Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Εξάρχεια – Τηλ. 2106453330

www.studiomavromihali.gr 

 

Ο ερευνητής Κωνσταντίνος Τσιώλης στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2024

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

        «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών» του Παντελή Μπουκάλα 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει για Τρίτη χρονιά , στο Studio Μαυρομιχάλη, το έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία. Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα. Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 15 Νοεμβρίου καλεσμένος είναι ο ερευνητής Κωνσταντίνος Τσιώλης, στις 29 Νοεμβρίου ο σκηνοθέτης Δημήτρης Ινδαρές και στις 27 Δεκεμβρίου ο εκπαιδευτικός, φιλόλογος και δοκιμιογράφος Σταύρος Ζουμπουλάκης.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο

 

Η παράσταση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00, σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου

 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 14 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 12 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α. : 10 ευρώ

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion-gia-triti-xronia/ 

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

www.studiomavromihali.gr

Θ Ε Α Τ Ρ Ι Κ Ο Σ Ο Ρ Γ Α Ν Ι Σ Μ Ο Σ Ν Ε Ο Σ Λ Ο Γ Ο Σ 

 

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Εξάρχεια – Τηλ. 2106453330

www.studiomavromihali.gr 

 

 

 «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»

Του Παντελή Μπουκάλα

 

ΤΡΙΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2024

 

ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟ MORE.COM

Προνομιακή τιμή προπώλησης μόνο 8 ευρώ για όλες τις παραστάσεις

 

https://www.more.com/theater/petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion-gia-triti-xronia/ 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος» και το studio Μαυρομιχάλη παρουσιάζουν από την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024, για τρίτη χρονιά, το καινούργιο έργο του Παντελή Μπουκάλα «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών», σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου.

Το έργο γράφτηκε κατόπιν παραγγελίας του Θεατρικού Οργανισμού Νέος Λόγος στον Παντελή Μπουκάλα.

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας:

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι μόνο για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 28 Μαρτίου 1903.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

 

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και τοn σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

 

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο.

 

Η παράσταση επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Από 11 Οκτωβρίου 2024

Σε συγκεκριμένες ημερομηνίες μέχρι το Πάσχα του 2025.

 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 14 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 12 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α. : 10 ευρώ

 

ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟ MORE.COM

Προνομιακή τιμή προπώλησης μόνο 8 ευρώ για όλες τις παραστάσεις

 

https://www.more.com/theater/petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion-gia-triti-xronia/ 

Υπεύθυνος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων: Αντώνης Κοκολάκης 

 

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

www.studiomavromihali.gr

Ο  Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας, Νομικός, και

Πρόεδρος Δ.Σ. Ε.ΜΕ.Ν.Σ.Ι. Ανδρέας Κούκος,

στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2024

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

«Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»

του Παντελή Μπουκάλα 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Την 1 Μαρτίου 2024 καλεσμένος είναι ο  Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας, Νομικός, και

Πρόεδρος  Δ.Σ. Ε.ΜΕ.Ν.Σ.Ι. Ανδρέας Κούκος.

 

Δρ. Ανδρέας Κούκος 

Γεννήθηκα στα Χανιά της Κρήτης το 1964,κατάγομαι όμως από την Αχαϊα και οι πρόγονοί μου συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821. Σπούδασα νομικά στο Αρι-στοτέλειο Παν/μιο Θεσσαλονίκης και απέκτησα μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από τη Σχολή Πολέμου Ναυτικού. Ολοκλήρωσα τη διδακτορική μου διατριβή  στη Φιλοσο- φική Σχολή του ΕΚΠΑ. Εργάστηκα επί 30 και πλέον έτη  στο Νομικό Σώμα των Ενόπλων μας  Δυνάμεων. Διδάσκω Νεότερη Ιστορία και Στρατηγική στη Σχολή  Πολέ- μου Ναυτικού και στη Σχολή Πολέμου Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ από το 2015 συνεργάζομαι σε σειρές διαλέξεων και μαθημάτων με ελληνικά πανεπιστήμια .Το 2010 ίδρυσα την   Εταιρεία Μελέτης Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας-Ιωάννης Καποδί- στριας στην οποία είμαι Πρόεδρος. Το έργο της Εταιρείας είναι κυρίως εκπαιδευτικό με παρουσίαση προγραμμάτων  σε περισσότερα από ογδόντα (80)  σχολεία, εκδόσεις, οργάνωση συνεδρίων και ημερίδων και συνεργασία με πανεπιστήμια, δήμους και επιστημονικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η Εταιρεία σε συνεργασία με το Μορφωτικό Τμήμα της Πρεσβείας της Κύπρου οργανώνει από το 2015 τον παλαιότερο κύκλο διαλέξεων στην Αθήνα με θέματα νεότερης και σύγχρονης ιστορίας. Επί 4 χρόνια είχα  την επιστημονική επιμέλεια  ιστορικών σειρών ντοκιμαντέρ στο Cosmote History. Στο επιστημονικό μου έργο περιλαμβάνονται άρθρα σε ιστορικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους στα ελληνικά, αγγλικά και γερμανικά.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο.

