Μετά την νέα έκρηξη του ηφαιστείου στην χερσόνησο Ρέικιανες και με την λάβα να πλησιάζει το Γκρίνταβικ, η νότια Ισλανδία έχει πλέον κηρυχτεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, είναι η πιο ισχυρή έκρηξη από όσες έχουν σημειωθεί από το 2021.

Συγκεκριμένα, το ηφαίστειο εξερράγη γύρω στις 8:30 το βράδυ του Σαββάτου. Η έκρηξη  σημειώθηκε κοντά στην πόλη Γκρίνταβικ, το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας Svartsengi και τη Blue Lagoon, ένα από τα πιο διάσημα τουριστικά αξιοθέατα της Ισλανδίας.

Ενδείξεις είχε λάβει η Μετεωρολογική Υπηρεσία

Η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισλανδίας είπε ότι είχε λάβει ενδείξεις για πιθανή έκρηξη μόνο περίπου 40 λεπτά πριν συμβεί με το γραφείο να στέλνει την πρώτη του προειδοποίηση λίγο πριν ξεκινήσει η έκρηξη.

Σημειώνεται ότι η λάβα δεν έχει μετακινηθεί πολύ από το πρωί της Κυριακής (17/3) και ήταν περίπου 200 μέτρα από τον σωλήνα. Οι ειδικοί παρακολούν την ταχύτητα της λάβας, η οποία ήταν «αργή και σταθερή από σήμερα το πρωί», ανέφερε το γραφείο.

Ανήσυχοι είναι οι ειδικοί ως προς την πορεία που μπορεί να πάρει η λάβα

Τι ανέφερε εκπρόσωπος της Πολιτικής Προστασίας

Το πρωί της Κυριακής, η Hjordis Gudmundsdottir, εκπρόσωπος του Τμήματος Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης, είπε στους δημοσιογράφους ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος ήταν δύο σωλήνες που μετέφεραν ζεστό νερό από το γεωθερμικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής Svartsengi σε σπίτια στη χερσόνησο.

Μάλιστα, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, λάβα κύλησε πάνω από έναν δρόμο προς έναν σωλήνα διανομής νερού από το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με ενημέρωση από το Ισλανδικό Μετεωρολογικό Γραφείο.

Μεγαλύτερη έκρηξη από το 2021 – Οι ανησυχίες των μετεωρολόγων

Τέλος, η έκρηξη ήταν πιθανότατα η μεγαλύτερη από τις επτά που έχουν συμβεί στη χερσόνησο του Ρέικιανες από το 2021, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων από τον Δεκέμβριο, ανέφερε σε ανακοίνωσή της η υπηρεσία πολιτικής προστασίας. Πριν από αυτό, ήταν αδρανές για 800 χρόνια.

Πάντως, οι μετεωρολόγοι εξέφρασαν ανησυχίες ότι εάν η λάβα συνεχίσει να κινείται με τον ίδιο ρυθμό, θα μπορούσε να χυθεί στον Βόρειο Ατλαντικό με την επαφή μεταξύ λάβας και νερού να μπορεί να δημιουργήσει μικρές εκρήξεις και επικίνδυνα αέρια.

Δείτε live την πορεία της λάβας

Δείτε φωτογραφίες από το σημείο της έκρηξης

Στιγμιότυπα από την έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία

Στιγμιότυπα από την έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία

Στιγμιότυπα από την έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε η νότια Ισλανδία λόγω της τέταρτης από τον Δεκέμβριο (και έβδομης από το 2021) έκρηξη του ηφαίστειου της χερσονήσου Ρέικιανες, που εκτόξευσε πύρινη λάβα στον αέρα.

Οι ισλανδικές αρχές προειδοποιούσαν εδώ και εβδομάδες ότι επίκειται η ηφαιστειακή έκρηξη. Η προηγούμενη έγινε στις αρχές του Φεβρουαρίου, όταν η λάβα κατέστρεψε δρόμους και αγωγούς, αφήνοντας χωρίς θέρμανση 20.000 ανθρώπους. Κατά την έκρηξη του Ιανουαρίου η λάβα έκαψε σπίτια σε αλιευτική κωμόπολη.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις στην χερσόνησο Ρέικιανες είναι συνήθως περιορισμένων διαστάσεων και δεν προκαλούν μεγάλη διασπορά στάχτης στην στρατόσφαιρα. Ωστόσο οι επιστήμονες ανησυχούν ότι είναι πιθανόν να συνεχισθούν επί δεκαετίες και οι αρχές της Ισλανδίας έχουν αρχίσει να κατασκευάζουν αναχώματα για να εκτρέψουν την ροή της φλεγόμενης λάβας από κατοικίες και υποδομές.

Η Ισλανδία φιλοξενεί στο έδαφός της περισσότερα από 30 ενεργά ηφαίστεια. Ανάμεσα στην ευρασιατική και την βορειοαμερικανική τεκτονική πλάκα, η Ισλανδία είναι σεισμογενές και ηφαιστειογενές έδαφος λόγω της κίνησης των δύο πλακών προς τις αντίθετες κατευθύνσεις.

Το 2010, τα σύννεφα στάχτης από τις εκρήξεις του ηφαιστείου Eyafjallajokull κάλυψαν εκτεταμένες περιοχές της Ευρώπης ματαιώνοντας 100.000 πτήσεις και αναγκάζοντας εκατοντάδες Ισλανδούς να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους.

ΦΩΤΟ: Στη φωτογραφία που παρέχεται από την Πολιτική Προστασία, τραβηγμένη από το ελικόπτερο του Λιμενικού Σώματος, φαίνεται η λάβα μετά την έκρηξη ηφαιστείου κοντά στο Γκρίνταβικ της Ισλανδίας, Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024 | Icelandic Civil Protection via AP

•  

  Τις τελευταίες ημέρες, η κυβέρνηση στην Ισλανδία έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης με αποτέλεσμα πάνω από 3.000 κάτοικοι να εκκενώσουν την μικρή παραθαλάσσια πόλη Γκρίνταβικ, καθώς αναμένεται έκρηξη του ηφαιστείου.

Σύμφωνα με το CNN, όλα ξεκίνησαν όταν οι επιστήμονες, παρατήρησαν την Κυριακή αλλαγές στην κατάσταση που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι «το μάγμα κινείται πιο κοντά στην επιφάνεια» και κατέληξαν τη Δευτέρα στο συμπέρασμα ότι «η μεγαλύτερη περιοχή ανύψωσης του μάγματος» βρίσκεται σε μια περιοχή 3,5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά του Γκρίνταβικ.

Τεράστια απειλή για το Γκίνταβικ

Η Ισλανδία βρίσκεται αντιμέτωπη με γεγονότα που οι κάτοικοι της «δεν έχουν ξαναζήσει μετά την έκρηξη στο Vestmannaeyjar», ανέφερε η υπηρεσία πολιτικής προστασίας της χώρας αναφερόμενη στην έκρηξη του 1973 που ξεκίνησε άνευ προειδοποίησης και κατέστρεψε 400 σπίτια.

Ένας διάδρομος μάγματος μήκους 15 χιλιομέτρων (εννέα μιλίων) εκτείνεται τώρα από ακριβώς βορειοδυτικά του Γκρίνταβικ στον Ατλαντικό Ωκεανό, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας, η οποία χρησιμοποίησε μοντέλα που κατασκευάστηκαν από δεδομένα που συλλέχθηκαν στην περιοχή το Σάββατο.

Το μάγμα είναι ένα μείγμα λιωμένων και ημιλιωμένων πετρωμάτων κάτω από την επιφάνεια της Γης που μπορεί να προκαλέσει έκρηξη όταν βρεθεί στην επιφάνεια και γίνει λάβα.

Αν το μάγμα εκραγεί κάτω από τη θάλασσα, θα σημάνει μεγαλύτερη απειλή από την έκρηξη στην ξηρά, λένε οι ειδικοί. Βέβαια, μια έκρηξη στην ξηρά θα αποτελούσε μεγαλύτερη απειλή για το ίδιο το Γκρίνταβικ.

Κοντά στην πρωτεύουσα το ηφαίστειο που μπορεί να εκραγεί

Δρόμοι ανοίγουν στην μέση

Θα επηρεαστεί το Ρέικιαβικ;

Πολλοί ρωτούν αν η πρωτεύουσα της Ισλανδίας, το Ρέικιαβικ, το οποίο απέχει από το Γκρίνταβικ μόλις 70 χιλιόμετρα, μπορεί να διατρέχει κίνδυνο. Οι επιστήμονες αναφέρουν πως η πρωτεύουσα δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο. Από την πλευρά τους, οι αρχές δεν έχουν εκδώσει εντολή εκκένωσης της πρωτεύουσας, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα μείνει αλώβητη από την έκρηξη.

Ως προς τον κίνδυνο στο Γκρίνταβικ, ο Vidir Reynisson, επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών της Ισλανδίας, αναφέρει ότι «Ανησυχούμε πραγματικά για όλα τα σπίτια και τις υποδομές στην περιοχή».

H έκρηξη δημιουργεί πρόβλημα στις μεταφορές

Οι ειδικοί δεν αναμένουν το ηφαίστειο αυτό να προκαλέσει το ίδιο χάος με αυτό που προκλήθηκε το 2010, όταν εξεράγη το ηφαίστειο Eyjafjallajökull. Εκείνη την εποχή, περίπου 100.000 πτήσεις ακυρώθηκαν, επηρεάζοντας 2 εκατομμύρια ανθρώπους, ως αποτέλεσμα της τέφρας που εκτοξεύτηκε από την έκρηξη του 2010, η οποία απειλούσε να σταματήσει τους κινητήρες των αεροσκαφών και να προκαλέσει ηλεκτρική βλάβη.

«Το Eyjafjallajökull εξερράγη δίπλα σε πάγο που έλιωσε με αποτέλεσμα το νερό να προκαλέσει μία πολύ δυνατή έκρηξη, η οποία θα ήταν διαφορετική, εξ ου και το υψηλό νέφος έκρηξης και η πολύ ευρεία διασπορά της τέφρας», ανέφερε σε δήλωσή του ο Lionel Wilson, ομότιμος καθηγητής Γεωεπιστημών και Πλανητικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Lancaster.

Συνηθισμένη η Ισλανδία στις εκρήξεις

Σίγουρα, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ισλανδία διατρέχει τον κίνδυνο έκρηξης ενός ηφαιστείου, αν και συχνά συμβαίνουν στην άγρια φύση, μακριά από κατοικημένες περιοχές. Το ηφαιστειακό σύστημα Bárðarbunga που βρίσκεται στο κέντρο της χώρας εξερράγη το 2014, παράγοντας λάβα που κάλυψε 84 τετραγωνικά χιλιόμετρα (32 τετραγωνικά μίλια) ορεινής περιοχής, η οποία όμως δεν προκάλεσε ζημιές σε κοινότητες.

Το ηφαιστειακό σύστημα Fagradalsfjall εξερράγη το 2021 για πρώτη φορά μετά από περισσότερα από 6.000 χρόνια. Επίσης, δεν απείλησε κατοικημένες περιοχές και μάλιστα έγινε τουριστικό αξιοθέατο, καθώς οι άνθρωποι συνέρρεαν για να παρακολουθήσουν μια ηφαιστειακή έκρηξη.

Οδεύει προς έκρηξη το ηφαίστειο στην Ισλανδία

Γιατί υπάρχουν τόσα πολλά ηφαίστεια στην Ισλανδία;

Η Ισλανδία βρίσκεται πάνω σε ένα όριο τεκτονικής πλάκας που συνεχώς διασπάται, ωθώντας τη Βόρεια Αμερική και την Ευρασία μακριά η μία από την άλλη κατά μήκος της γραμμής της μεσοατλαντικής κορυφογραμμής.

Κάτω από αυτήν βρίσκεται ένας ισχυρός μανδύας, μια περιοχή που είναι θερμότερη από το περιβάλλον μάγμα, το οποίο λιώνει και λεπταίνει τον φλοιό της Γης. Αυτές οι συνθήκες έχουν κάνει την Ισλανδία να φιλοξενεί 32 ενεργά ηφαίστεια.

