Η απώλεια αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών με μηνιαίο εισόδημα χαμηλότερο των 750 ευρώ φτάνει έως και το 40%, είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα του Δελτίου Οικονομικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. Διαπιστώνεται επίσης όξυνση των ανισοτήτων, λόγω του κόστους ζωής, που συνδέεται με την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό.

Το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ με τίτλο «Η κρίση κόστους ζωής στην Ελλάδα», καταγράφει την εξέλιξη της ακρίβειας στη χώρα μας και αποτυπώνει την όξυνση της οικονομικής ανισότητας, τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων και τις επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των νοικοκυριών. Ταυτόχρονα, μέσα από την έρευνα υποστηρίζονται μια σειρά από αναγκαίες παρεμβάσεις, οι οποίες στοχεύουν στην προστασία της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών και των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Κύμα ακρίβειας και αγοραστική δύναμη

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, το κύμα της ακρίβειας στην ενέργεια και σε βασικά προϊόντα επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των μισθωτών και στο βιοτικό τους επίπεδο. Η απώλεια της αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στο 19%, αλλά όπως σημειώνει, δεδομένου ότι το ύψος του κατώτατου μισθού στη χώρα μας είναι κάτω από το επίπεδο της αξιοπρεπούς διαβίωσης, γίνεται αντιληπτό ότι η ακρίβεια έχει συρρικνώσει το βιοτικό επίπεδο των μισθωτών και των οικογενειών τους. 

Αυτό έχει ως συνέπεια οι συνθήκες διαβίωσης να είναι χειρότερες για εκείνους που εργάζονται με άτυπες μορφές εργασίας λόγω της δυσανάλογης επίδρασης της ακρίβειας στα χαμηλά εισοδήματα. Επιπλέον αρνητική επίδραση της μείωσης της αγοραστικής δύναμης είναι και αυτή που αφορά τη δυναμική της κατανάλωσης και της μεγέθυνσης, με την ελληνική ελληνική οικονομία να εισέρχεται σε περίοδο εξασθένησης του βασικού ενδογενούς προσδιοριστικού παράγοντα της σταθερότητας και της δυναμικής της.

Η κατάσταση είναι δραματική κυρίως για τα χαμηλά έως πολύ χαμηλά εισοδήματα. Όπως διαπιστώνεται, ο συνδυασμός αύξησης των τιμών κυρίως σε βασικά αγαθά, όπως είναι η ενέργεια και τα τρόφιμα, και τα πολύ χαμηλά εισοδήματα εκτινάσσουν την απώλεια αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών με μηνιαίο εισόδημα χαμηλότερο των 750 ευρώ έως
και 40%. 

Υψηλή, από 9% έως 14% είναι η απώλεια αγοραστικής δύναμης και το αμέσως επόμενο εισοδηματικό κλιμάκιο (751-1.100 ευρώ), αν και σημαντικά πιο περιορισμένη σε σχέση με το φτωχότερο εισοδηματικό κλιμάκιο, παρ’ ότι η μέση κατανάλωση είναι αρκετά υψηλότερη. 

Στα υπόλοιπα εισοδηματικά κλιμάκια η απώλεια αγοραστικής δύναμης είναι χαμηλότερη του 11% και μειώνεται όσο αυξάνεται το επίπεδο του εισοδήματος. Εξαίρεση αποτελούν τα μηνιαία εισοδήματα που είναι μεγαλύτερα των 3.500 ευρώ, των οποίων η απώλεια αγοραστικής δύναμης μπορεί και να ξεπερνάει την αντίστοιχη του αμέσως προηγούμενου κλιμακίου (2.801-3.500 ευρώ), επειδή η κατανάλωση στο υψηλότερο κλιμάκιο είναι πολύ μεγαλύτερη του προηγούμενου. 

Όξυνση ανισοτήτων

Τα παραπάνω στοιχεία αποκαλύπτουν και την όξυνση των ανισοτήτων, λόγω της άνισης επιβάρυνσης που υφίστανται τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού.

Με την κατάσταση να επιδεινώνεται λόγω της μείωσης και του μέσου μισθού, τόσο σε ονομαστικούς όσο και πραγματικούς όρους. Σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το α' τρίμηνο του 2022, ο ονομαστικός μέσος μισθός μειώθηκε κατά περίπου 4,5%, ενώ η μείωση του πραγματικού μέσου μισθού άγγιξε το 12%. Η μείωση του μέσου μισθού εξασθενεί τη ροπή της κοινωνίας προς κατανάλωση και αναδεικνύει το χαμηλό επίπεδο προστασίας της εργασίας από συλλογικές συμβάσεις εργασίας και την υποβάθμιση της ευημερίας των εργαζομένων.

Επίσης, από τα στοιχεία παρατηρείται αξιοσημείωτη διαφοροποίηση της διάρθρωσης της δαπάνης μεταξύ των νοικοκυριών ανάλογα με το αν τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν είναι πρώτης ανάγκης ή όχι. 

