Τους θερινούς μήνες στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αντιμετωπίζουμε συχνά το πρόβλημα της υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος με κύριες επιπλοκές τις κράμπες από υπερθερμία, την εξάντληση και σπανιότερα την πολύ- οργανική ανεπάρκεια λόγω υπερθερμίας (heat shock).

Επίσης έχει παρατηρηθεί μια αύξηση στην συχνότητα εισαγωγών οξέων καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε περιόδους καύσωνα, που φαίνεται να συσχετίζονται με την παρατηρούμενη αύξηση των συγκεντρώσεων των σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, του SO2 αλλά και του όζοντος, που προάγουν την φλεγμονώδη διεργασία.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι οι καύσωνες του 1976 και του 1995 στην πόλη του Λονδίνου συνδέθηκαν με 15% αύξηση της ολικής θνησιμότητας κατά τη διάρκεια των ημερών της αυξημένης θερμοκρασίας, ενώ ο καύσωνας του Ιουλίου του 1987 στην Αθήνα, συσχετίστηκε από 2000 επιπλέον θανάτους, δηλαδή σε 97% αύξηση της ημερήσιας θνητότητας.

Τα σύνδρομα υπερθερμίας μπορεί να παρατηρηθούν και σε σχετικά χαμηλότερες θερμοκρασίες περιβάλλοντος (>32oC) με υψηλή σχετική υγρασία (>60%) κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα, σε αλκοολικούς ή πάσχοντες από ψυχικές ασθένειες, άτομα που λαμβάνουν αντιψυχωσικά φάρμακα, διουρητικά, αντιχολινεργικά , ή σε άτομα που ζουν σε μη καλά αεριζόμενους χώρους χωρίς κλιματισμό. Τα σύνδρομα αυτά είναι πιο συνήθη να εκδηλωθούν κατά τις πρώτες μέρες του κάυσωνα όπου ο οργανισμός δεν έχει ακόμα εγκλιματιστεί. Ο εγκλιματισμός χρειάζεται 7 με 14 ημέρες έκθεσης.

Με τον εγκλιματισμό μειώνεται ο ουδός εμφάνισης ιδρώτα έτσι το άτομο ιδρώνει σε χαμηλότερη βασική θερμοκρασία. Ο ιδρώτας είναι ο πιο αποτελεσματικός φυσικός μηχανισμός ενάντια στην θερμοπληξία και μπορεί να παρατηρηθεί με μικρή ή και καμία μεταβολή της βασικής θερμοκρασίας του σώματος. Όσο ο ιδρώτας παραμένει το άτομο μπορεί να αντέξει ιδιαίτερες υψηλές θερμοκρασίες αρκεί να αντικαθιστά το νάτριο και το νερό που χάνεται.

Έτσι ο οργανισμός σε κατάσταση υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος ενεργοποιεί διάφορους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς, προκειμένου να εμποδίσει την άνοδο της θερμοκρασίας του και να αποβάλει την περίσσεια θερμότητας.

· Προκαλείται αγγειοδιαστολή, ώστε τα αγγεία που βρίσκονται κοντά στο δέρμα να αποβάλουν θερμότητα προς το περιβάλλον.

· Αντισταθμιστικά, η καρδιά αυξάνει τη συχνότητά της, ώστε να διατηρήσει σταθερή την παροχή αίματος στα όργανα (ταχυκαρδία).

· Ενεργοποιούνται οι ιδρωτοποιοί αδένες και η θερμότητα αποβάλλεται με εξάτμιση.

· Αυξάνεται η συχνότητα και το βάθος της αναπνοής για την αποβολή του θερμού αέρα.

Η πολύ ζέστη μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα που μπορεί να κυμαίνονται από αδυναμία, εξάντληση, κράμπες, μέχρι και την, απειλητική για τη ζωή, θερμοπληξία. Οι καρδιοπαθείς (ιδίως οι ηλικιωμένοι) ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου.

Όσον αφορά τη διατροφή, το καλοκαίρι θα πρέπει να αλλάξουμε τις διατροφικές μας συνήθειες ώστε να μην επιβαρύνεται ο οργανισμός. Θα πρέπει να τρώμε πολλά φρούτα, λαχανικά, σαλάτες και να πίνουμε πολλούς χυμούς και νερό.

ΥΠΟΠΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΤΟΝ ΙΑΤΡΟ ΤΟΥΣ:

· Θωρακική δυσφορία που επεκτείνεται στην κάτω γνάθο και ενδεχομένως αντανακλά στην πλάτη ή το χέρι (δηλωτικά στηθαγχικού πόνου).

· Δύσπνοια

· Αδυναμία /Καταβολή δυνάμεων,

· Ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης/Σύγχυση.

· Αίσθημα παλμών/Ταχυκαρδία.

· Κεφαλαλγία/Ζάλη.

· Εκδηλώσεις θερμοπληξίας. Πρόδρομα συμπτώματα είναι η δίψα, η αδυναμία, η ζάλη, ο ίλιγγος, ο πονοκέφαλος και η ναυτία. Όψιμα ο ασθενής παρουσιάζει απώλεια των αισθήσεων, σύγχυση, σπασμούς, λήθαργο και κώμα.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ:

· Αποφυγή του ηλίου κατά τις ώρες υψηλής ακτινοβολίας (11.00-16.00).

· Αποφυγή της βαριάς σωματικής εργασίας και της υπερβολικής άθλησης, ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία ή υγρασία.

· Αποφυγή των πολύωρων ταξιδιών με αστικά μέσα συγκοινωνίας κατά τη διάρκεια της υψηλής ζέστης.

· Κατανάλωση άφθονων υγρών (έως 1,5 - 2 λίτρα).

· Αποφυγή των μεγάλων γευμάτων.

· Περιορισμός των οινοπνευματωδών ποτών όπως και των ποτών που περιέχουν πολλή καφεΐνη

· Εάν η εφίδρωση είναι μεγάλη, προσθήκη αλατιού σε μικρές ποσότητες στη διατροφή για να εξισορροπηθεί η απώλεια ηλεκτρολυτών.

· Κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών.

· Κατά τη διάρκεια της ημέρας αρκετά ντους με χλιαρό νερό.

· Τροποποίηση της αντιυπερτασικής αγωγής. Οι υπερτασικοί το καλοκαίρι χρειάζονται μικρότερες δόσεις φαρμάκων γιατί η πίεση μειώνεται με τη ζέστη.

· Τροποποίηση της αγωγής καρδιακής ανεπάρκειας. Αναπροσαρμογή της δοσολογίας φαρμάκων όπως τα διουρητικά και τα αγγειοδιασταλτικά γιατί υπάρχει ο κίνδυνος των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και της αφυδάτωσης.

· Το ταξίδι με αεροπλάνο ή άλλο μέσο απαγορεύεται στους ασθενείς με πρόσφατο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ασταθή στηθάγχη, πρόσφατη επέμβαση by pass ή απορρύθμιση καρδιακής ανεπάρκειας.

· Γενικά όσοι έχουν μόνιμους καρδιακούς βηματοδότες μπορούν να ταξιδέψουν με αεροπλάνο. Όμως κάποια είδη βηματοδοτών και εμφυτεύσιμων απινιδωτών απορρυθμίζονται από τα συστήματα ασφαλείας του αεροδρομίου. Καλό είναι οι ασθενείς να έχουν μαζί τους «την ταυτότητα» του βηματοδότη ή απινιδωτή.

· Κάθε καρδιοπαθής πρέπει οπωσδήποτε να έχει όλα τα απαραίτητα φάρμακα που χρειάζεται μαζί του, το όνομα και τα τηλέφωνα του γιατρού του, και τις απαραίτητες πληροφορίες για την πάθηση και την περίθαλψή του.

Θάλασσα:

· Αποφυγή των επικίνδυνων ωρών του ήλιου, μεταξύ 12 - 4 μ.μ.

· H επαφή με το νερό να γίνεται σταδιακά.

· Να έχουν μεσολαβήσει τουλάχιστον 2 ώρες από το τελευταίο γεύμα.

· Κολύμβηση για 30 - 45 λεπτά την ημέρα (έστω και σε ήπια ένταση), γιατί το ευεργετικό όφελος της άσκησης είναι τότε περισσότερο εμφανές.

Βουνό:

Σε μεγάλο υψόμετρο υπάρχει μείωση του οξυγόνου και μείωση της ατμοσφαιρικής πίεσης. Η μείωση της ατμοσφαιρικής πίεσης αυξάνει την αρτηριακή πίεση και η μείωση του οξυγόνου αναγκάζει τον οργανισμό να κάνει συχνότερες, βαθύτερες αναπνοές, με αύξηση της καρδιακής συχνότητας. Εάν το υψόμετρο >2500μ. μπορεί να προκληθεί πονοκέφαλος, ζάλη, ταχυπαλμία, πνευμονικό οίδημα, συνεπώς καλό είναι οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια να αποφεύγουν τα μεγάλα υψόμετρα.

