Βαγγέλης Πρατικάκης

Ένας βασικός κανόνας της Βιοχημείας δείχνει να καταρρίπτεται μετά την ανακάλυψη μορίων RNA που διατηρούνται για μια ζωή στον εγκέφαλο του ποντικού, πιθανότατα και του ανθρώπου.

Το «αθάνατο» RNA, λένε οι ερευνητές που το ανακάλυψαν, φαίνεται πως φρενάρει τη γήρανση των νευρώνων και ίσως προσφέρει νέα δεδομένα για την αντιμετώπιση εκφυλιστικών νόσων όπως η Αλτσχάιμερ.

Στο ανθρώπινο σώμα, λίγα πράγματα μένουν σταθερά στην πορεία του χρόνου. Βιομόρια αποδομούνται και ανακυκλώνονται, τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται και οι ιστοί ανανεώνονται συνεχώς.

Η τεχνητή μείωση των μορίων αυτών οδήγησε σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες και γονιδιωματική αστάθεια

Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις, όπως τα περισσότερα κύτταρα της καρδιάς, του παγκρέατος και του νευρικού συστήματος, τα οποία διατηρούνται κυριολεκτικά για μια ζωή.

Η ανθεκτικότητα αυτών των κυττάρων στη γήρανση δεν έχει μόνο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, καθώς τα νευροεκφυλιστικά νοσήματα όπως οι νόσοι του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ δεν αποκλείονται να συνδέονται με αστοχίες αυτού του μηχανισμού άμυνας.

Νευρώνας από τον ιππόκαμπο του εγκεφάλου. Σε αντίθεση με άλλα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος, τα περισσότερα νευρικά κύτταρα δεν διαιρούνται (Wikimedia Commons)

Εφ’ όρου ζωής

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Science, υποδεικνύει ότι κάποια μόρια RNA που εντοπίζονται στον πυρήνα των κυττάρων επιζούν στους νευρώνες και ορισμένα βλαστοκύτταρα του εγκεφάλου από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο.

Αυτό είναι γνωστό ότι συμβαίνει με το DNA των νευρικών κυττάρων, το οποίο μπορεί να διατηρείται σταθερό επί δεκαετίες. Το RNA, αντίθετα, ένας χημικός ξάδελφος του DNA που επιτελεί μια πληθώρα διαφορετικών λειτουργιών στα κύτταρα, θεωρείται ασταθές και βραχύβιο μόριο, το οποίο διασπάται και ανακυκλώνεται αφότου επιτελέσει το έργο του.

Όπως φαίνεται, αυτό δεν ισχύει πάντα. Διεθνής ερευνητική ομάδα εξέτασε τα μόρια RNA στον εγκέφαλο ποντικών σημαδεύοντάς τα με φθορίζουσες χρωστικές. Τα περισσότερα διαπιστώθηκε πως ήταν βραχύβια όπως αναμενόταν. Υπήρχαν όμως και μόρια εντός του πυρήνα που διατηρήθηκαν σε περίπου σταθερά επίπεδα από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των δύο ετών, περίπου όσο το προσδόκιμο ζωής του ποντικού.

Σε αντίθεση με το λεγόμενο αγγελιαφόρο RNA (mRNA), το οποίο μεταφέρει πληροφορίες από το DNA στα κυτταρικά εργοστάσια που παράγουν πρωτεΐνες, τα μόρια RNA της μελέτης δεν φαίνεται να συμμετέχουν άμεσα στην έκφραση γονιδίων.

Βρίσκονται συγκεντρωμένα πάνω στη λεγόμενη «ετεροχρωματίνη», περιοχές του DNA που δεν χρησιμοποιούνται από τους συγκεκριμένους τύπους κυττάρων και μένουν σφιχτά τυλιγμένες γύρω από προστατευτικές πρωτεΐνες.

Μια πρώτη εικόνα για τη χρησιμότητα αυτών των μορίων RNA προέκυψε από πείραμα με καλλιέργειες νευρικών κυττάρων, το οποίο έδειξε ότι η τεχνητή μείωση των μορίων αυτών οδήγησε σε ανωμαλίες της δομής της χρωματίνης και γονιδιωματική αστάθεια.

Όπως φαίνεται, τα «αθάνατα» μόρια RNA αποτελούν τμήματα ενός αντιγηραντικού μηχανισμού. Περαιτέρω μελέτες μένει να επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους στον άνθρωπο και το ρόλο τους σε νευρολογικές ασθένειες που συνδέονται με το γήρας.