Για τα νοικοκυριά που ανήκουν στο 1ο εισοδηματικό πεμπτημόριο, οι δαπάνες στην ομάδα «στέγαση» αντιπροσωπεύουν το 38,6% της συνολικής κατανάλωσής τους, έναντι 28,7% των πλουσιότερων νοικοκυριών. 

Αντίστοιχα, οι δαπάνες στην ομάδα «τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά» αντιπροσωπεύουν το 22,2% της κατανάλωσης των φτωχότερων νοικοκυριών, έναντι 17,6% των πλουσιοτέρων.

Υψηλότερο ποσοστό κατανάλωσης έναντι εκείνου των πιο πλούσιων νοικοκυριών έχουν τα νοικοκυριά που ανήκουν στο 1ο εισοδηματικό κλιμάκιο και για αγαθά και υπηρεσίες που εντάσσονται στις κατηγορίες «αλκοολούχα ποτά και καπνός» και «επικοινωνία».

Η δαπάνη για ενέργεια

Τόσο όσον αφορά τους οικιακούς καταναλωτές όσο και τους μη οικιακούς, η Ελλάδα κατέγραψε τις υψηλότερες προ δημοσιονομικής παρέμβασης τιμές στην ΕΕ. Η τιμή μετά τη δημοσιονομική παρέμβαση παραμένει υψηλή στην περίπτωση των μη οικιακών καταναλωτών. Η υψηλή τιμή της ενέργειας στην Ελλάδα οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις αγοραίες ιδιαιτερότητες του ελληνικού χρηματιστηρίου ενέργειας και στη βαρύτητα του φυσικού αερίου για την τελική διαμόρφωση της τιμής της ενέργειας και στα πολύ υψηλά ενδιάμεσα κόστη.

Η Ελλάδα είχε τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ όσον αφορά την επιβάρυνση των νοικοκυριών, που ξεπερνούσε το 6% του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος σε μονάδες αγοραστικής δύναμης. Όσον αφορά την αντίστοιχη επιβάρυνση από τον μηνιαίο λογαριασμό φυσικού αερίου, η Ελλάδα κατέγραψε την τρίτη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ, με το κόστος να είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα (13,4% σε μονάδες αγοραστικής δύναμης). 

Ολόκληρο το Ενημερωτικό Δελτίου του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ

 

Πρόγραμμα δωρεάν παροχής υπηρεσιών πληροφόρησης και συμβουλευτικής σε εργαζόμενους, για εργασιακά θέματα, υλοποιεί η πανελλήνια ομοσπονδία εργατοϋπαλλήλν μετάλλου (ΠΟΕΜ). Στο ενημερωτικό σημείωμα που έστειλε στα μέλη της αναφέρει:

Με ευθύνη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ ΓΣΕΕ).

"Συνδικάτα και μετανάστες: νέες προκλήσεις στη εποχή της κρίσης", ήταν ο τίτλος της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στις 30/1 στην Αθήνα και τα κωδικοποιημένα συμπεράσματα είναι τα ακόλoυθα:

Η παρουσίαση θα γίνει από το Ινστιτούτο Εργασίας στις 12 το μεσημέρι στο ξενοδοχείο IMPERIAL (Αντιγονιδών 13) στη Θεσσαλονίκη. Ακολούθως θα γίνει σύσκεψη συνδικαλιστικών στελεχών.

Ανοιχτή επιστολή του προέδρου του εργατικού κέντρου Εύβοιας και μέλους του ΔΣ του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ Στέφανου Μπασινά, που πρόσφατα είχε κάνει καταγγελίες για τη λειτουργία του ΙΝΕ.

Με αναιχτή επιστολή το μέλος της διοίκησης του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ και πρόεδρος του εργατικού κέντρου Εύβοιας, Στέφανος Μπασινάς, αναφέρει τα εξής:

Το σύνολο της έκθεσης του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία, έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ινστιττούου. Υπενθυμίζουμε, όπως είχε ανακοινωθεί και λίγο πριν τις εκδηλώσεις της ΔΕΘ, ότι: "Η σημαντική μείωση της απασχόλησης το 2012 σε σχέση με το 2011 στην ΕΕ-28 κατά 1.038.400 θέσεις εργασίας συνοδεύτηκε με την επίσης σημαντική αύξηση των ανέργων κατά 2.079.600 άνδρες και γυναίκες. Στην Ευρωζώνη αναλογεί το 96% των θέσεων εργασίας που χάθηκαν και το 98% της αύξησης των ανέργων. Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης στην ΕΕ-28 έχουν χαθεί 5.509.700 θέσεις εργασίας, ενώ οι άνεργοι έχουν αυξηθεί 8.593.200 άνδρες και γυναίκες με την Ευρωζώνη να συμμετέχει σε ποσοστό πάνω από 70% στις εν λόγω μεταβολές (3.909.00 θέσεις εργασίας και 6.172.500 άνεργοι). Στην Ελλάδα, οι θέσεις εργασίας (930.000) που δημιουργήθηκαν μέσα στα 17 χρόνια 1992-2008, χάθηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας".