 

Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr 

 

Ο ιστορικός, ομότιμος καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου Πέτρος Πιζάνιας στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 2024

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

         «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»  του Παντελή Μπουκάλα 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 2 Φεβρουαρίου2024 καλεσμένος είναι ο ιστορικός, ομότιμος καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου, Πέτρος Πιζάνιας

 

Σύντομα θα ανακοινωθούν και οι επόμενοι καλεσμένοι.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

 

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

 

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

 

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο.

 

Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr

Ο ιστορικός, μεταδιδακτορικός ερευνητής ΙΙΕ/ΕΙΕ Βαγγέλης Σαράφης στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2024

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

         «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»  του Παντελή Μπουκάλα 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 26 Ιανουαρίου 2024 καλεσμένος είναι ο ιστορικός, μεταδιδακτορικός ερευνητής ΙΙΕ/ΕΙΕ Βαγγέλης Σαράφης.

 

Σύντομα θα ανακοινωθούν και οι επόμενοι καλεσμένοι.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο.

 

Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr

Ο συγγραφέας και κριτικός θεάτρου Λέανδρος Πολενάκης στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 05 Ιανουαρίου 2024

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

         «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»  του Παντελή Μπουκάλα 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

 

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 5 Ιανουαρίου 2024 καλεσμένος είναι ο συγγραφέας και κριτικός θεάτρου Λέανδρος Πολενάκης.

Σύντομα θα ανακοινωθούν και οι επόμενοι καλεσμένοι.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο

 

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης. 

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου 

 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/ 

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr

Ο καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Χατζής στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2023

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

         «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»  του Παντελή Μπουκάλα

 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 15 Δεκεμβρίου καλεσμένος είναι ο καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Χατζής , στις 22 Δεκεμβρίου η Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας Νέων Χρόνων στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης, Ελευθερία Ζέη και στις 5 Ιανουαρίου 2024 ο συγγραφέας και κριτικός θεάτρου Λέανδρος Πολενάκης.

Σύντομα θα ανακοινωθούν και οι επόμενοι καλεσμένοι.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου 

 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/

 

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr 

Ο Ιστορικός, επίτιμο μέλος του Ιδρύματος Μεσογειακών σπουδών και ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο  Πανεπιστήμιο Κρήτης, Χρήστος Λούκος στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2023

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

         «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»  του Παντελή Μπουκάλα

 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 24 Νοεμβρίου καλεσμένος είναι ο Ιστορικός, επίτιμο μέλος του Ιδρύματος Μεσογειακών σπουδών και Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο  Πανεπιστήμιο Κρήτης, Χρήστος Λούκος, στις 15 Δεκεμβρίου ο καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Χατζής και στις 22 Δεκεμβρίου η Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας Νέων Χρόνων στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης, Ελευθερία Ζέη.

Σύντομα θα ανακοινωθούν και οι επόμενοι καλεσμένοι.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο

 

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης. 