Βρισκόμαστε ακόμα όμως αντιμέτωποι με την πανδημία του COVID19. Οι υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος και η σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα δεν θα πρέπει να μας εφησυχάζουν. Έχουμε μπει σε νέα φάση κατά την οποία ο ιός μπορεί να μην φαίνεται, ωστόσο παραμένει και μας απειλεί. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει αυξημένη εγρήγορση και να ακολουθούμε σχολαστικά τους κανόνες προστασίας τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο. Το θέμα της λειτουργίας των κλιματιστικών μηχανημάτων είναι ένα σοβαρό ζήτημα που μας απασχολεί γιατί δεν είναι ο κορωνοϊός ο μόνος κίνδυνος, αποτελούν και οι υψηλές θερμοκρασίες απειλή ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες. Το σοβαρό θέμα της χρήσης κλιματιστικών που μπορούν να αποτελέσουν πηγή διασποράς του ιού έχει απασχολήσει την Πολιτεία και συνιστάται η χρήση νωπού αέρα και ο καλός εξαερισμός των χώρων. Έχει συστηθεί σε επαγγελματικούς χώρους να γίνεται ρύθμιση των κεντρικών μονάδων κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρχει ανακυκλοφορία

του αέρα. Όσον αφορά τα οικιακά κλιματιστικά συστήνεται να παραμένει ανοιχτό το παράθυρο και να λειτουργούν σε υψηλότερη θερμοκρασία, ενώ να ρυθμίζετε η ροή του αέρα να μην έχει φορά πάνω στα άτομα που βρίσκονται στο χώρο.

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά στους πολίτες την τήρηση όλων των μέτρων μερικής κοινωνικής αποστασιοποίησης και προσωπικής ασφάλειας, τη αποφυγή έκθεσης σε περιβάλλον υψηλής θερμοκρασίας, όπως και παρατεταμένης παραμονής σε κλιματιζόμενους Δημόσιους χώρους, την καλή ενυδάτωση και καλή διατροφή και για ασθενείς με καρδιολογικά νοσήματα που λαμβάνουν αντιυπερτασική αγωγή και διουρητικά την αναζήτηση συμβουλής από τον θεράποντα καρδιολόγο τους για το ισοζύγιο υγρών που θα ακολουθούν.

Το υπουργείο Υγείας με τις διαδικασίες προμηθειών, απαξιώνει τα δημόσια νοσοκομεία, επιβαρύνει πρόσθετα τον ΕΟΠΥΥ με νοσήλια, ενώ οι υπηρεσίες υγείας στην περιοχή, επιστρέφουν στο επίπεδο της δεκαετίας του 1990.


 Στην αναμονή, με ρίσκο για την υγεία τους, βρίσκονται Θεσσαλοί καρδιοπαθείς περιμένοντας την επίλυση γραφειοκρατικών θεμάτων, που οι ίδιες οι διαδικασίες του υπουργείου Υγείας προκαλούν, προκειμένου η Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας να προμηθευτεί βηματοδότες.

Η προμήθεια ορισμένων υλικών μέσω διαγωνισμών από την κεντρική Επιτροπή Προμηθειών του υπουργείου Υγείας, με τις χρονοβόρες διαδικασίες (διαγωνισμοί, ενστάσεις εταιριών κ.λπ.) έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων και στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων που βρίσκονται σε απόγνωση ενώ όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα, καταφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα όπου εξυπηρετούνται καταβάλλοντας την πρόσθετη αμοιβή του γιατρού, καθώς ο ασφαλιστικός φορέας καλύπτει μεγάλος μέρος, νοσηλείας και ιατρικών πράξεων.