Αναλυτικά η έκθεση ΕΔΩ.

 

H Ετήσια Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία και την Απασχόληση 2013 του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ παρουσιάστηκε σήμερα στη Θεσσαλονίκη από τον επιστημονικό Διευθυντή του Ινστιτούτου της Συνομοσπονδίας καθ.Σάββα Ρομπόλη.
Όπως επισημαίνει η ΓΣΕΕ: "Τα στοιχεία της Έκθεσης επιβεβαιώνουν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την αποτυχία των μνημονιακών πολιτικών και κρούουν τον κώδωνα κινδύνου για το μέλλον της κοινωνίας και της οικονομίας εάν δεν εφαρμοστεί άμεσα μια εναλλακτική μακροοικονομική πολιτική οικονομικά και κοινωνικά αποτελεσματική.
Οι ασκούμενες πολιτικές κατά την περίοδο 2010-2013 οδήγησαν την ελληνική οικονομία και το βιοτικό επίπεδο της πλειοψηφίας των πολιτών στο μακρινό παρελθόν.
Η ανεργία επέστρεψε στα επίπεδα του 1961 ενώ οι εκτιμήσεις του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για το τέλος του 2013 και για το 2014 είναι δυσοίωνες.
Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι η ανεργία θα αυξηθεί και έως το τέλος του 2013 θα αγγίξει το 29% με 30% ενώ τον επόμενο χρόνο θα φτάσει στο ποσοστό του 31,5%.
Οι μισθωτοί την τελευταία τριετία από μειώσεις των αποδοχών τους και από τις φορολογικές επιβαρύνσεις έχασαν 37 δις ευρώ συμβάλλοντας στη μείωση της εγχώριας ζήτησης κατά 31,3% επιστρέφοντας στο επίπεδο του έτους 1994 (19 χρόνια πριν) και η αγοραστική δύναμη των αποδοχών τους την ίδια περίοδο 2010-2013 μειώθηκε κατά 37,2%, επιστρέφοντας στα επίπεδα του έτους 2000.
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Έκθεσης οι κοινωνικές δαπάνες (συντάξεις, δαπάνες υγείας και προνοιακές μεταβιβάσεις) μειώθηκαν από 23,9% του ΑΕΠ (55,2 δις ευρώ) το 2009 σε 22% του ΑΕΠ (40,3 δις ευρώ) το 2013, σημειώνοντας μία μείωση της τάξης του 26,99%, ανάλογη με τη μείωση του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2009-2013.
Τα μετρήσιμα αυτά αποτελέσματα των ασκούμενων πολιτικών λιτότητας στην Ελλάδα (2010-2013), έχουν διαμορφώσει μία κατάσταση στην ελληνική οικονομία και κοινωνία πλήρους απαξίωσης της εργασίας, επιλεκτικής απαξίωσης των επιχειρήσεων και συρρίκνωσης των δημόσιων και κοινωνικών δαπανών, μεταμορφώνοντας με ταχείς ρυθμούς το κράτος-πρόνοιας σε κράτος-φιλανθρωπίας.
Η πρόταση του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για την ανάσχεση της ύφεσης και την έξοδο από την κρίση εστιάζεται στην αύξηση του κατώτατου μισθού και τεκμηριώνεται με μετρήσιμα μεγέθη:
Η αύξηση του κατώτατου μισθού από 586 ευρώ στα 751 ευρώ (κατάργηση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου του Φεβρουαρίου 2012) θα συμβάλλει κατά τον πρώτο χρόνο σε αύξηση της εγχώριας ζήτησης κατά 0,75%, του ΑΕΠ κατά 0,5% και της απασχόλησης κατά 7.000 νέες θέσεις εργασίας.
Η ανάσχεση της ύφεσης τον πρώτο χρόνο διαμέσου της αύξησης του κατώτατου μισθού ενισχυόμενη από την αναδιάρθρωση του χρέους (δραστική γιατί η ήπια αναδιάρθρωση παρατείνει την ύφεση και απομακρύνει τις προοπτικές ανάπτυξης), τη ρευστότητα της οικονομίας, την ουσιαστική και αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής και την επενδυτική (δημόσια-ιδιωτική) δραστηριότητα, θα συμβάλλουν επιπρόσθετα σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,7% το χρόνο και σε αύξηση της απασχόλησης κατά 25.000 νέες θέσεις εργασίας. Η πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας (3%-4% το χρόνο) στον ορίζοντα μίας πενταετίας θα θέσει σε χρήση και το παραγωγικό δυναμικό που σήμερα αργεί και ανέρχεται σε 15% του ΑΕΠ περίπου και θα συμβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης κατά 7%-10%, δηλαδή κατά 250.000 άτομα.
Ακόμη και σ΄ αυτήν την περίπτωση όμως απαιτείται μια εικοσαετία για τη δημιουργία περίπου ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας".