Η ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος σπάνιων γαιών στη νοτιοδυτική Κίνα θα ενισχύσει τον ασφυκτικό έλεγχο της σε αυτούς τους στρατηγικά ζωτικούς πόρους και θα τροφοδοτήσει τις φιλοδοξίες της για την υψηλή τεχνολογία.
Τα στοιχεία σπάνιων γαιών (REE) είναι απαραίτητα για μια σειρά εφαρμογών υψηλής τεχνολογίας, από ηλεκτρικά οχήματα και smartphone έως συστήματα ραντάρ και κατευθυνόμενων πυραύλων. Η Κίνα ελέγχει περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών και πάνω από το 90% της ικανότητας διύλισης.
Γιατί οι σπάνιες γαίες είναι σημαντικές
Οι ΗΠΑ εισάγουν σχεδόν όλα τα στοιχεία σπάνιων γαιών, με την Κίνα να προμηθεύει το 72% μεταξύ 2019 και 2022, σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον θεωρεί την κυριαρχία του Πεκίνου, και την προθυμία του να απαγορεύσει τις εξαγωγές κρίσιμων στοιχείων όπως το γάλλιο εν μέσω εντεταμένου τεχνολογικού πολέμου, ως κρίσιμη απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Το μεγάλο κοίτασμα στοιχείων σπάνιων γαιών που ανακαλύφθηκε στην περιοχή Χονγκέ της επαρχίας Γιουνάν, εκτιμάται ότι περιέχει 470.000 τόνους στοιχείων σπάνιων γαιών, ανέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης που επικαλέστηκαν το Γεωλογικό Ινστιτούτο της Κίνας την περασμένη εβδομάδα.
Η τοποθεσία αναμένεται να γίνει το μεγαλύτερο κοίτασμα της Κίνας μεσαίων προς βαρέων REE, οι οποίες είναι σχετικά σπάνιες, ακόμη και για σπάνιες γαίες. Αυτά τα στοιχεία είναι κρίσιμα για τα ηλεκτρικά οχήματα, κινητήρες αεριωθουμένων και εξαρτήματα πυραύλων λόγω της ικανότητάς τους να διατηρούν μαγνητικές ιδιότητες σε υψηλές θερμοκρασίες.
Στρατηγικό όπλο για την Κίνα
Ο Λι Γουέι, ερευνητής του Γεωλογικού Ινστιτούτου της Κίνας είπε στο Daily Galaxy: «Αυτό αλλάζει τα πάντα. Με περισσότερους από 470.000 τόνους σπάνιων γαιών, η Κίνα βρίσκεται τώρα σε ακόμη καλύτερη θέση να ελέγχει την παγκόσμια προσφορά και να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση».
Ομοίως, η Τζούλι Κλίνγκερ, αναπληρώτρια καθηγήτρια γεωγραφίας και χωρικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ντέλαγουερ, δήλωσε στο Newsweek: «Το βασικό ερώτημα είναι εάν η ανάπτυξη αυτού του κοιτάσματος ευθυγραμμίζεται με τις ευρύτερες στρατηγικές της Κίνας να δίνει έμφαση στην επεξεργασία προστιθέμενης αξίας στοιχείων σπάνιων γαιών που εισάγονται από αλλού, αντί της ανάπτυξης νέας πρωτογενούς εξόρυξης σε κοινωνικο-οικολογικά σημαντικές περιοχές εντός των συνόρων της.
«Μια άλλη ερώτηση που τίθεται είναι εάν αυτά και άλλα κοιτάσματα σπάνιων γαιών υπό εξερεύνηση προορίζονται πραγματικά για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ασφάλεια και επιστημονικές τεχνολογίες ή για πραγματικά μη κρίσιμα, αν και διασκεδαστικά, παιχνίδια».
Ο καθηγητής Ζανγκ Μιν, ειδικός στο διεθνές εμπόριο στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, υπογράμμισε στο Galaxy: «Αυτό είναι κάτι περισσότερο από ένα ορυχείο. Είναι ένα στρατηγικό όπλο. Όποιος ελέγχει στοιχεία σπάνιων γαιών ελέγχει την παγκόσμια τεχνολογία».