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου

 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/

 

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr 

 

Ο ιστορικός, υπεύθυνος των ιστορικών αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος στο studio Μαυρομιχάλη

Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 2023

 

Σειρά συζητήσεων με αφορμή την παράσταση

         «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

και το φάσμα των φατριών»  του Παντελή Μπουκάλα 

 

Ο Θεατρικός Οργανισμός «Νέος Λόγος», παρουσιάζει, στο Studio Μαυρομιχάλη, το νέο έργο του Παντελή Μπουκάλα, «Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και το φάσμα των φατριών» σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, Στέλλας Κρούσκα και Κλεοπάτρας Τολόγκου, με τον Φώτη Μακρή στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.»

Με βάση αυτή την ρήση του Παντελή Μπουκάλα, μετά από κάθε παράσταση, στο Studio Μαυρομιχάλη θα βρίσκεται  μια προσωπικότητα από διαφορετικούς χώρους της δημόσιας ζωής, για να συζητήσουμε όχι μόνο για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αλλά και για την μεγαλειώδη στιγμή του Ελληνικού έθνους, την επανάσταση του 1821. Με τους ήρωές της, τους προδότες της, τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα, τις αντιφάσεις της, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις, τα φωτεινά αλλά και τα σκοτεινά της σημεία.  Και φυσικά για το πως αυτή η μεγαλειώδης εξέγερση, καθόρισε την συνέχεια του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.  Γιατί όπως πάλι σημειώνει ο Παντελής Μπουκάλας, « Η εθνική αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο».

Η είσοδος στη συζήτηση είναι δωρεάν για το κοινό που θέλει να την παρακολουθήσει.

Στις 10 Νοεμβρίου καλεσμένος είναι ο ιστορικός, υπεύθυνος των ιστορικών αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος, ενώ ακολουθούν  στις 24 Νοεμβρίου ο Ιστορικός, επίτιμο μέλος του Ιδρύματος Μεσογειακών σπουδών και Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο  Πανεπιστήμιο Κρήτης, Χρήστος Λούκος, στις 15 Δεκεμβρίου ο καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Χατζής και στις 22 Δεκεμβρίου η Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας Νέων Χρόνων στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης, Ελευθερία Ζέη.

Σύντομα θα ανακοινωθούν και οι επόμενοι καλεσμένοι.

Λίγα λόγια για την παράσταση :

Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την ιστορία μας;

Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ από ποια πρόσωπα  ή ποια γεγονότα πήραν τα ονόματά τους οι οδοί και οι πλατείες που ζούμε ή εργαζόμαστε ή διασχίζουμε σε καθημερινή βάση; Έχουμε ποτέ επιχειρήσει αυτήν την μικρή  σύνδεση με το παρελθόν μας;

Αυτή ήταν η αφορμή για να προχωρήσουμε στην δημιουργία μιας παράστασης για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έναν από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής επανάστασης του 1821, από τον οποίον πήρε το όνομά της η οδός Μαυρομιχάλη και κατ’ επέκταση το θέατρό μας, studio Μαυρομιχάλη.

Και είχαμε την τεράστια τύχη και τιμή, συνοδοιπόρος μας σε αυτή μας  την προσπάθεια, να είναι ο Παντελής Μπουκάλας που ανέλαβε την συγγραφή του έργου.

 

Παντελής Μπουκάλας :

Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο οικείος μας Πετρόμπεης, παραμένει, αν όχι ένα σημείο αμφιλεγόμενο, πάντως ένα πρόσωπο του Αγώνα ευρύτερα γνωστό όχι για τη μεγάλη συμβολή του στα επαναστατικά χρόνια αλλά για την εμπλοκή της οικογένειάς του στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 9 Οκτωβρίου 1831, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, γιος και αδερφός, αντίστοιχα, του ηγέτη των Μανιατών, πυροβόλησαν και μαχαίρωσαν θανάσιμα τον Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στη βαθύτατα διχασμένη Ελλάδα, που δεν είχε βρει ακόμα έναν στέρεο βηματισμό, άλλοι θρηνούσαν κι άλλοι πανηγύριζαν.