Το υπουργείο Υγείας παρότι γνωρίζει τις επιπτώσεις της γραφειοκρατίας στο σύστημα προμηθειών δεν παρεμβαίνει με αποτέλεσμα οι ελλείψεις να διογκώνονται, απαξιώνοντας συστηματικά το ΕΣΥ, σε βάρος των ασφαλισμένων. Είναι χαρακτηριστικό το πρόβλημα, εδώ και μήνες, με τους απαραίτητους ενδοφακούς για τις επεμβάσεις καταρράκτη που δεν μπορούν να προμηθευτούν οι Οφθαλομολικές κλινικές των δυο νοσοκομείων παρότι ολοκληρώθηκε κεντρικά ο διαγωνισμός ενώ τις τελευταίες ημέρες δημιουργήθηκε πρόβλημα και με τους βηματοδότες, μια μικρή εμφυτεύσιμη ηλεκτρονική συσκευή, απαραίτητη στους καρδιοπαθείς για την αντιμετώπιση, μεταξύ άλλων, σοβαρής βραδυκαρδίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ε», γιατροί της Καρδιολογικής Κλινικής και διοίκηση του ΠΝΛ, προσπαθούν να ξεπεράσουν νομικά εμπόδια που δημιουργεί το γραφειοκρατικό καθεστώς έτσι ώστε η Κλινική να προμηθευτεί έγκαιρα τους βηματοδότες (σ.σ. η κλινική σήμερα για τους ίδιους λόγους δεν διαθέτει ούτε προσωρινούς βηματοδότες) αλλά ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση, η προμήθεια βηματοδοτών δεν πρόκειται να υλοποιηθεί νωρίτερα από 2 – 3 εβδομάδες.

Ήδη 4 - 5 Θεσσαλοί καρδιοπαθείς αναμένουν την εξέλιξη με προσωρινούς βηματοδότες, όταν σε όλους γίνεται αντιληπτό ότι λόγω της κατάστασης της υγείας τους «δεν πρέπει να υπάρχουν καθυστερήσεις». Ακόμη και αν το πρόβλημα με τις ελλείψεις βηματοδοτών θεωρεί παροδικό, με τις ακολουθούμενες διαδικασίες προμήθειας υλικών το ίδιο το υπουργείο Υγείας «επιστρέφει» τις υπηρεσίες υγείας στα νοσοκομεία της Θεσσαλίας στη δεκαετία του 1990, αν αναλογισθεί κάποιος ότι το Αιμοδυναικό Τμήμα της Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας για παράδειγμα, από το 2002 μέχρι σήμερα, μεταξύ άλλων, έχει τοποθετήσει 3.000 βηματοδότες ανακόπτοντας το φαινόμενο των «μεταναστών υγείας», με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις αφού χιλιάδες Θεσσαλών ασθενείς, με τους συνοδούς τους, κατέφευγαν σε νοσοκομεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αναζητώντας αντίστοιχες υπηρεσίες υγείας.

Το παράδοξο είναι επίσης πως ενώ η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας του υπουργείου Υγείας συγκροτήθηκε με σκοπό οικονομικά οφέλη για το ΕΣΥ (ενιαίοι διαγωνισμοί κ.λπ.) τελικά, η μη αντιμετώπιση γραφειοκρατικών θεμάτων , έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνονται πρόσθετα οικονομικά τα ίδια τα ασφαλιστικά ταμεία (σ.σ. ο ΕΟΠΥΥ σήμερα) από την πολυήμερη νοσηλεία ασφαλισμένων που αναμένουν προκειμένου να εξυπηρετηθούν. Για παράδειγμα για την τοποθέτηση βηματοδότη στην Καρδιολογική Κλινική του ΠΝΛ, ο μέσος όρος νησηλείας του καρδιοπαθούς ανέρχεται στη 1,5 ημέρα ενώ σήμερα, με τα γραφειοκρατικά προβλήματα στην προμήθεια υλικών, εκτός των άλλων ο ΕΟΠΥΥ θα χρεωθεί πρόσθετα νοσήλια 2 και 3 εβδομάδων, όσο δηλαδή θα απαιτηθεί μέχρι η κλινική να προμηθευτεί τους βηματοδότες.

Να σημειωθεί τέλος ότι σοβαρό πρόβλημα ελλείψεων υλικών, που πρέπει να ακολουθήσουν την ίδια διαδικασία αντιμετωπίζουν και άλλες χειρουργικών ειδικοτήτων κλινικές, προβλήματα που οξύνονται σε συνδυασμό με τις συνεχείς βλάβες πεπαλαιωμένου τεχνολογικού εξοπλισμού στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, χαλασμένα χειρουργικά κρεβάτια κ.λπ., με αποτέλεσμα να «λιμνάζουν» τα περιστατικά.

Β. ΚΑΚΑΡΑΣ

Πηγή: εφημερίδα Ελευθερία Λάρισας