Ενώ ο Wang Xueqiu, επικεφαλής επιστήμονας στο Ινστιτούτο Φυσικής και Χημικής Εξερεύνησης της Κινεζικής Ακαδημίας Γεωλογικών Επιστημών, δήλωσε στο κρατικό μέσο CCTV: «Κάθε νέο ενεργειακό όχημα απαιτεί 0,8 κιλά βασικών στοιχείων σπάνιων γαιών, οδηγώντας σε εξαιρετικά υψηλή ζήτηση , η οποία συνεχίζει να αυξάνεται κάθε χρόνο».
Ποιος βρίσκεται πίσω από τη DeepSeek, του κινεζικού αντιπάλου του ChatGPT, που είναι πολύ πιο φτηνή σε σχέση με τους αμερικανικούς κολοσσούς της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), και προκαλεί πανικό στις ΗΠΑ και πτώση στο χρηματιστήριο της Γουόλ Στριτ;
Ο λόγος για τον 39χρονο Liang Wenfeng, ιδρυτή της κινεζικής νεοσύστατης επιχείρησης τεχνητής νοημοσύνης, ο οποίος έγινε μέσα σε λίγες εβδομάδες το πρόσωπο της τεχνολογικής βιομηχανίας της Κίνας.
Ως «σπασίκλας» των μαθηματικών που είχε όραμα να δημιουργήσει τεχνητή νοημοσύνη ανθρώπινου επιπέδου, ο Liang μίλησε στους συναδέλφους του νωρίτερα στην καριέρα του για τα σχέδιά του, αλλά αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό.
«Όταν τον πρωτογνωρίσαμε, ήταν ένας πολύ σπασίκλας με απαίσιο χτένισμα που μιλούσε για τη δημιουργία ενός cluster 10.000 τσιπ για να εκπαιδεύσει τα δικά του μοντέλα. Δεν τον πήραμε στα σοβαρά», δήλωσε στους Financial Times ένας από τους συνεργάτες του.
«Δεν μπορούσε να εκφράσει το όραμά του παρά μόνο να πει: Θέλω να το φτιάξω αυτό και θα αλλάξει το παιχνίδι».
Γιος δύο δασκάλων δημοτικού σχολείου, ο Liang μεγάλωσε στην πόλη-λιμάνι Zhanjiang και ήταν μαθητής με άριστα και πάθος για τα μαθηματικά.
Δίδασκε μόνος του μαθηματικά εκτός των μαθημάτων, ενώ στο γυμνάσιο, και ο πρώην δάσκαλός του είπε στους δημοσιογράφους ότι πάντα φρόντιζε να μπορεί να ισορροπεί «εργασία και ξεκούραση, σαν να μπορούσε να μάθει καλά κάθε μάθημα χωρίς να ξοδεύει πολύ χρόνο στη μελέτη».
Έχοντας σπουδάσει μαθηματικά πανεπιστημιακού επιπέδου ενώ ήταν ακόμα νεαρός έφηβος, ο Liang συνέχισε να σπουδάζει τεχνολογία πληροφοριών στο διάσημο Πανεπιστήμιο Zhejiang της Κίνας.
Το κολέγιο εδρεύει στο Χανγκτσόου, ένα τεχνολογικό κέντρο, αλλά ξεκίνησε την καριέρα του στα χρηματοοικονομικά.
Η πρώτη εταιρεία
Λίγα χρόνια μετά την αποφοίτησή του ίδρυσε την επενδυτική εταιρεία Jacobi, που πήρε το όνομά της από τον Γερμανό μαθηματικό Carl Jacobi.
Το 2015, ίδρυσε το High-Flyer, το οποίο θα γινόταν ένα από τα κορυφαία hedge funds της Κίνας και θα του δημιουργούσε μια περιουσία, χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη και αλγορίθμους για να εντοπίζει μοτίβα που θα επηρέαζαν τις τιμές των μετοχών.
Η ομάδα του χρησιμοποιούσε μικροτσίπ της Nvidia και λέγεται ότι πήρε τους καλύτερους ανθρώπους του μαζί του από την εταιρεία για να ιδρύσει την DeepSeek το 2023.
Ο Liang προσέλαβε πολλούς νέους απόφοιτους από τα κορυφαία σχολεία της Κίνας, λέγοντας σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι τα κριτήρια επιλογής της εταιρείας του ήταν το «πάθος και η περιέργεια».
Λέγεται ότι εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό στην καθημερινή λειτουργία της εταιρείας και προωθεί μια ελεύθερη και συνεργατική κουλτούρα, σύμφωνα με έναν πρώην υπάλληλο.