Γνώριζε άραγε ο Πετρόμπεης τι σχεδίαζαν οι άμεσοι συγγενείς του; Οι ιστοριογραφικές υποθέσεις ποικίλλουν, όπως ποικίλλουν και για την ενδεχόμενη εμπλοκή της Γαλλίας και της Αγγλίας στον φόνο. Διαθέτουμε ωστόσο μιαν απάντηση του ίδιου του Πέτρου: «Τι μέτρον ήθελον λάβει αν ο υιός μου και ο αδελφός μου εξεμυστηρεύοντο εις εμέ την συνωμοσίαν των; Ήθελον ακούσει την φωνήν της εκδικήσεως και του αυστηρού πατριωτισμού; Ή το γήρας αυτό και η θρησκεία ήθελον με καταφέρει να λησμονήσω τον Άρχοντα διά να ελεήσω τον άνδρα; Ιδού εξέτασις βασανική δι’ εμέ».

Η απάντηση αυτή πρέπει να συνεκτιμηθεί με τη μεγάλη σημασία που της αξίζει, επειδή δόθηκε σε χρόνο ιστορικά και συναισθηματικά ουδέτερο: γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1842, όταν η υπόληψη της μαυρομιχαλαίικης οικογένειας είχε αποκατασταθεί, και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα ημέρα της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1843.

 Ο Πετρόμπεης αρνείται κατηγορηματικά ότι γνώριζε. Η απάντησή του πρέπει να θεωρηθεί ειλικρινής και τίμια, διότι ακόμα και τότε, πέντε χρόνια πριν από τον θάνατό του, δεν συμπληρώνει την άρνησή του αυτή με μια δεύτερη απάντηση που θα βόλευε τη συνείδησή του και θα ενίσχυε το κύρος του. Δεν λέει δηλαδή ότι θα απέτρεπε τους συγγενείς του από το φονικό εγχείρημά τους. Αντίθετα, εκτίθεται εκουσίως στην κριτική, λέγοντας ότι, μια δεκαετία μετά, εξακολουθεί να βασανίζεται από το ερώτημα τι θα έπραττε, αν όντως γνώριζε.

 

Το θέατρο (και η λογοτεχνία γενικότερα) είναι τέχνη της απορίας και των ερωτημάτων, όχι των τελεσίδικων απαντήσεων, και μάλιστα σε ζητήματα για τα οποία η ιστοριογραφία δεν συμφωνεί στις προσεγγίσεις και τα συμπεράσματά της. Είναι τέχνη μέχρις ενός σημείου αρχαιολογική: δοκιμάζει να αναδείξει τις στρώσεις των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων της, αποφεύγει όμως να προσφέρει έτοιμη τη μία και μόνη ερμηνεία τους.

 

Στον «Πετρόμπεη» που συνέγραψε ο Παντελής Μπουκάλας και σκηνοθετεί ο Φώτης Μακρής, ο λόγος, οπωσδήποτε μυθοπλαστικός, θεμελιωμένος εντούτοις στα ιστορικά ντοκουμέντα, τα δημοτικά τραγούδια και τις ιστοριογραφικές αναψηλαφήσεις, είναι φαινομενικά διπλός, αλλά κατά βάθος πολλαπλός.

Είναι διπλός, αφού ο μονόλογος του Πετρόμπεη διαπλέκεται με τον μονόλογο του Απόστολου Μαυρογένη. Ο Μαυρογένης, ο ιταλοσπουδαγμένος αγωνιστής του 1821, γόνος της μεγάλης κυκλαδίτικης οικογένειας, υπήρξε γνώριμος των Μαυρομιχαλαίων, διορίστηκε δε από τον Καποδίστρια πρώτος στρατιωτικός γιατρός της ελεύθερης Ελλάδας. Είναι λοιπόν ένας αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων, ο οποίος στις αρχές  του 20ού αιώνα αποκαλούνταν «παππούς όλων των Ελλήνων», λόγω της εξαιρετικά σπάνιας μακροβιότητάς του (Πάρος, 1792 - Αθήνα 1906). Ορισμένες απόψεις του, αλλά και πτυχές του βίου του, τις γνωρίζουμε από συνέντευξή του στον Ζαχαρία Παπαντωνίου, που τον τιμούσε και το σεβόταν, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Σκριπ, στις 17 Ιανουαρίου 1904.

