Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές του EURACTIV, η Ελλάδα η οποία ήταν αναποφάσιστη μέχρι την τελευταία στιγμή, απόφασισε τελικά να στηρίξει την πολωνική Προεδρία για τη διευκόλυνση της χρήσης τεχνικών γονιδιακής επεξεργασίας καλλιεργειών στις χώρες της ΕΕ. Η νέα νομοθεσία προκαλεί ανησυχίες, καθώς αφήνει έκθετους τους μικρούς καλλιεργητές που μπορεί να κληθούν να πληρώσουν δικαιώματα για τη χρήση τους.

Μετά από μήνες αδιέξοδων συνομιλιών, οι πρεσβευτές της ΕΕ υποστήριξαν την Παρασκευή το συμβιβαστικό κείμενο της πολωνικής Προεδρίας προκειμένου να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με νέους κανόνες που θα διευκολύνουν τη χρήση ορισμένων τεχνικών γονιδιακής επεξεργασίας (NGT).

Οι NGT – με πιο αξιοσημείωτη τη βραβευμένη με Νόμπελ CRISPR-Cas9 – επιτρέπουν στους επιστήμονες να επεξεργάζονται το γονιδίωμα μιας καλλιέργειας για να επιτύχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως αυξημένη αντοχή σε ασθένειες ή ακραίες καιρικές συνθήκες.

Επί του παρόντος, οι τεχνολογίες αυτές υπόκεινται στον αυστηρό κανονισμό της ΕΕ για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς  (ΓΤΟ), καθιστώντας αδύνατο το μάρκετινγκ και την εμπορευματοποίησή τους στις χώρες – μέλη.

Και ενώ η βιομηχανία σπόρων υποστηρίζει ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας είναι απαραίτητα για την προστασία της καινοτομίας, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η νέα νομοθεσία αφήνει ευάλωτους τους μικρούς καλλιεργητές της Ευρώπης έναντι της μεγάλης αγροτικής βιομηχανίας.

Ο Ευρωπαϊκός Συντονισμός Via Campesina (ECVC), συνομοσπονδία συνδικάτων και μικρομεσαίων αγροτών και εργαζομένων στη γεωργία, απαντά ότι οι εταιρείες χρησιμοποιούν τις πατέντες για να εγκαθιδρύσουν μονοπώλια και όχι για να προωθήσουν την καινοτομία.

«Όταν βάζεις πατέντα σε ένα χαρακτηριστικό ή ένα προϊόν, υποτίθεται ότι είναι καινοτόμο», δήλωσε ο Αντόνιο Ονοράτι. «Αλλά αν αυτό γινόταν στο παρελθόν τη συμβατική αναπαραγωγή (όπως στην περίπτωση του νορβηγικού καλαμποκιού), μπορεί αυτό πραγματικά να θεωρηθεί καινοτομία;»

Η Πολωνία παρουσίασε τη νέα πρόταση στα τέλη Φεβρουαρίου, καταργώντας τους περιορισμούς των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες – μία από τις πιο διχαστικές πτυχές του σχεδίου νόμου.

Η Βαρσοβία, που κάποτε ήταν σθεναρός πολέμιος του κειμένου λόγω των ανησυχιών για τις πατέντες, αρχικά πίεσε για αυστηρά μέτρα που θα μπλόκαραν τις πατέντες NGT στις καλλιέργειες και θα επέτρεπαν στις χώρες να εξαιρεθούν, αν το επιθυμούν, από την καλλιέργεια τους.

Ωστόσο, το κείμενο που εγκρίθηκε σήμερα από τα κράτη μέλη υιοθετεί μια πιο ήπια προσέγγιση, ενισχύοντας απλώς τις απαιτήσεις διαφάνειας και δηλώνοντας ότι οι εταιρείες που επιθυμούν να διαθέσουν στην αγορά μια γενετικά τροποποιημένη καλλιέργεια πρέπει να γνωστοποιούν αν αυτή προστατεύεται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

«Οι αιτούντες θα πρέπει να υποβάλλουν τις δηλώσεις αυτές με την καλύτερη δυνατή γνώση τους, παρέχοντας κάθε σχετική πληροφορία την οποία γνωρίζουν», αναφέρει το κείμενο.

Μεταξύ των ισχυρότερων υποστηρικτών των νέων κανόνων είναι η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και οι Κάτω Χώρες, ενώ στους πολέμιους περιλαμβάνονται η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Αυστρία. Αλλά και η Ελλάδα είχε υποστηρίξει την παραπάνω ομάδα χωρών.