Κοιμόταν στο γραφείο
Ο διευθύνων σύμβουλος λέγεται ότι δούλευε μέχρι αργά τη νύχτα με την ομάδα του, αναφέρει η Wall Street Journal, και κοιμόταν ακόμη και στο γραφείο καθώς έτρεχαν να ολοκληρώσουν τα έργα.
Η απόφασή του να καταστήσει τον κώδικα της DeepSeek ανοιχτού κώδικα ήταν καθοριστική, καθώς ήθελε να αντισταθεί στην τάση των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών.
«Για τους τεχνολόγους, το να παρακολουθούν άλλοι τη δουλειά σου δίνει μια μεγάλη αίσθηση ολοκλήρωσης», δήλωσε σε συνέντευξή του πέρυσι στο 36Kr. «Ο ανοιχτός κώδικας είναι περισσότερο μια κουλτούρα παρά μια εμπορική συμπεριφορά και η συνεισφορά σε αυτόν μας κερδίζει το σεβασμό».
Το Πεκίνο άρχισε επιτέλους να δίνει προσοχή στην DeepSeek τις τελευταίες εβδομάδες, με τους ειδικούς να λένε ότι ενώ αρχικά δεν ήταν «ο εκλεκτός» των κινεζικών νεοφυών επιχειρήσεων τεχνητής νοημοσύνης, η ταχεία άνοδός της θα την οδηγήσει στο να έχει πρόσβαση σε πόρους και να θεωρείται παράδειγμα.
Με τα σχέδια του Liang για την DeepSeek να αποδίδουν τώρα, τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης πανηγύρισαν για το έργο της εταιρείας που δείχνει ότι ακόμη και με περιορισμένη υπολογιστική ισχύ, οι εταιρείες μπορούν να «δημιουργήσουν θαύματα».
Αναγνώριση από το Πεκίνο
Ο Liang, σύμφωνα με το Reuters, είχε κρατήσει εξαιρετικά χαμηλό προφίλ μέχρι τις 20 Ιανουαρίου, όταν ήταν ένα από τα εννέα άτομα που κλήθηκαν να δώσουν ομιλία σε ένα συνέδριο κεκλεισμένων των θυρών που διοργάνωσε ο πρωθυπουργός της Κίνας Λι Κιάνγκ.
Πέρυσι και το 2023 έδωσε δύο σπάνιες συνεντεύξεις στο κινεζικό μέσο ενημέρωσης Waves, αλλά πέρα από αυτό έχει μείνει κυρίως μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Στο συνέδριο, η νεανική εμφάνιση του millennial ήρθε σε αντίθεση με τους γκριζομάλληδες ακαδημαϊκούς, αξιωματούχους και επικεφαλής κρατικών ομίλων που κάθονταν γύρω του, όπως έδειξαν φωτογραφίες και βίντεο που δημοσίευσε ο κινεζικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός CCTV.
Όμως το γεγονός ότι ο Liang προσκλήθηκε να μοιραστεί τις απόψεις του σχετικά με την πολιτική της κινεζικής κυβέρνησης υπογραμμίζει την αναγνώριση από το Πεκίνο του ρόλου της DeepSeek στην πιθανή ανατροπή της παγκόσμιας τάξης τεχνητής νοημοσύνης, υπέρ της Κίνας.
Η DeepSeek λάνσαρε την περασμένη εβδομάδα έναν δωρεάν βοηθό τεχνητής νοημοσύνης που, σύμφωνα με την εταιρεία, χρησιμοποιεί λιγότερα δεδομένα σε ένα κλάσμα του κόστους των σημερινών υπηρεσιών, προκαλώντας παγκόσμιο «ξεπούλημα» στις μετοχές τεχνολογίας.
Πέρυσι, ο διευθύνων σύμβουλος της Baidu Robin Li μίλησε σε παρόμοιο συνέδριο υπό την προεδρία του Κινέζου πρωθυπουργού. Ο Li, ο οποίος ανακοίνωσε ότι ο πρώτος αντίπαλος του ChatGPT της Κίνας θα γίνει τον Μάρτιο του 2023, δήλωσε σε συνέντευξή του την ίδια χρονιά ότι η Κίνα δεν θα αναδημιουργήσει ποτέ την επιτυχία του OpenAI που υποστηρίζεται από τη Microsoft και ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στην εφαρμογή των υφιστάμενων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης για εμπορικούς σκοπούς.