Η μυθοπλασία αναδεικνύει τον Απόστολο Μαυρογένη ως επί μακρόν συνομιλητή του Πετρόμπεη και παραλήπτη των ενθυμημάτων του, αλλά και ως φανατικό συλλογέα και αναγνώστη ιστοριογραφημάτων (ελληνικών και ξένων) και απομνημονευμάτων που αφορούν το 1821. Παραγράφους από τα βιβλία αυτά ανακαλεί στη μνήμη του ο Μαυρογένης, και έτσι ο θεατρικός λόγος αποκτά την πολλαπλότητά του.

 

Ο «Πετρόμπεης» δεν αποτελεί διάβημα ούτε απομυθοποίησης ούτε αποκατάστασης. Είναι η αναψηλάφηση ενός απίστευτου θαύματος, της Επανάστασης, και της βαθιά τραυματικής συνέχειάς της. Η εθνική μας  αυτογνωσία είναι ένα αέναο ζητούμενο

 

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

Σκηνοθεσία : Φώτης Μακρής – Στέλλα Κρούσκα – Κλεοπάτρα Τολόγκου

Σκηνικά – Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη

Μουσική : Νείλος Καραγιάννης

Φωτισμοί: Φώτης Μακρής

Βίντεο παράστασης : Φοίβος Σαμαρτζής

3D γραφικά : Κωνσταντίνος Οικονόμου

Φωτογραφίες : Δάφνη Δίγκα

 

 

Παίζει ο Φώτης Μακρής.

Μαζί του στην σκηνή ο μουσικός Νείλος Καραγιάννης.

 

 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή στις 21.00,  σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με «ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» του Άρη Αλεξάνδρου 

Τιμές εισιτηρίων:

Κανονικό : 12 ευρώ

Φοιτητικό, κάτω των 25 ετών, άνω των 65 : 10 ευρώ

Άνεργοι, ατέλειες, Α.Μ.Ε.Α.  : 8 ευρώ

 

Προπώληση

https://www.more.com/theater/o-petrompeis-mauromixalis-kai-to-fasma-ton-fatrion/

 

 

ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ

Studio Μαυρομιχάλη

Μαυρομιχάλη 134, Τηλ. 2106453330

studiomavromihali@gmail.com

www.studiomavromihali.gr 

 ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

''Αντίποινα'', αυτή είναι η λέξη των ημερών. Μια λέξη που τη χρησιμοποιούμε πάντα στον πληθυντικό, παρότι απέκτησε και ενικό σε συγγραφείς μεταγενέστερους των κλασικών, «το αντίποινον». Γιατί η ανταπόδοση, η αντιπληρωμή, είναι ανέκαθεν πιο βαριά από το αρχικό πλήγμα. Στα αντίποινα δεν υπάρχουν όρια. Επί ναζιστικής επέλασης, οι χιτλερικοί όριζαν την αναλογία της εκδίκησής τους κατά το θανάσιμο στιγμιαίο κέφι τους: για κάθε Γερμανό που σκότωναν οι αντάρτες, εκτελούσαν (ή πυρπολούσαν) δέκα, είκοσι ή και πενήντα αντιστασιακούς ή άμαχους.

Και στις μέρες μας όμως βλέπουμε την τρομακτική δυσαναλογία της εκδίκησης. Μετά τις 11.9.2001 οι τιμωρητικές εκστρατείες εκθεμελίωσαν χώρες και τσάκισαν λαούς, που αντιμετωπίστηκαν βάσει του δόγματος περί συλλογικής ευθύνης, ο δε περίφημος «δυτικός πολιτισμός των δικαιωμάτων» στιγματίστηκε εσαεί από το Γκουαντάναμο. Οσο για τα αντίποινα του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων, η βομβαρδιστική «υπερβολή» ήταν και είναι τόσο τυφλή που αναγκάζει τον ΟΗΕ και διεθνείς ανεξάρτητες οργανώσεις να εγκαλούν τον ισραηλινό στρατό για εγκλήματα πολέμου. Μήπως η ίδια η ύπαρξη της μεγαλύτερης υπαίθριας φυλακής στην ιστορία της ανθρωπότητας, της Γάζας, δεν καταγγέλλεται ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τα φωτεινά μυαλά που ποτέ δεν έλειψαν στο Ισραήλ;