Η Γερμανία, διατηρώντας τη στάση της από τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις, απείχε. Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Γεωργίας δήλωσε στο Euractiv ότι η πολωνική πρόταση δεν περιλαμβάνει βελτιώσεις σε βασικά ζητήματα όπως «η διαφάνεια, η ελευθερία επιλογής και η δυνατότητα κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας».

«Όσοι θέλουν να καλλιεργούν χωρίς ΓΤΟ πρέπει να συνεχίσουν να μπορούν να το κάνουν – χωρίς επιπρόσθετα εμπόδια», πρόσθεσε.

Τα δύο βασικά ερωτηματικά ενόψει της ψηφοφορίας ήταν η στάση του Βελγίου, το οποίο τελικά ψήφισε υπέρ του πολωνικού συμβιβασμού, όπως είχε αναφέρει προηγουμένως το Euractiv, και της Ελλάδας.

Τρεις διπλωμάτες της ΕΕ επιβεβαίωσαν ότι το Βέλγιο ψήφισε υπέρ, αλλά με μια «δήλωση» που αναφέρει ότι δεν θα υποστηρίξει απαραίτητα μια τελική συμφωνία, καθώς πρόκειται να ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις με το εθνικό κοινοβούλιο.

Η Ελλάδα, η οποία ήταν επίσης αναποφάσιστη για τη στάση της μέχρι την τελευταία στιγμή, αποφάσισε «να μην αντιταχθεί» στην πολωνική πρόταση.

Το Κοινοβούλιο ψήφισε τη θέση του επί του φακέλου τον Φεβρουάριο του 2024, ζητώντας την πλήρη απαγόρευση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τις καλλιέργειες NGT. Με τη σημερινή έγκριση του Συμβουλίου, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Κοινοβουλίου και των κρατών μελών θα μπορούσαν να ξεκινήσουν τις επόμενες εβδομάδες.

Πηγή: infowar.gr

Τα νέα μεταλλαγμένα απειλούν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία μας, το περιβάλλον αλλά και τα δικαιώματα των αγροτών επισημαίνει το ελληνικό γραφείο της Greenpeace στον Λευτέρη Αυγενάκη και τον καλεί «να καταψηφίσει τη συμφωνία για τα νέα μεταλλαγμένα», διατηρώντας με αυτό τον τρόπο τη διαχρονική στάση της χώρας μας ενάντια στα μεταλλαγμένα.

Στην επείγουσα ανοιχτή επιστολή της προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επισημαίνεται ότι «ούτε τα παλιά, ούτε τα νέα μεταλλαγμένα χωράνε στα πιάτα και τη γη μας, και ότι η μόνη λύση στην αγροτική κρίση είναι η επείγουσα στροφή της ελληνικής γεωργίας σε μοντέλο βιώσιμης, ανθεκτικής και δίκαιης γεωργίας που διασφαλίζει σταθερό, αξιοπρεπές εισόδημα στους παραγωγούς, επαρκή υγιεινή τροφή για όλους, διατροφική κυριαρχία στη χώρα και προστασία του κλίματος και της βιοποικιλότητας, των οποίων η υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υγεία και τη λειτουργικότητα των αγροτικών συστημάτων και τη ζωή μας».

Η Greenpeace καλεί τον Λευτέρη Αυγενάκη να τοποθετηθεί δημόσια κατά των νέων μεταλλαγμένων και συγκεκριμένα:

-Να καταψηφίσει συμφωνίες και σχέδια νόμου που σχετίζονται με απελευθέρωση μεταλλαγμένων στο περιβάλλον.

-Να διασφαλίσει ότι όλοι οι οργανισμοί που προέρχονται από νέες γονιδιακές τεχνικές θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται σύμφωνα με την υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα μεταλλαγμένα.

-Να διασφαλίσει ότι τα προϊόντα τους δεν θα εισέρχονται παράνομα στην τροφική μας αλυσίδα.

Η επιστολή αυτή έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων επιστολών προς τον Λευτέρη Αυγενάκη να τοποθετηθεί ενάντια στα νέα μεταλλαγμένα, και εν όψει της σχετικής ψηφορορίας που θα γίνει στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τις επόμενες μέρες. 

Αναλυτικά η επιστολή της Greenpeace στον Λευτέρη Αυγενάκη

«Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Με αφορμή τις επερχόμενες συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τη συμφωνία για τα νέα μεταλλαγμένα, θα θέλαμε να σας επαναλάβουμε το αίτημά μας να καταψηφίσετε τη σχετική συμφωνία οποιαδήποτε στιγμή τεθεί σε ψηφοφορία, διατηρώντας με αυτό τον τρόπο τη διαχρονική στάση της χώρας μας ενάντια στα μεταλλαγμένα. 
Έχουμε διαβάσει με μεγάλη ανησυχία την πρόσφατη τοποθέτησή σας σχετικά με τα νέα μεταλλαγμένα, όπου αναφέρετε τη στήριξη της κυβέρνησης στην «καινοτομία» και θέλουμε να  επιστήσουμε την προσοχή σας στο γεγονός ότι πρόκειται ξεκάθαρα για  νέα γενιά μεταλλαγμένων που ενέχουν τους ίδιους ακριβώς κινδύνους για το περιβάλλον, τη γεωργία και την τροφή όπως όλα τα μεταλλαγμένα, οπότε απαιτείται να ρυθμίζονται βάσει της υπάρχουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα μεταλλαγμένα.
Σύμφωνα με τη νέα νομική ανάλυση της Greenpeace, ο νόμος για τα νέα μεταλλαγμένα παραβιάζει τα ατομικά δικαιώματα των αγροτών, ιδίως τα θεμελιώδη δικαιώματά τους στην ιδιοκτησία και την επιχειρηματική τους ελευθερία, δεν προστατεύει τις καλλιέργειες από γενετική επιμόλυνση, ενώ ταυτόχρονα εισάγει διπλώματα ευρεσιτεχνίας, καθιστώντας τους αγρότες εξαρτημένους από τους ελάχιστους αγροχημικούς κολοσσούς που θα καταλήξουν να ελέγχουν τη βάση των διατροφικών μας συστημάτων, δηλαδή τους σπόρους και το αναπαραγωγικό υλικό.
Όπως σας έχουμε ήδη ζητήσει, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει με τη στάση και την ψήφο της να απορρίψει τα νέα μεταλλαγμένα προκειμένου να προστατευτεί η ακεραιότητα του ισχύοντος ευρωπαϊκού πλαισίου για τα μεταλλαγμένα, το οποίο εγγυάται ότι τα μεταλλαγμένα δεν θα απελευθερωθούν στο περιβάλλον ούτε θα διακινηθούν στην αγορά, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη αξιολόγηση κινδύνου, παρακολούθηση, σήμανση και ιχνηλασιμότητα.
Τονίζουμε ότι η μοναδική καινοτομία που χρειάζεται η χώρα είναι μια εθνική αγροδιατροφική πολιτική (ανύπαρκτη ως σήμερα) που να στρέφει επειγόντως την ελληνική γεωργία σε μοντέλο βιώσιμης, ανθεκτικής και δίκαιης γεωργίας που διασφαλίζει σταθερό, αξιοπρεπές εισόδημα στους παραγωγούς, επαρκή υγιεινή τροφή για όλους, διατροφική κυριαρχία στη χώρα και προστασία του κλίματος και της βιοποικιλότητας, των οποίων η υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υγεία και τη λειτουργικότητα των αγροτικών συστημάτων και τη ζωή μας.

Για τον λόγο αυτό, σας καλούμε: 

●    Να τοποθετηθείτε δημόσια κατά των νέων μεταλλαγμένων.
●    Να καταψηφίσετε συμφωνίες και σχέδια νόμου που σχετίζονται με απελευθέρωση μεταλλαγμένων στο περιβάλλον.
●    Να διασφαλίσετε ότι όλοι οι οργανισμοί που προέρχονται από νέες γονιδιακές τεχνικές θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται σύμφωνα με την υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα μεταλλαγμένα.
●    Να διασφαλίσετε ότι τα προϊόντα τους δεν θα εισέρχονται παράνομα στην τροφική μας αλυσίδα.

Με εκτίμηση, 
Έλενα Δανάλη 
Υπεύθυνη της εκστρατείας του ελληνικού γραφείου της Greenpeace για τη Βιώσιμη Γεωργία»

Σημαντικά ερωτηματικά για την ακεραιότητα της ελληνικής θέσης ενάντια στα μεταλλαγμένα προκαλεί η στάση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος για αδιευκρίνιστο λόγο, δεν συνυπέγραψε την επιστολή 12 Ευρωπαίων Υπουργών, με την οποία καλούν τον Επίτροπο Υγείας Μποργκ να αποσύρει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έγκριση του μεταλλαγμένου καλαμποκιού 1507.