Ένα άλλο ερώτημα που χρήζει απάντησης είναι το εάν τέτοια μόρια υπάρχουν και στα μη ανανεώσιμα κύτταρα της καρδιάς και του παγκρέατος.

Πηγή: in.gr

Κάποιοι κοιμούνται σε ηλεκτρομαγνητικά σεντόνια κι άλλοι φτάνουν να παίρνουν μέχρι και 150 χάπια την ημέρα. Πρόκειται για τους κυνηγούς της αθανασίας που υποστηρίζουν ότι έχουν βρει το κλειδί για την μακροζωία.
Πόσο αλήθεια είναι όμως αυτό;

Το 2016, ένας Αμερικανός επενδυτής ακινήτων, ο James Strole δημιούργησε το «Coalition for Radical Life Extension», ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με έδρα την Αριζόνα, το οποίο στοχεύει να υποστηρίξει την επιστήμη που εστιάζει στην επιμήκυνση της ανθρώπινης ζωής. Η σύγχρονη ιατρική έχει ανεβάσει κατά πολύ το προσδόκιμο ζωής μας, αλλά αυτό για τον Strole δεν είναι αρκετό. Δεν έχει νόημα να ζήσει κανείς μερικά χρόνια ακόμα. Εκείνος ονειρεύεται τη στιγμή που η επιστήμη θα καταφέρει να επιμηκύνει τη ζωή κατά δεκαετίες, αιώνες και γιατί όχι την ώρα εκείνη που η θνησιμότητα θα καταστεί προαιρετική. Το τέλος του ανθρώπινου τέλους δηλαδή. Οι υποστηρικτές τους είναι ήδη χιλιάδες…

Οι κυνηγοί της αθανασίας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, όπως εξηγεί ο βρετανικός Guardian. Από την μία πλευρά βρίσκονται οι ορθολογιστές. Πρόκειται για επιστήμονες της γεροντολογίας που μελετούν τις πολυάριθμες βιολογικές δυσκολίες στην εξάλειψη της εντροπίας. Ο Strole ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Είναι ένας επιχειρηματίας, που δεν έχει επιστημονική κατάρτιση, αλλά παρ όλα αυτά είναι αποφασιστικά αφοσιωμένος στον σκοπό του και πρόθυμος να συσπειρωθεί πίσω από νέα επιστημονικά ευρήματα. Ελπίζει να ζήσει επ 'αόριστον ή τουλάχιστον μέχρι τα 150. Αλλά εξαρτάται απόλυτα από τους ερευνητές για να του βρουν τον τρόπο.

Σε αυτόν τον αγώνα δεν είναι μόνος. Οι κυνηγοί της αθανασίας αυξάνονται και πληθύνονται. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται δισεκατομμυριούχοι της Silicon Valley και όλοι εκείνοι που έχουν βγάλει τόσα λεφτά στη ζωή τους, που απαιτούν μια ακόμη ζωή για να τα ξοδέψουν. Αλλά τώρα και η φαντασία των «απλών θνητών» έχει αρχίσει να οργιάζει. Οι άνθρωποι ονειρευόμαστε την αθανασία απαρχής της ύπαρξης. Μέχρι τώρα δεν το έχουμε καταφέρει… Συνεχίζουμε και πεθαίνουμε. Αλλά τώρα κάποιοι υποστηρίζουν ότι έχουν βρει την πύλη του παραδείσου. Πρόκειται για ιδιωτικές κλινικές και φαρμακεία που υπόσχονται ότι θα μας δώσουν το κλειδί για να μπούμε.

Ο Strole έχει υπάρξει ευαγγελιστής της ανθρώπινης αθανασίας από τότε που ήταν παιδί, όταν πέθανε η γιαγιά του και ένιωσε έναν «πόνο» που δεν μπορεί καν να τον περιγράψει. Ήταν ακόμη 11 χρονών και πολύ φρέσκος σε αυτό τον κόσμο για να σκεφτεί τον θάνατο, όπως όλοι κάνουμε σε κάποιο σημείο της ζωής μας. Στις αρχές της δεκαετίας του '70, όταν ήταν 20 χρονών, ξεκίνησε να περιοδεύει στις ΗΠΑ και να κάνει ομιλίες για την υπάρχουσα γεροντολογική έρευνα, και παράλληλα να εκθειάζει τις δυνατότητές του κλάδου και να υποστηρίζει τα αντιγηραντικά οφέλη μιας θετικής νοοτροπίας. «Δεν είναι υπέροχη η ζωή; Μπορείτε να ζήσετε για πάντα αν το προσπαθήσετε!», ήταν το σύνθημά του. Μη έχοντας επιστημονική κατάρτιση, στήριζε το αφήγημά του σε συμβουλές ευζωίας, όπως το να γυμναζόμαστε, να τρώμε λίγο και καλά και να φροντίζουμε τον εαυτό μας. Συμβουλές, δηλαδή, που σήμερα θα τις δει κανείς γραμμένες, σε οποιοδήποτε περιοδικό ανοίξει. Τότε όμως, οι συμβουλές και οι στόχοι του έμοιαζαν ριζοσπαστικές για τους Αμερικάνους και προκαλούσαν αντιδράσεις. Πολλοί τον κατηγόρησαν ότι πάει κόντρα στο θέλημα του Θεού και τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Κάποιοι τον χαρακτήρισαν ακόμη ως και τον «διάβολο» επί γης και απειλούσαν ακόμη και τη ζωή του. Παρ 'όλα αυτά, δεν το έβαλε κάτω. Πίστευε ότι ήξερε όσα... δεν μας αποκαλύπτουν και ήταν πεπεισμένος ότι μια σημαντική ανακάλυψη τον περίμενε στη γωνία. Για να προετοιμάσει μάλιστα πλήρως το σώμα του για την αιώνια ζωή, υιοθέτησε ένα αυστηρό πρόγραμμα υγείας. Άρχισε να καταναλώνει μια σειρά τροφικών συμπληρωμάτων, παρακινώντας τους ομοϊδεάτες του να κάνουν το ίδιο. Τελικά, σχηματίστηκε μια κοινότητα, που την ενώνει η αποστροφή προς τον θάνατο.

Ο Strole είναι τώρα 70 ετών. Κάθε πρωί κάνει μια κρύα βουτιά στην πισίνα του για να σοκάρει το ανοσοποιητικό του σύστημα. Αποφεύγει τα γαλακτοκομικά και δεν αγγίζει οτιδήποτε έχει υδατάνθρακες. Αντιθέτως λαμβάνει τουλάχιστον 70 διαφορετικά συμπληρώματα διατροφής την ημέρα που το καθένα υπόσχεται ότι κάνει κάπου καλό. Φροντίζει για τη μακροζωία του ακόμα και στον ύπνο, αφού κοιμάται πάνω σε ένα ηλεκτρομαγνητικό υπόστρωμα που ενεργοποιεί το κυκλοφοριακό και όπως πιστεύει εξισορροπεί τις ορμόνες του.

Αυτές είναι μερικές από τις τυπικές στρατηγικές επέκτασης ζωής, για αυτούς που πιστεύουν ότι η ζωή επεκτείνεται. Οι περισσότεροι κυνηγοί της αθανασίας, ωστόσο προσθέτουν σε αυτές και τη δική τους πινελιά. Για να διατηρήσει το μυαλό του σε πλήρη διαύγεια, ο γεροντολόγος Μάριος Κυριαζής, ο οποίος διανύει την έκτη δεκαετία της ζωής του και είναι επικεφαλής της βρετανικής κοινότητας μακροβιότητας, διαβάζει κάθε μέρα την εφημερίδα του ανάποδα και κάθε φορά που αυτό γίνεται πολύ εύκολο για αυτόν, διαβάζει την εφημερίδα όχι μόνο ανάποδα αλλά και μέσα από έναν καθρέφτη.

Γιατί όμως κάποιος να θέλει να ζήσει για πάντα; Όπως λέει ο Strole πρώτα από όλα όλοι φοβόμαστε τον θάνατο. Αλλά για εκείνον μεγαλύτερο κίνητρο είναι η περιέργειά του. «Ζούμε τη ζωή μας γνωρίζοντας ότι θα τελειώσει μια μέρα. Φανταστείτε τι θα μπορούσαμε να πετύχουμε εάν δεν είχαμε αυτό το δεδομένο», λέει. Ο Αμερικανός επιχειρηματίας Dave Asprey, ο οποίος είναι 46 ετών αλλά ελπίζει να ζήσει πέραν των 180 ετών, παίρνει 150 συμπληρώματα την ημέρα. «Δεν μπορώ να φανταστώ να μην έχω νέα συναρπαστικά προβλήματα για να λύσω!», λέει στον Guardian. Παραδέχεται επίσης ότι τα κίνητρά του δεν είναι αμιγώς αλτρουϊστικά. «Φανταστείτε πόσα κουβανέζικα πούρα θα μπορούσα να καπνίσω σε μια τέτοια ζωή», συμπληρώνει.