Υπό την ηγεσία του Liang, η DeepSeek απέφυγε σκόπιμα την κατασκευή εφαρμογών. Αντ’ αυτού, συγκέντρωσε το ερευνητικό ταλέντο και τους πόρους της στη δημιουργία ενός μοντέλου που θα μπορούσε να ταιριάξει ή και να βελτιώσει το OpenAI, και ελπίζει ότι στο μέλλον θα συνεχίσει να επικεντρώνεται σε μοντέλα αιχμής που θα χρησιμοποιηθούν από άλλες εταιρείες για την κατασκευή προϊόντων τεχνητής νοημοσύνης που απευθύνονται σε καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Η προσέγγιση του Liang ξεχώρισε σε μια κινεζική τεχνολογική βιομηχανία που είχε συνηθίσει να παίρνει καινοτομίες από το εξωτερικό, από εφαρμογές για smartphone έως ηλεκτρικά οχήματα, και να τις επεκτείνει γρήγορα, συχνά πολύ πιο γρήγορα από τις χώρες στις οποίες έγιναν για πρώτη φορά οι εφευρέσεις.
«Η Τεχνητή Νοημοσύνη της Κίνας δεν μπορεί να βρίσκεται στη θέση να ακολουθεί για πάντα. Συχνά λέμε ότι υπάρχει ένα χάσμα ενός ή δύο ετών μεταξύ της Τεχνητής Νοημοσύνης της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά το πραγματικό χάσμα είναι η διαφορά μεταξύ πρωτοτυπίας και μίμησης», δήλωσε ο Liang σε συνέντευξή του στο Waves τον Ιούλιο του περασμένου έτους.
Οι συνεντεύξεις του Liang αποκαλύπτουν την πεποίθηση ότι η τεχνολογική βιομηχανία της Κίνας είχε φτάσει σε ένα σταυροδρόμι όπου δεν είχε την αυτοπεποίθηση αλλά όχι και το κεφάλαιο που απαιτείται για να εμπλακεί σε θεμελιώδεις καινοτομίες στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.
Η δωρεάν εφαρμογή του DeepSeek
Η κυκλοφορία του R1, του τελευταίου μοντέλου της κινεζικής start-up, αρχικά δεν τράβηξε την προσοχή στις ΗΠΑ.
Όμως, αυτό το σαββατοκύριακο η DeepSeek (κάτω ο Liang Wenfeng, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας) έγινε η δωρεάν εφαρμογή την οποία κατέβασαν περισσότερο oι χρήστες από το αμερικανικό διαδικτυακό κατάστημα της Apple, ξεπερνώντας το ChatGPT της OpenAI, που ξεκίνησε την κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης στα τέλη του 2022.
Το R1 είναι “εντυπωσιακό”, δήλωσε χθες Δευτέρα το βράδυ ο Σαμ Άλτμαν, επικεφαλής της OpenAI. “Κυρίως με δεδομένο όσα μπορούν να προσφέρουν με αυτή την τιμή”, πρόσθεσε στο X.
Οι δυνατότητες του νέου κινεζικού μοντέλου, οι οποίες θεωρούνται ισάξιες με εκείνες των αμερικανικών ηγετών του κλάδου, προκαλούν ανησυχία καθώς αποκτήθηκαν με ελάχιστο κόστος.
Διαβάστε επίσης: DeepSeek: Η κινεζική τεχνητή νοημοσύνη που απείλησε την αμερικανική υπεροχή έγινε στόχος μαζικής κυβερνοεπίθεσης
Η start-up έχει αναφέρει ότι δαπάνησε μόνο 5,6 εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξή του, ένα ποσό αμελητέο σε σχέση με τα δισεκατομμύρια που επένδυσαν οι αμερικανικές εταιρείες, κυρίως για εξαρτήματα αιχμής.
“Μας παρακινεί ιδιαίτερα που έχουμε έναν νέο ανταγωνιστή”, δήλωσε ο Άλτμαν, διαβεβαιώνοντας ότι η OpenAI θα “προφανώς θα προσφέρει πολύ καλύτερα μοντέλα”.