Πόσο θα μπορούσε να διαρκέσει η ηφαιστειακή δραστηριότητα

Πριν από την έκρηξη του Μαρτίου 2021, η χερσόνησος Ρέικιανες ήταν αδρανής για οκτώ αιώνες. Οι ηφαιστειολόγοι πιστεύουν ότι ο νέος κύκλος αυξημένης δραστηριότητας θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετές δεκαετίες ή αιώνες.

Η Ισλανδία, που βρίσκεται στον Βόρειο Ατλαντικό, εκτείνεται πάνω στη Μεσοατλαντική Ράχη, μια ρωγμή στον πυθμένα του ωκεανού που χωρίζει τις τεκτονικές πλάκες της Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής.

Μια μαζική έκρηξη τον Απρίλιο του 2010 σε ένα άλλο ηφαίστειο της Ισλανδίας – το Eyjafjallajokull, στο νότιο τμήμα του νησιού – ανάγκασε την ακύρωση περίπου 100.000 πτήσεων, αφήνοντας περισσότερους από 10 εκατομμύρια ταξιδιώτες αποκλεισμένους.

Μια υποθαλάσσια ηφαιστειακή έκρηξη στις 30 Οκτωβρίου γέννησε ένα νέο νησί στον Ειρηνικό, αφού εκτόξευσε τεράστια κομμάτια βράχων στα ανοικτά των ακτών του νησιού Ιβο Τζίμα της Ιαπωνίας.

Ένα αεροσκάφος που ανήκει στην ιαπωνική εφημερίδα Mainichi Shimbun εντόπισε τα πρώτα σημάδια της έκρηξης 1.200 χιλιόμετρα νότια του Τόκιο.

Η έκρηξη “έσπασε” την επιφάνεια του ωκεανού σε τουλάχιστον δύο σημεία, ανέφεραν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Οι εκρήξεις σημειώθηκαν έξω από το νοτιότερο άκρο του Ίβο Τζίμα. Ωστόσο, βράχοι συσσωρεύτηκαν βόρεια του σημείου της έκρηξης, σχηματίζοντας ένα στρογγυλό νησί πλάτους περίπου 100 μέτρων.

Τα νερά που περιβάλλουν αυτό το νέο νησί αποχρωματίστηκαν και γέμισαν με κομμάτια ελαφρόπετρας, που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια των ηφαιστειακών εκρήξεων.

Αρκετές είναι οι υποθαλάσσιες εκρήξεις που έχουν καταγραφεί σε αυτήν την περιοχή τα τελευταία χρόνια.

Γνωστές ως “φρεατικές εκρήξεις”, χαρακτηρίζονται από εκρήξεις ατμού και ηφαιστειακών υλικών στην επιφάνεια.

Προκαλούνται όταν το νερό έρχεται σε επαφή με καυτό μάγμα και λάβα.

Το υποβρύχιο, ηφαιστειακό υλικό που αναβλύζει από τον βυθό στερεοποιείται αμέσως. Από τις συχνές εκρήξεις το Ίβο Τζίμα υψώνεται περισσότερο από ένα μέτρο κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με τους Japan Times, της πρόσφατης έκρηξης είχε προηγηθεί μια σειρά από ηφαιστειακές δονήσεις που άρχισαν στις 21 Οκτωβρίου και σημειώνονταν κάθε δύο λεπτά μέχρι τις 30 Οκτωβρίου.

Ο Setsuya Nakada, ομότιμος καθηγητής ηφαιστειολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, είπε στη εφημερίδα ότι η έκρηξη είναι σε εξέλιξη και η συνεχής προσθήκη ηφαιστειακών πετρωμάτων στο νεοσύστατο νησί θα μπορούσε να το προστατεύσει από τη γρήγορη διάβρωση.

Δεν είναι σαφές πόσο θα διαρκέσει η τελευταία έκρηξη, αλλά το νέο νησί θα μπορούσε να ενωθεί με το Ίβο Τζίμα, είπε επίσης ο Nakada.

Η θερμότητα από ένα ανενεργό ηφαίστειο θα μπορούσε να διοχετεύεται σε σπίτια σύμφωνα με ένα σχέδιο στην ολλανδική πόλη Bolsward.

Μπορεί οι Κάτω Χώρες να είναι γνωστές για τους ανεμόμυλους, αλλά ο Ynze Salverda δεν είναι οπαδός των ανεμογεννητριών που πολλαπλασιάζονται σε όλη τη χώρα. Πιστεύει ότι η βιώσιμη ενέργεια θα μπορούσε να παραχθεί υπόγεια χρησιμοποιώντας την υπολειμματική θερμότητα από το ηφαίστειο Zuidwal βαθιά κάτω από τη Θάλασσα Wadden.

«Ξεκίνησε ως μια τρελή ιδέα», δήλωσε ο Salverda, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Stichting Ontwikkeling Geothermie Friesland (Stogef), μιας κοινοτικής πρωτοβουλίας. «Αυτές οι μεγάλες ανεμογεννήτριες ασκούν μεγάλη πίεση στο τοπίο μας, αλλά όταν δεν υπάρχει άνεμος έχουμε πρόβλημα. Έχω ένα υπόβαθρο στον κόσμο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ήξερα ότι υπάρχουν μερικά ηφαίστεια, και η [αυξημένη] θερμοκρασία πηγαίνει προς την ακτή».

Η ιστορία των Κάτω Χωρών ως μεγάλης εξόρυξης φυσικού αερίου σημαίνει ότι διαθέτουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων για το υπέδαφος. «Ανακαλύψαμε ότι υπάρχει ένα στρώμα πορώδους πέτρας, είναι ωραίο και ζεστό, περίπου 90C, οπότε δεν θα ήταν μια ιδέα να χρησιμοποιήσουμε τη γεωθερμική ενέργεια», είπε. «Θέλουμε να το πάρουμε στα χέρια μας και να συνεργαστούμε με την τοπική κυβέρνηση. Ακριβώς όπως και τα τρόφιμα, χρειαζόμαστε η ενέργεια να είναι αξιόπιστη, προσιτή και δεν πρέπει να εμπορευματοποιηθεί. Και αυτή είναι η όλη ιδέα».