Ο Aubrey De Gray - ένας σοβαρός επιστήμονας-  θεωρεί την επέκταση της ζωής ζήτημα υγείας. Κάτι το οποίο είναι ίσως και το πιο πειστικό επιχείρημα για το όλο εγχείρημα. Οι γεροντολόγοι δεν ελπίζουν να εξαλείψουν τον θάνατο, λέει. Αντίθετα, «μας ενδιαφέρει να μην αρρωσταίνουν οι άνθρωποι όταν γερνούν», σημειώνει. Ανεξάρτητα από το πόσο η κοινωνία έρχεται αντιμέτωπη με την έννοια της αθανασίας, κανείς δεν θέλει πραγματικά να υποφέρει από το Αλτσχάιμερ ή να καταπέσει ξαφνικά από καρδιαγγειακές παθήσεις. Η γεροντολογία είναι η πράξη ανάπτυξης θεραπευτικών αγωγών για ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, εξηγεί ο De Gray. Σκοπεύει στην εξάλειψη των αιτιών θανάτου και όχι του ίδιου του θανάτου. Για τον De Gray, η αόριστη ζωή είναι παράπλευρη επιδίωξη και όχι ο στόχος.

Βρισκόμαστε όμως στα αλήθεια κοντά σε κάποια ανακάλυψη που θα επεκτείνει στα αλήθεια τη ζωή μας; Μέχρι στιγμής η πρόοδος είναι πολύ μέτρια. Οι γεροντολόγοι μιλούν για τις δυνατότητες που μπορούν να υπάρξουν, αλλά προειδοποιούν ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ μακριά. Ο Richard Hodes, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου για τη Γήρανση, που είναι μια κυβερνητική υπηρεσία των ΗΠΑ, λέει ότι αν και η έρευνα σε πειραματόζωα έχει οδηγήσει σε «δραματική αύξηση της διάρκειας ζωής», οι ίδιες μέθοδοι όταν εφαρμόστηκαν σε θηλαστικά δεν απέδωσαν. Η βιολόγος Laura Deming, η οποία δημιούργησε το 2011 το Ταμείο Διάρκειας Ζωής, μια εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων που υποστηρίζει εταιρείες υψηλού δυναμικού μακροζωίας, σημειώνει ότι οι νεοσύστατες εταιρείες συνεχίζουν να ξεριζώνουν με επιτυχία τους βιολογικούς δείκτες της γήρανσης - αλλά στον άνθρωπο, «πραγματικά δεν ξέρουμε τώρα τι θα λειτουργήσει και τι όχι».

Ένα μεγάλο μέρος της γεροντολογίας επικεντρώνεται στην αναγνώριση των ζημιών που υπόκειται ο ανθρώπινος οργανισμός με την ηλικία και την ανάπτυξη τρόπων για να σταματήσουν αυτές. Έχει ανακαλυφθεί, για παράδειγμα, ότι καθώς γερνάμε, ορισμένα κύτταρα γίνονται αναποτελεσματικά. Η αφαίρεση αυτών των κυττάρων έχει βοηθήσει τα ποντίκια να έχουν μακρύτερες και υγιέστερες ζωές. Παρόμοιες μορφές γενετικής παρέμβασης έχουν πετύχει και σε άλλα ζωικά μοντέλα. Αλλά για να φθάσουν έως τον άνθρωπο, οι γεροντολόγοι πρέπει να πείσουν τις κυβερνητικές υπηρεσίες να στηρίξουν την εφαρμογή τέτοιων μεθόδων στον άνθρωπο, ένα περίπλοκο και μακροχρόνιο εγχείρημα, δεδομένης της γενικής άποψης ότι ο θάνατος είναι μια κανονική ανθρώπινη διαδικασία.

Σε κάθε περίπτωση η αγορά που αναπτύσσεται γύρω από την αντιγήρανση είναι μια αγελάδα που κατεβάζει γάλα. Και σε κάθε περίπτωση οι οργανισμοί που ασχολούνται με τα φαρμακευτικά προϊόντα προειδοποιούν ότι τα σκευάσματα που υπόσχονται την αθανασία μας δεν είναι έμπιστα αλλά μπορεί να είναι και επικίνδυνα.

Ο γηραιότερος άνθρωπος που έζησε ποτέ, ήταν η Jeanne Calment, που έφτασε τα 122, αν και δεν ήταν ίσως το καλύτερο παράδειγμα καλής υγείας, καθώς κάπνιζε μέχρι και που έγινε 117 χρονών. Οι πιο επιτυχημένες μέθοδοι επέκτασης ζωής που γνωρίζουμε πάντως φαίνεται να είναι οι προφανείς: να τρώτε καλά, να κοιμάστε καλά, ασκηθείτε, μειώστε το άγχος και βασιστείτε στη σύγχρονη ιατρική.



πηγή tvxs