“Το DeepSeek R1 είναι η στιγμή Σπούτνικ της ΑΙ”, δήλωσε ο Μαρκ Αντρέεσεν, επενδυτής στον τομέα της τεχνολογίας, παρομοιάζοντας το R1 με την εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου από την Σοβιετική Ένωση το 1957, ένα γεγονός που είχε ξαφνιάσει τον δυτικό κόσμο.
Ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας και η κατάρρευση της Nvidia
Για να διατηρήσουν την κυρίαρχη θέση τους στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης οι ΗΠΑ επέβαλαν ελέγχους στις εξαγωγές των ημιαγωγών αιχμής.
Καθώς είναι κινεζική, η DeepSeek δεν είχε κατά συνέπεια πρόσβαση στα ακριβά και υπερσύγχρονα τσιπ της καλιφορνέζικης εταιρείας Nvidia, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT.
“Εάν η Κίνα ξεπεράσει γρήγορα τις ΗΠΑ στην κούρσα της ΑΙ, η οικονομία της τεχνητής νοημοσύνης θα ανατραπεί”, προειδοποίησε η Καθλίν Μπρουκς, διευθύντρια ερευνών στην XTB, σε σημείωμα προς τους πελάτες.
Η Nvidia, η οποία απογειώθηκε τα τελευταία δύο χρόνια χάρη στη μεγάλη ζήτηση για τα εξαρτήματά της, κατέρρευσε στο αμερικανικό χρηματιστήριο χθες, χάνοντας σχεδόν 590 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Σάτια Ναντέλα, επικεφαλής της Microsoft, δήλωσε στα κοινωνικά δίκτυα ότι μια φθηνότερη τεχνητή νοημοσύνη είναι ωφέλιμη για όλους. Αλλά στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός την περασμένη εβδομάδα ζήτησε να “πάρουμε πάρα πολύ σοβαρά τις εξελίξεις στην Κίνα”.
Η εταιρεία του σχεδιάζει να επενδύσει 80 δισεκατομμύρια δολάρια στην τεχνητή νοημοσύνη φέτος. Η Meta (Facebook, Instagram) ανακοίνωσε από την πλευρά της την Παρασκευή ότι οι κεφαλαιακές της δαπάνες θα αυξηθούν τουλάχιστον κατά 60 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, κυρίως λόγω της ΑΙ.
Ανακοίνωση - απάντηση εξέδωσε το υπουργείο Υγείας της Κίνας στο νέο αίτημα του ΠΟΥ προς την Κίνα για να παράσχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πως ξεκίνησε η πανδημία του Covid-19.
Το κινέζικο Υπουργείο αναφέρει ότι η Κίνα έχει μοιραστεί τις περισσότερες πληροφορίες που αφορούν την COVID-19 και τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών με τη διεθνή κοινότητα και το ίδιο έργο για τον εντοπισμό της προέλευσης του κορονοϊού θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και σε άλλες χώρες.
Ο ΠΟΥ, που υπάγεται στα Ηνωμένα Έθνη, υπενθύμισε ότι στις 31 Δεκεμβρίου 2019 το γραφείο του στην Κίνα έλαβε γνώση μιας ανακοίνωσης των υγειονομικών αρχών της Γουχάν που μιλούσαν για κρούσματα «ιογενούς πνευμονίας» στην πόλη αυτή.
«Τις εβδομάδες, τους μήνες και τα χρόνια που ακολούθησαν, η Covid-19 αναστάτωσε τη ζωή μας και τον κόσμο μας», ανέφερε ο ΠΟΥ.
Στις αρχές του μήνα, ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους ρωτήθηκε αν ο κόσμος είναι καλύτερα προετοιμασμένος σήμερα για μια πιθανή μελλοντική πανδημία. «Η απάντηση είναι: και ναι και όχι. Αν η επόμενη πανδημία συνέβαινε σήμερα, ο κόσμος θα βρισκόταν αντιμέτωπος με τις ίδιες αδυναμίες που επέτρεψαν στην Covid-19 να εδραιωθεί και να εξαπλωθεί πριν από πέντε χρόνια», είπε. «Αλλά ο κόσμος πήρε και πολλά οδυνηρά μαθήματα από την πανδημία και έλαβε σημαντικά μέτρα για να ενισχύσει τις άμυνές του απέναντι σε μελλοντικές πανδημίες», πρόσθεσε.