Χρησιμοποιώντας μια γεωθερμική τεχνική «ντουμπλέτας», το νερό μπορεί να αντληθεί από το έδαφος σε μια γεώτρηση και η θερμότητα να εξαχθεί σε έναν εναλλάκτη θερμότητας πριν το νερό επανεισαχθεί μέσω μιας γεώτρησης έγχυσης.

Η δημόσια ενεργειακή εταιρεία Energie Beheer Nederland πιστεύει ότι το 25% της ολλανδικής ζήτησης θερμότητας θα μπορούσε τελικά να καλυφθεί από τη γεωθερμία. Λειτουργούν 26 έργα μη ηφαιστειακής γεωθερμικής ενέργειας, κυρίως για τη θέρμανση θερμοκηπίων μεταξύ της Χάγης και του Ρότερνταμ, καθώς και ένα εθνικό έργο χαρτογράφησης και σχέδια για υπερδιπλασιασμό της γεωθερμικής παραγωγής έως το 2030.Ο Phil Vardon, καθηγητής ενεργειακής γεωμηχανικής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ντελφτ, ηγείται του επιστημονικού προγράμματος για ένα γεωθερμικό έργο βάθους 2,5 χιλιομέτρων που θα διανοιχθεί στο Ντελφτ για τη θέρμανση της πανεπιστημιούπολης και του ισοδύναμου 10.000 κατοικιών.

«Το ηφαίστειο είναι ένα μικρό τέχνασμα, αλλά αυτό που φαίνεται να έχει κάνει είναι να αυξήσει τη θερμοκρασία σε τοπικό επίπεδο», δήλωσε. «Μπορείτε να το δείτε αυτό στους χάρτες θερμοκρασίας που παρεμβάλλονται από τα έργα γεωτρήσεων. Ένα πράγμα που δεν είναι τόσο καλό είναι η ικανότητα του νερού να ρέει - υπάρχει μια σχετικά περιορισμένου πάχους δεξαμενή».

Yπάρχει ζωή στα βαθύτερα στρώματα ενός ενεργού υποθαλάσσιου ηφαιστείου; Και αν ναι, πόσο πολύπλοκη μπορεί να είναι; Ένα ιδανικό μοντέλο για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων ερευνητικών ερωτημάτων αποτελεί το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης-Κολούμπου. Εκεί εντοπίστηκαν μικρόβια σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες ανοίγοντας προοπτικές ακόμα και στην κατανόηση πιθανών μορφών ζωής σε άλλους πλανήτες.

Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια που χαρακτηρίζονται από την παρουσία υδροθερμικών πεδίων, συγκαταλέγονται στα πιο ενδιαφέροντα για την πραγματοποίηση μελετών σχετικών με τα όρια της ζωής στη Γη. Δεδομένου ότι οι θερμοκρασίες στα βαθύτερα στρώματα ενός υποθαλάσσιου ηφαιστείου αυξάνονται σημαντικά σε σχέση με την επιφάνεια αναρωτιόμαστε κατά πόσο είναι εφικτή η ύπαρξη μικροoργανισμών σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες.

Απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα δόθηκε με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στην έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Frontiers in Microbiology», παρουσιάζονται για πρώτη φορά στοιχεία για τους μικροοργανισμούς που ζουν στα βαθύτερα στρώματα κάτω από τον πυθμένα του ηφαιστειακού συμπλέγματος Σαντορίνης-Κολούμπου. Ο Κολούμπος είναι ένα υποθαλάσσιο ενεργό ηφαίστειο σε απόσταση εξίμισι χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Σαντορίνης.

Στην έρευνα συμμετείχαν επίσης επιστήμονες από το ερευνητικό κέντρο «GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research Kiel» της Γερμανίας, το Πανεπιστήμιο της Οτάβας στον Καναδά και το Πανεπιστήμιο του Κιέλου στη Γερμανία.

Στο πλαίσιο της αποστολής POS510 της GEOMAR που πραγματοποιήθηκε στην καλντέρα της Σαντορίνης και στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο το 2017 με το ερευνητικό πλοίο Poseidon, συλλέχθηκε για πρώτη φορά μικροβιακό υλικό σε βάθος μέχρι και τρία μέτρα κάτω από τον πυθμένα του ηφαιστειακού συμπλέγματος με τη χρήση ειδικών δειγματοληπτών. Τα δείγματα μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας του ΕΛΚΕΘΕ στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις της ποικιλότητας των μικροοργανισμών με τεχνολογίες αλληλούχησης νέας γενιάς που διαθέτει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών.

Κατά την ανάλυση, οι ερευνητές εντόπισαν πάνω από 10.000 διαφορετικά μικροβιακά είδη και η ποικιλότητα των μικροοργανισμών παρέμενε υψηλή ακόμα και τρία μέτρα κάτω από την επιφάνεια του πυθμένα. Είναι αξιοσημείωτο ότι εντοπίστηκαν γύρω στα 60 διαφορετικά μικροβιακά είδη σε δείγμα βάθους 1,7 μέτρων, όπου η θερμοκρασία προσέγγιζε τους 99oC. Οι ακραιόφιλοι μικροοργανισμοί μπορεί να αγαπούν ή να ανέχονται ακραίες συνθήκες, όπως είναι αυτές που επικρατούν στο ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος και να αναπτύσσουν μηχανισμούς που τους προσδίδουν ανθεκτικότητα σε ένα μεγάλο εύρος στρεσογόνων παραγόντων.

«Με την έρευνα που πραγματοποιούμε εντατικά στην περιοχή από το 2011, έχουμε αποκαλύψει μια εντυπωσιακή μικροβιακή ποικιλότητα και έχουμε καταγράψει έναν εντυπωσιακό αριθμό γονιδίων και μικροοργανισμών που συνδέονται με τη γεωλογία του ηφαιστειακού συμπλέγματος. Τα συγκεκριμένα περιβάλλοντα είναι ιδιαίτερα σημαντικά από μικροβιολογικής άποψης, καθώς ανοίγουν προοπτικές στον τομέα της βιοτεχνολογίας, αλλά και στην κατανόηση πιθανών μορφών ζωής σε άλλους πλανήτες. Παρόλα αυτά, για πρώτη φορά εξερευνήσαμε και τους μικροοργανισμούς του υποστρώματος, δηλαδή αυτούς που ζουν κάτω από τον πυθμένα. Η ποικιλότητα που αποκαλύφθηκε είναι εντυπωσιακή ακόμα και στα βαθύτερα στρώματα, κάτι το οποίο δεν περιμέναμε λόγω των ιδιαίτερα ακραίων συνθηκών που επικρατούν», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιστημονική υπεύθυνη του έργου και ερευνήτρια του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του ΕΛΚΕΘΕ, Παρασκευή Πολυμενάκου.

Η ερευνητική ομάδα προχώρησε και ένα βήμα παραπέρα, καθώς κατάφερε και απομόνωσε μικροοργανισμό από το ηφαίστειο Κολούμπος που ζει και αναπτύσσεται στους 99oC. Ο συγκεκριμένος υπερθερμόφιλος μικροοργανισμός, η ανάλυση του οποίου έδειξε ότι ανήκει στο γένος Bacillus, απομονώθηκε από δείγμα της αποστολής POS510 και αναπτυσσόταν ταχύτατα σε θερμοκρασίες από 45 έως και 99oC. Η απομόνωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής διατριβής της Ελευθερίας Ζάκα στο ΕΛΚΕΘΕ. Οι ερευνητές θα προχωρήσουν σε ανάλυση του πλήρους γονιδιώματος του συγκεκριμένου βακτηρίου, ενώ θα πραγματοποιήσουν και πειράματα για να εντοπίσουν τις μέγιστες θερμοκρασίες στις οποίες μπορεί να αναπτύσσεται και να επιβιώνει.

Η υψηλή ποικιλότητα που εντοπίστηκε στα δείγματα της αποστολής καταδεικνύει ότι τα στρώματα κάτω από τον πυθμένα (υποεπιφανειακά) του ηφαιστειακού συμπλέγματος Σαντορίνης-Κολούμπο αποτελούν έναν μικροβιακό παράδεισο. Ένα επιπλέον ερώτημα που προκύπτει είναι τι συμβαίνει στα ακόμα βαθύτερα στρώματα, μέχρι και 700 μέτρα κάτω από τον πυθμένα. Εκεί, στο πλαίσιο πρόσφατης διεθνούς ωκεανογραφικής αποστολής του International Ocean Discovery Programme (IODP), της μεγαλύτερης στον ελλαδικό χώρο που διεξήγε υποθαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις, συλλέχθηκε πολύτιμο υλικό που αναλύεται για την παρουσία μικροοργανισμών αυτή την περίοδο. Η υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, Βασιλική Παπαδημητρίου, έχει απομονώσει μέχρι στιγμής υψηλής ποιότητας γενετικό υλικό από δείγμα βάθους 575 μέτρων κάτω από τον πυθμένα και μέσα στο καλοκαίρι θα πραγματοποιηθεί μεταγονιδιωματική ανάλυση του υλικού αυτού, «ώστε να φέρουμε στο φως τα είδη των μικροοργανισμών που ζούσαν καθώς και τι μηχανισμούς διέθεταν, μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν», όπως επισημαίνει η κ. Πολυμενάκου.

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Εύη Νομικού, η οποία ηγείται της ερευνητικής ομάδας του SANTORY που μελετάει το ηφαίστειο εντατικά από το 2006, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «τα υποθαλάσσια ηφαίστεια μικρού βάθους, όπως ο Κολούμπος, έχουν πολύπλοκη γεωλογία και η έρευνα των υδροθερμικών τους συστημάτων είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Αυτά τα ρηχά υποθαλάσσια, υψηλής ενέργειας, υδροθερμικά συστήματα συνδέονται με σημαντική και δυνητικά επικίνδυνη ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά αποτελούν και μια μικροβιακή όαση φιλοξενώντας υπερανθεκτικούς μικροοργανισμούς υψηλής ποικιλότητας με έντονο βιοτεχνολογικό ενδιαφέρον». Η κ. Νομικού προσθέτει ότι «για πρώτη φορά στη Μεσόγειο δημιουργήθηκε το ρηχό υποθαλάσσιο ηφαιστειακό παρατηρητήριο SANTORY στον κρατήρα του Κολούμπο με χρηματοδότηση από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, αλλά και με τη συμβολή και την οικονομική στήριξη του δήμου Θήρας. Ο Κολούμπος αποτελεί ένα πρότυπο εξωγήινου ωκεανού και έχει μελετηθεί και από την NASA το 2019. Είναι ένα φυσικό εργαστήριο με διεπιστημονικό χαρακτήρα, ενώ η παρακολούθησή του είναι αναγκαία για την κατανόηση της επικινδυνότητάς του».

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει νέο δημοσίευμα του Guardian, το οποίο επικαλούμενο τον Βρετανό γεωφυσικό του Imperial College, Καγετάν Κραπκίβιτς, υποστηρίζει πως το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος στην Σαντορίνη συνιστά «σοβαρή απειλή».

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα «μπορεί εδώ και περίπου 400 χρόνια το Κολούμπο να είναι ήσυχο», όμως «το υποθαλάσσιο ηφαίστειο λίγο έξω από το ελληνικό νησί της Σαντορίνης, δεν κοιμάται».

Η βρετανική εφημερίδα εξηγεί πως «ένας θάλαμος του μάγματος ο οποίος δεν είχε ανιχνευθεί στο παρελθόν γεμίζει με τήγμα, γεγονός το οποίο ωθεί τους ερευνητές να συστήνουν ως αναγκαία την παρακολούθηση του ηφαιστείου».

Σημειώνεται πως το Κολούμπο εξερράγη για τελευταία φορά το 1650 όταν και είχε σκοτώσει 70 ανθρώπους, με τον αντίκτυπο μιας έκρηξης σήμερα να εκτιμάται, σύμφωνα με το δημοσίευμα, πολύ μεγαλύτερος εξαιτίας της πληθυσμιακής αύξησης και της τουριστικής ανάπτυξης στην Σαντορίνη.

Στο δημοσίευμα του Guardian επισημαίνεται πως το εν λόγω ηφαίστειο περιλαμβάνεται σε μια «ιδιαιτέρως εκρηκτική οικογένεια ηφαιστείων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μια στήλη έκρηξης με ύψος δεκάδες χιλιόμετρα, με πιθανή την πρόκληση ακόμα και ενός τσουνάμι».

Όσον αφορά τη μεθοδολογία των ερευνών το δημοσίευμα αναφέρει πως ο Κραπκίβιτς και η ομάδα του, εντόπισαν τη συγκέντρωση τήγματος περίπου δύο μίλια κάτω από το ηφαίστειο «χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική απεικόνισης, όμοια με ένα ιατρικό υπερηχογράφημα».

Όλα τα παραπάνω αναλύονται εκτενώς στο περιοδικό Geochemistry, Geophysics, Geosystems, ενώ οι έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα πως μπορεί να μην αναμένεται άμεσα μια επικείμενη έκρηξη, όμως το ηφαίστειο αποτελεί μια σοβαρή απειλή. 

Πληροφορίες από Guardian

Μικρές εκρήξεις παρατηρήθηκαν στο ηφαίστειο Μαούνα Λόα της Χαβάης, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο, όπως ανακοίνωσε η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ (USGS).

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Υπηρεσίας, “Αυτή τη στιγμή, οι ροές λάβας περιορίζονται στην περιοχή της κορυφής του ηφαιστείου και δεν απειλούν τις κοινότητες που βρίσκονται στις πλαγιές του”.

Ωστόσο, το Παρατηρητήριο Ηφαιστείων της Χαβάης (HVO) αναμένεται να διεξάγει εναέρια αναγνωριστική, για να εκτιμήσει τους κινδύνους και να περιγράψει με μεγαλύτερη σαφήνεια την έκρηξη.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, τις τελευταίες ώρες έχουν σημειωθεί πάνω από δώδεκα σεισμοί μεγέθους άνω των 2,5 βαθμών Ρίχτερ ενώ σημειώθηκε ακόμη ένας μεγέθους 4,2 βαθμών.

Το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο

Το Μάουνα Λόα είναι ένα από τα πέντε ηφαίστεια που αποτελούν το νησί Χαβάης στην αμερικανική πολιτεία Χαβάη στον Ειρηνικό Ωκεανό και ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο στη Γη από την άποψη όγκου και της περιοχής που καλύπτει.

Συγκεκριμένα, ο όγκος του εκτιμάται σε περίπου 75.000 χιλιόμετρα.

Το όνομα “Μάουνα Λόα” σημαίνει «Μακρύ Βουνό» στη Χαβαϊκή γλώσσα. Πιθανολογείται ότι το ηφαίστειο είναι ενεργό για τουλάχιστον 700.000 χρόνια και μάλλον ανήλθε πάνω από τη στάθμη της θάλασσας περίπου πριν από 400.000 χρόνια.

Το πλοίο θα ξεκινήσει από την Ισπανία, θα μελετήσει τα ηφαίστεια πέριξ της Σαντορίνης και θα καταλήξει στην Κρήτη με 28 επιστήμονες από 9 χώρες

Το πρόγραμμα και τους στόχους της σημαντικής ωκεανογραφικής αποστολής του ερευνητικού σκάφους των ΗΠΑ «JOIDES Resolution», το οποίο θα πραγματοποιήσει από τα μέσα Δεκεμβρίου 2022 έως τα μέσα Φεβρουαρίου 2023 θαλάσσιες γεωτρήσεις γύρω από τη Σαντορίνη, παρουσίασαν ξένοι και Έλληνες επιστήμονες σε χθεσινή «υβριδική» (δια ζώσης και διαδικτυακή) εκδήλωση του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ.

Στόχος των γεωτρήσεων είναι η ανακατασκευή της γεωλογικής ιστορίας του ηφαιστειακού συγκροτήματος των Χριστιανών, της Σαντορίνης και του Κολούμπου, συλλέγοντας πυρήνες ιζημάτων μέσα από τα ιζήματα και τα ηφαιστειακά στρώματα του πυθμένα της θάλασσας. Η αποστολή «IODP expedition 398» είναι μέρος του Διεθνούς Προγράμματος Εξερεύνησης των Ωκεανών (International Ocean Discovery Program – IODP).

Γεωτρήσεις σε έξι βασικά σημεία

Σχεδιάζεται να γίνουν γεωτρήσεις σε έξι βασικά σημεία (έχουν προσδιοριστεί και 12 εναλλακτικά), σε βάθη νερού 300 έως 700 μέτρων και σε βάθος 230 έως 860 μέτρων κάτω από τον βυθό. Το πλοίο θα ξεκινήσει από την Ισπανία, θα μελετήσει τα ηφαίστεια πέριξ της Σαντορίνης και θα καταλήξει στην Κρήτη. Θα επιβαίνουν 28 επιστήμονες από εννέα χώρες, καθώς επίσης πολλοί τεχνικοί και μηχανικοί. Στη διεθνή ωκεανογραφική αποστολή από ελληνικής πλευράς θα συμμετέχουν τρεις γυναίκες-επιστήμονες: Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού (Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ), η δρ. Όλγα Κουκουσιούρα (Τμήμα Γεωλογίας ΑΠΘ) και η ερευνήτρια Παρασκευή Πολυμενάκου (Ινστιτούτο ΙΘΑΒΒΥΚ του ΕΛΚΕΘΕ).

Σύμφωνα με την κ. Νομικού, «η δομή της ενεργής τεκτονικής ζώνης Χριστιανά-Σαντορίνη-Κολούμπο διατρέχει τα νησιά Σαντορίνη-Αμοργός σε μήκος άνω των 140 χιλιομέτρων και περιλαμβάνει τα ηφαιστειακά κέντρα Χριστιανά, Σαντορίνη και Κολούμπο, τα οποία αποτελούν ιδανικά φυσικά εργαστήρια για τη μελέτη της αλληλεπίδρασης της ηφαιστειότητας και της τεκτονικής. Τα ηφαίστεια αυτά βρίσκονται μέσα σε μια θαλάσσια λεκάνη μήκους 100 χλμ., όπου έχουν συσσωρευθεί λάσπη και ηφαιστειακά υλικά εδώ και περίπου τέσσερα εκατομμύρια χρόνια, κάτι που παρέχει ένα πλούσιο αρχείο της ιστορίας των ηφαιστείων αυτών. Η καταγραφή των εκρηκτικών εκρήξεων στο παρελθόν παρέχει πληροφορίες για τη συχνότητα, τα μεγέθη και τις εντάσεις τους, καθώς και για τη θαλάσσια γεωλογία. Επίσης, περιλαμβάνει μια σειρά από ενεργά ρήγματα που έχουν δώσει μεγάλους σεισμούς, όπως τον μέγιστο σεισμό 7,5 Ρίχτερ του 1956 στην Αμοργό. Η ερευνητική ομάδα, μελετώντας τα γεωφυσικά δεδομένα που είχε, επέλεξε τις κατάλληλες θέσεις των ερευνητικών γεωτρήσεων και όταν στη συνέχεια θα αναλυθούν οι πυρήνες που θα συλλεχθούν, θα κατανοηθεί ο ηφαιστειακός κίνδυνος της περιοχής. Η νέα αποστολή Exp. 398 θα επεκτείνει αυτές τις ποσοτικές πληροφορίες για όλη την περιοχή του Ελληνικού ηφαιστειακού τόξου».

Τη σημασία της αποστολής -καθώς και της ελληνικής συμβολής σε αυτήν – για τη συλλογή περισσότερων και ζωτικών στοιχείων για τα ηφαίστεια της περιοχής τόνισαν στους χαιρετισμούς τους η πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας του ΕΚΠΑ καθηγήτρια Ασημίνα Αντωναράκου, ο ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας του ΕΚΠΑ Δημήτρης Παπανικολάου (εκ των πρωτεργατών της υλοποίησης της αποστολής εδώ και χρόνια) και ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας Αθανάσιος Γκανάς. Η κ. Νομικού υπογράμμισε ότι στη διάρκεια της αποστολής θα υπάρχει απόλυτη διαφάνεια και έγκαιρη ενημέρωση για τα ευρήματα, καθώς θα συντάσσονται ημερήσιες αναφορές για τις ελληνικές αρχές και το κοινό.

Ο επικεφαλής καθηγητής ηφαιστειολογίας Τιμ Ντρούιτ του γαλλικού Πανεπιστημίου Clermont-Auvergne τόνισε ότι υπάρχουν περισσότερα από 1.000 πιθανά ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο και 800 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ακτίνα 100 χλμ. από ένα ενεργό ηφαίστειο. «Γι’ αυτό το λόγο», όπως είπε, «είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τι ενεργοποιεί ένα ηφαίστειο και τι μπορούμε να μάθουμε από τη συμπεριφορά τους στο παρελθόν, καθώς και τις πιθανές απειλές μιας ενδεχόμενης έκρηξης στο μέλλον». Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα βίαιης ηφαιστειακής έκρηξης ανέφερε την έκρηξη στα νησιά Τόνγκα τον περασμένο Ιανουάριο, μια από τις πιο βίαιες που έχουν ποτέ καταγραφεί, όπου το ηφαιστειακό νέφος έφτασε σε ύψος 35 χλμ. στην ατμόσφαιρα, ενώ οι παλμοί των κυμάτων που καταγράφηκαν, φάνηκαν να κάνουν επαναλαμβανόμενους κύκλους γύρω από την Γη. «Οι ηφαιστειολόγοι συνειδητοποίησαν πως υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν κατανοούμε για αυτού του είδους τις εκρήξεις», ανέφερε.

Ο Ντρούιτ επεσήμανε ότι «η Σαντορίνη είναι ένα από τα πιο εκρηκτικά ηφαίστεια στον κόσμο. Κάθε ένα από τα στρώματα που φαίνονται στα πρανή της καλντέρας, σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια μιας προηγούμενης έκρηξης του ηφαιστείου, κάποιες από τις οποίες υπήρξαν ιδιαίτερα βίαιες. Η ηφαιστειακή ιστορία της Σαντορίνης, όπως έχει καταγραφεί στα πετρώματά της στην ξηρά, έχει μελετηθεί με μεγάλη λεπτομέρεια από τους επιστήμονες. Ωστόσο, αυτό το αρχείο είναι ελλιπές και είναι καιρός να προχωρήσουμε στον θαλάσσιο χώρο, όπου η διατήρηση του ηφαιστειακού αρχείου είναι πιθανό να είναι πολύ πιο πλήρης. Θα μας επιτρέψει επίσης να ερμηνεύσουμε ηφαιστειακά γεγονότα ηλικίας έως και εκατομμυρίων ετών πριν. Και ας μην ξεχνάμε το εξής: η διερεύνηση του παρελθόντος της ηφαιστειακής δραστηριότητας μας παρέχει πληροφορία σχετικά με το τι μπορούμε να περιμένουμε σε μια ενδεχόμενη μελλοντική δραστηριότητα».

Για το άλλο κοντινό υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, είπε ότι «αποτελεί σίγουρα μια μεγάλη απειλή για τη Σαντορίνη στο μέλλον και πρέπει να καταλάβουμε πολύ περισσότερα για την ιστορία των εκρήξεών του».

Δύο γεωτρήσεις μέσα στην καλντέρα

Η αποστολή θα κάνει γεώτρηση σε δύο τοποθεσίες μέσα στην καλντέρα της Σαντορίνης. Ο Ντρούιτ ανέφερε ότι «η γεώτρηση στην καλντέρα θα γίνει κάτω από ειδικές συνθήκες, ώστε οι βιολόγοι να μπορούν να πάρουν δείγματα και να χαρακτηρίσουν τυχόν μικρόβια που ζουν στα πετρώματα βαθιά μέσα στην καλντέρα. Γνωρίζουμε ήδη ότι υπάρχουν μικροβιακές αποικίες στο δάπεδο της καλντέρας και θα είμαστε σε θέση να μελετήσουμε τι συμβαίνει με αυτές τις μορφές ζωής, καθώς θάβονται από επαναλαμβανόμενες ηφαιστειακές εκρήξεις σε βάθος έως και 360 μέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας».