Στον χριστιανισμό της Ορθοδοξίας, και τουλάχιστον στην ελληνική εκδοχή του, η Παλαιά Διαθήκη δεν έχει το κύρος που απολαύει στον χριστιανισμό της Δύσης. Μόνο το «Ασμα Ασμάτων», οι «Ψαλμοί» και ο «Εκκλησιαστής» είναι κάπως γνωστά. Κατά τα λοιπά, εκπαιδευόμαστε από τις ταινίες εποχής που παίζουν τα κανάλια κάθε Μεγάλη Εβδομάδα. Αν όμως γνωρίζαμε έστω τα βιβλία των Μακκαβαίων, και τη βαρβαρότητα που επιφύλαξαν οι Σελευκίδες επίγονοι του Μεγαλέξανδρου στους Εβραίους, ίσως κομπιάζαμε κάπως την επόμενη φορά που θα διατεινόμασταν πως «οι Ελληνες απλώς εκπολίτιζαν, δεν καταπίεζαν, ούτε ύβριζαν τις θρησκείες των υποτελών λαών».

Και τον «νόμο των αντιποίνων», από την Καινή Διαθήκη τον ξέρουμε. Ξέρουμε δηλαδή την αναίρεσή του από τον Χριστό, όχι από την καθιέρωσή του στο «Δευτερονόμιον». «Ηκούσατε ότι ερρέθη», καταγράφει ο Ματθαίος την επί του Ορους ομιλία του Ιησού, «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Εγώ δε λέγω υμίν μη αντιστήναι τω πονηρώ· αλλ’ όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και την άλλην». Ας δούμε την καινή εντολή και στη μετάφρασή της από τη Βιβλική Εταιρία, μήπως πάψει να είναι κενή νοήματος μέσα μας: «Εχετε ακούσει πως δόθηκε η εντολή: “ν’ ανταποδίδεις μάτι για μάτι και δόντι για δόντι”. Εγώ όμως σας λέω να μην αντιστέκεστε στον κακό άνθρωπο· αλλά αν κάποιος σε χτυπήσει στο δεξιό μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο».

Ναι, «δράσαντι και παθείν οφείλεται». Μα ποιος ο πρώτος «δράσας», χιλιετίες τώρα, στην καθημαγμένη Παλαιστίνη;

Δεν έπραξε ακριβώς αυτό ο ερίτιμος δήμαρχος Βόλου Αχιλλέας Μπέος τις προάλλες; Εξηγείται. Ετσι αργά που διαβάζει, γιατί «είναι ένας από μας», έχει κολλήσει στο «Δευτερονόμιον». Εκεί δόθηκε η εντολή που απορρίπτει ο Χριστός. Και δόθηκε πολύ βαρύτερη· θανάσιμη. Αντιγράφω: «Ου φείσεται ο οφθαλμός σου επ᾿ αυτώ· ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος, χείρα αντί χειρός, πόδα αντί ποδός». Και στη μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας: «Κανένα δε θα λυπάστε. Θ’ ανταποδίδετε ζωή αντί ζωής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, χέρι αντί χεριού και πόδι αντί ποδιού».

Η Παλαιά Διαθήκη υπήρξε η κύρια πηγή της τρίτης αβρααμικής θρησκείας, του ισλαμισμού, και ιδίως τα πέντε πρώτα βιβλία της, η Πεντάτευχος, η «περιέχουσα το φως και την οδηγία» σύμφωνα με τον ιδρυτή της μουσουλμανικής θρησκείας. Μιλάει ο Θεός στο «Κοράνιο» που συνέγραψε ο Μωάμεθ πάνω σε φύλλα φοινικιάς και σε πέτρες: «Εν τω Κώδικι τούτω [δηλαδή τον μωσαϊκό νόμο] εντελλόμεθα αυτοίς ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, ρίνα αντί ρινός, ους αντί ωτός, και οδόντα οδόντος. Αι πληγαί τιμωρηθήσονται διά του νόμου του αντιποίνου». Θα ξεπληρώνουμε τα πλήγματα που δεχόμαστε με τον νόμο των αντιποίνων…