Τον Δεκέμβριο του 2021 ξεκίνησαν διεθνείς διαβουλεύσεις ώστε να συμφωνηθούν μέτρα για την πρόληψη, την προετοιμασία και τις παρεμβάσεις σε περίπτωση μιας νέας πανδημίας. Οι 194 χώρες μέλη του ΠΟΥ, που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, αποδέχονται το περιεχόμενο της συμφωνίας, αλλά όχι και τις πρακτικές πλευρές της. Η διορία για τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων λήγει τον Μάιο του 2025.
Τη στιγμή που το Πεκίνο προετοιμάζεται για έναν πιθανό εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ εξαιτίας των δασμών που έχει δεσμευτεί να επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές, εγκαινιάστηκε στο Περού η μεγαλύτερη στρατηγική υποδομή της Κίνας στη Λατινική Αμερική. Η κατασκευή του μεγάλου λιμανιού στο Τσανκάι έστρωσε το κόκκινο χαλί στον «ασιατικό γίγαντα» για περισσότερες επενδύσεις στην «πίσω αυλή» των ΗΠΑ, ενώ το Πεκίνο συνεχίζει να παραγκωνίζει τους παραδοσιακούς εταίρους της περιοχής, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Πρόκειται για φαραωνικό έργο 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, του οποίου ο κύριος επενδυτής είναι η Cosco, η ναυτιλιακή εταιρεία που βρίσκεται στον πυρήνα των βασικών κρατικών κινεζικών εταιρειών. Βασικό κίνητρο της Κίνας για τη δημιουργία του mega port στη μικρή περουβιανή πόλη βόρεια της Λίμα είναι η πρόσβαση στη γειτονική Βραζιλία –τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας στην πλούσια σε πόρους Λατινική Αμερική– μέσω του σχεδιασμού μιας νέας σιδηροδρομικής γραμμής. Το εν λόγω έργο, που εκτιμάται ότι θα κοστίσει 3,5 δισ. δολάρια, θα μεταφέρει βραζιλιάνικες εξαγωγές όπως σόγια και σιδηρομετάλλευμα στο λιμάνι του Τσανκάι.
Το λιμάνι, το οποίο χαρακτηρίζεται από τους υποστηρικτές του ως εναλλακτική στη διώρυγα του Παναμά, πρόκειται να φέρει επανάσταση στο εμπόριο της περιοχής Ασίας – Ειρηνικού, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο διέλευσης και το κόστος. Ως λιμάνι βαθέων υδάτων, με μέγιστο βάθος 17,8 μ., μπορεί να φιλοξενήσει εξαιρετικά μεγάλα πλοία εμπορευματοκιβωτίων και θα λειτουργήσει ως νευραλγικό κέντρο για τη διευκόλυνση των συνδέσεων μεταξύ της Νότιας Αμερικής και της Ασίας.
Μέσω του Τσανκάι ενισχύεται ο σύγχρονος «Δρόμος του μεταξιού» και αυξάνεται η επιρροή της Κίνας στη Λατινική Αμερική, όπου το Πεκίνο έχει αποκτήσει συμμάχους αλλά και ερείσματα στην πολιτική, την οικονομία και την τεχνολογική αναβάθμιση της περιοχής. Παράλληλα έχει τεράστια γεωπολιτική σημασία, καθώς εκτός του ότι «ενώνει» δύο ωκεανούς μέσω της Βραζιλίας, βρίσκεται πάνω στον παναμερικανικό αυτοκινητόδρομο, που συνδέει το Περού με τη Χιλή στον νότο και το Εκουαδόρ και την Κολομβία στον βορρά, στην παράκτια γραμμή του Ειρηνικού.
Η Δύση χάνει επιρροή στη Νότια Αμερική
Η Κίνα έχει αρχίσει τη μεθοδική απόβασή της στη Λατινική Αμερική εδώ και χρόνια, ως αδηφάγος αγοραστής λιθίου από την Αργεντινή, αργού πετρελαίου από τη Βενεζουέλα και σιδηρομεταλλεύματος και σόγιας από τη Βραζιλία. Οι εταιρείες-κολοσσοί της ήδη ελέγχουν μεγάλες ποσότητες της παραγωγής «μαύρου χρυσού» στη Βενεζουέλα, τη Βραζιλία και στο Περού.