Υπογράμμισε ακόμη ότι «φυσικά θα δημοσιεύσουμε τα αποτελέσματά μας, τα οποία θα είναι προσβάσιμα από τους επιστήμονες, το κοινό και τις αρχές. Δεν θα ασχοληθούμε, όμως, με αρχαιολογικά ζητήματα, ούτε θα κάνουμε εργασίες που έχουν εμπορικές εφαρμογές και ούτε θα ψάξουμε για υδρογονάνθρακες. Δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας για το εάν η γεώτρηση μπορεί να προκαλέσει έκρηξη, καθώς το μάγμα κάτω από την καλντέρα είναι πολύ βαθύτερο από ό,τι τρυπάμε. Επιπλέον, η τρύπα του τρυπανιού είναι πολύ στενή, οπότε δεν θα μπορούσε να προκαλέσει σεισμό. Επιπλέον, τα σχέδιά μας έχουν ελεγχθεί αυστηρά από εμπειρογνώμονες ασφαλείας του IODP με πολύ μεγάλη εμπειρία σε αυτά τα θέματα».

Σύμφωνα με τη δρ Κάρολ Κότεριλ του Γεωπαρατηρητηρίου Lamont-Dohert του αμερικανικού Πανεπιστημίου Κολούμπια, υπεύθυνη για την προβολή στο IODP, η αποστολή έχει τεράστιες δυνατότητες προβολής, καθώς η Σαντορίνη είναι εμβληματικός χώρος τόσο για την ηφαιστειολογία όσο και για την αρχαιολογία, προσελκύοντας εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Θα υπάρχουν δύο υπεύθυνοι προβολής της αποστολής: ένας επί του σκάφους και ένας στην ξηρά. Οι δράσεις δημοσιότητας σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστολόγια και ιστότοπους, εθνικής και διεθνούς εμβέλειας θα είναι συνεχείς κατά τη διάρκεια της αποστολής.

Ο δρ Στέφεν Κούτεροφ του γερμανικού Κέντρου Ωκεανογραφικής Έρευνας Helmholz GEOMAR ανέφερε ότι το πλοίο θαλάσσιων ερευνητικών γεωτρήσεων JOIDES Resolution ή «JR» έχει μήκος 143 και πλάτος 21 μέτρων, ενώ ο γερανός του ύψους 62 μέτρων, όπου γίνεται η γεώτρηση, αποτελεί το υψηλότερο σημείο του πλοίου. Με τον γερανό του, το JR μπορεί να κάνει γεωτρήσεις έως και 2 χλμ κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας μέσα σε ωκεανούς βάθους έως και 6 χλμ. Ο ίδιος και ο Τόμας Ρόνγκε του αμερικανικού Πανεπιστημίου Α & Μ του Τέξας διαβεβαίωσαν ότι κατά τις γεωτρήσεις στο Αιγαίο θα ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και της θαλάσσιας ζωής.

Έκθεση

Από 21 έως 25 Νοεμβρίου (ώρες 09:00 – 17:00) λειτουργεί η περιοδική έκθεση «Αναζητώντας τα μυστικά της Γης» στο Μουσείο Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Είναι μια εκπαιδευτική διαδραστική έκθεση για όλες τις ηλικίες, που δείχνει πώς οι θαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίλυση των γεωλογικών μυστηρίων της Γης. Η έκθεση, η οποία παρουσιάστηκε αρχικά στη Σαντορίνη, θα περιλαμβάνει πληροφορίες ειδικότερα για την αποστολή πέριξ του νησιού αυτόν το χειμώνα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το αμερικανικό ερευνητικό σκάφος «JOIDES Resolution» θα πραγματοποιήσει από τα μέσα Δεκεμβρίου 2022 έως τα μέσα Φεβρουαρίου υποθαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις στα ηφαίστεια της Σαντορίνης.

Η αποστολή αυτή αποτελεί μέρος του Διεθνούς Προγράμματος Εξερεύνησης των Ωκεανών (International Ocean Discovery Program – IODP). Σκοπός των γεωτρήσεων αυτών είναι η ανακατασκευή της γεωλογικής ιστορίας των ηφαιστείων της Σαντορίνης και της ευρύτερης περιοχής, συγκεντρώνοντας πυρήνες ιζημάτων εντός των ηφαιστειακών στρωμάτων από τον πυθμένα της θάλασσας.

Στα πλαίσια της ερευνητικής αυτής διαδικασίας θα πραγματοποιηθεί μία διαδραστική επιστημονική έκθεση με τίτλο «Αναζητώντας τα μυστικά της Γης» στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο στα Φηρά Σαντορίνης από τις 17 έως τις 23 Οκτωβρίου. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 16 Οκτωβρίου από τον δήμαρχο Σαντορίνης και θα ακολουθήσουν δημόσιες ομιλίες από την επιστημονική ομάδα της αποστολής. Στόχος της έκθεσης είναι το κοινό να ενημερωθεί για τους σκοπούς του προγράμματος IODP, να περιηγηθεί εικονικά στο ερευνητικό σκάφος και να κατανοήσει την γεωλογική ιστορία των ηφαιστείων της Σαντορίνης.

Την πρώτη εβδομάδα μετά την έναρξη της έκθεσης οι μαθητές όλων των σχολείων της Σαντορίνης θα έχουν τη δυνατότητα να την επισκεφθούν, να ενημερωθούν σχετικά με την αποστολή και να παρακολουθήσουν από κοντά ένα τρισδιάστατο μοντέλο του θαλάσσιου πυθμένα της ευρύτερης περιοχής, καθώς και κελύφη από μικροαπολιθώματα. Επιπλέον θα έχουν την ευκαιρία να πάρουν το δικό τους χάρτινο μοντέλο του JOIDES Resolution για να το φτιάξουν στο σπίτι.

Από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το ευρύ κοινό θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί την έκθεση και τους επόμενους μήνες ενώ θα μπορεί να ζητήσει μία διαδικτυακή συνάντηση στην πλατφόρμα Zoom όταν το πλοίο θα βρίσκεται στη Σαντορίνη, κατά την οποία οι επιστήμονες θα τους ξεναγήσουν εν πλω.

Πηγή: in.gr