Στη μετάφραση του Κορανίου «εκ του αραβικού κειμένου» (Αθήνα, 1886), ο Γεράσιμος Ι. Πεντάκης επιλέγει μια γλώσσα σαν των Ογδοήκοντα. Μας βοηθάει έτσι να δούμε ευθύς αμέσως ότι το ιερό βιβλίο του Ισλάμ αντιγράφει σχεδόν κατά γράμμα και οπωσδήποτε κατά πνεύμα το ιερό βιβλίο του εβραϊσμού αλλά και όσων χριστιανών συνεχίζουν να λατρεύουν έναν Θεό Τιμωρό. Η βία που καταγγέλλουμε ως ίδιον του ισλαμισμού και του «Κορανίου» είναι ριζωμένη στη βία της Παλαιάς Διαθήκης. Διαβάζουμε στο «Κοράνιο»: «Ιδού οποία έσται η αμοιβή των μαχομένων κατά του Θεού και του αποστόλου αυτού. Ούτοι διασπείροντες κακά επί της γης, θα φονεύωνται, θα σταυρώνται, θα αποκόπτωνται αυτών αι χείρες και οι πόδες, θα εξορίζωνται της χώρας αυτών». Εδώ η θανάτωση των «απίστων» εξαγγέλλεται. Αντίθετα, στο βιβλίο «Ιησούς του Ναυή» της Π.Δ. βλέπουμε συντελεσμένο τον θάνατο, και μάλιστα μαζικό. Παραθέτω μεταφρασμένη μία από τις πολλές περικοπές φρικτής πλην υπαγορευμένης από τον Θεό βίας: «Οι Ισραηλίτες θανάτωσαν όλους τους κατοίκους της Γαι στους αγρούς και στην έρημο, εκεί όπου κι αυτοί τους είχαν καταδιώξει· δεν έμεινε ούτε ένας ζωντανός. Μετά γύρισαν πίσω στη Γαι και εξόντωσαν τον υπόλοιπο πληθυσμό. Την ημέρα εκείνη σκοτώθηκαν όλοι οι κάτοικοι της Γαι, δώδεκα χιλιάδες, άντρες και γυναίκες. […] Οι Ισραηλίτες πήραν για τον εαυτό τους μόνο τα κτήνη και τα λάφυρα εκείνης της πόλης, σύμφωνα με τη διαταγή που είχε δώσει ο Κύριος στον Ιησού [του Ναυή]. Ετσι ο Ιησούς πυρπόλησε τη Γαι και τη μετέβαλε σε σωρό ερειπίων και μέχρι σήμερα είναι τόπος έρημος». Από τον Ιησού του Ναυή στον Ιησού τον Γαλιλαίο, μια άβυσσος.

Στα «Ηθικά Νικομάχεια», ο Αριστοτέλης μιλάει για κάποιον άλλο νόμο, άγραφο, τον «νόμο του αντιπεπονθότος» ή της αμοιβαιότητας, όπου η αντίδραση εννοείται ως ίση με τη δράση: «Δοκεί δέ τισι και το αντιπεπονθός είναι απλώς δίκαιον, ώσπερ οι Πυθαγόρειοι έφασαν» κτλ. Στη μετάφραση του Δ. Λυπουρλή (εκδ. Ζήτρος): «Κάποιοι είναι της γνώμης ότι δίκαιο είναι, γενικά και απόλυτα, η αμοιβαιότητα. Αυτό υποστήριζαν οι Πυθαγόρειοι. Πραγματικά, οι Πυθαγόρειοι όριζαν το δίκαιο, απόλυτα και κατηγορηματικά, έτσι: “Δίκαιο είναι να πάθει κανείς αυτό που έκανε σε κάποιον άλλον”. […] ο κόσμος νομίζει ότι αυτό το νόημα είχε η δικαιοσύνη του Ραδάμανθη: “Να πάθει ό,τι έκανε, νά η σωστή δικαιοσύνη)”».

Ναι, «δράσαντι και παθείν οφείλεται». Μα ποιος ο πρώτος «δράσας», χιλιετίες τώρα, στην καθημαγμένη Παλαιστίνη; Στους τόπους που λατρεύουν ως αγίους τρεις θρησκείες;

Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