Οσο η επιρροή του Πεκίνου στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ αυξάνεται τόσο χειροτερεύουν οι σχέσεις των χωρών αυτών με τον μεγάλο γείτονά τους. Ενδεικτική είναι η προσπάθεια της Γαλλίας να κερδίσει την υποστήριξη της Ιταλίας, της Αυστρίας, της Πολωνίας και της Ολλανδίας για να «μπλοκάρει» την επικύρωση μιας εμπορικής συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Μερκοσούρ (εμπορικό μπλοκ πέντε χωρών της Νότιας Αμερικής), για την οποία χρειάστηκαν πάνω από 20 χρόνια διαπραγματεύσεων.
Στρατηγικής σημασίας τα ταξίδια του Τζινπίνγκ
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ βρέθηκε στο Περού στα μέσα Νοεμβρίου για να παρακολουθήσει το Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας – Ειρηνικού και να εγκαινιάσει το λιμάνι του Τσανκάι μαζί με την Περουβιανή ομόλογό του Ντίνα Μπολουάρτε. Επειτα μετέβη στη Βραζιλία για τη 19η Σύνοδο Κορυφής των χωρών της G20. Για ορισμένους αναλυτές τα ταξίδια του Σι αντιπροσωπεύουν την οικονομική περιθωριοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την Κίνα στη Λατινική Αμερική.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Βραζιλία ο Σι και ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα υπέγραψαν τριάντα επτά διμερείς συμφωνίες για το εμπόριο, την τεχνολογία και το περιβάλλον, ενώ η ατζέντα του Κινέζου προέδρου περιλάμβανε πλήθος στρατηγικών συναντήσεων.
Συνομιλώντας με την πρόεδρο του Μεξικού Κλαούντια Σέινμπαουμ (η χώρα της οποίας αναμένεται να γίνει επίσης στόχος των δασμών του Τραμπ), ο Κινέζος ηγέτης εξέφρασε την επιθυμία του να εμβαθύνει τη συνεργασία με τη χώρα, ενώ στη διμερή συνάντησή του με τον πρόεδρο της Βολιβίας Λουίς Αρσε ο τελευταίος αναζήτησε νέες κινεζικές επενδύσεις, μεταξύ άλλων στην εξόρυξη και την εκβιομηχάνιση λιθίου.
Ακόμη, ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέ Μιλέι υποσχέθηκε να αυξήσει το εμπόριο μεταξύ Μπουένος Αϊρες και Πεκίνου μετά το τετ α τετ που είχε με τον Κινέζο ηγέτη.
Οι Αμερικανοί φοβούνται για «κινεζική βάση»
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για το αν η χρήση του λιμανιού θα είναι αυστηρά εμπορική, τη στιγμή που ελλοχεύει ο κίνδυνος κρίσης στην Ταϊβάν, το νησί στον Ειρηνικό που θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν πόλεμο ΗΠΑ – Κίνας. Λόγω της φύσης ενός λιμανιού βαθέων υδάτων, το Τσανκάι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ναυτική βάση που παρέχει υλικοτεχνική υποστήριξη και επιτρέπει την επισκευή, τον ανεφοδιασμό και τη στάση των πολεμικών πλοίων. Η πρώην αρχηγός της Νότιας Διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, στρατηγός Λόρα Ρίτσαρντσον προειδοποίησε ότι το Τσανκάι είναι πιθανό να χρησιμοποιηθεί από το κινεζικό ναυτικό για συλλογή πληροφοριών. Αλλωστε η Cosco έχει συμμετάσχει στο παρελθόν σε κοινές ασκήσεις και έχει υποστηρίξει επιχειρήσεις του κινεζικού ναυτικού.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου
Σημαντικά ευκολότερο καθίσταται το ταξίδι στην Κίνα για τους κατόχους διαβατηρίου της Ελλάδας και της Κύπρου, καθώς το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας αίρει την απαίτηση για βίζα δοκιμαστικά για 14 και πλέον μήνες, από τις 15 Οκτωβρίου 2024.
Ετσι, πέρα από τη διευκόλυνση που προσφέρουν πλέον οι απευθείας πτήσεις που διεξάγονται μεταξύ Αθήνας και Πεκίνου αλλά και Σαγκάης, οι Ελληνες πολίτες μπορούν από τις 15 Οκτωβρίου και τουλάχιστον έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2025 να επισκέπτονται τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας για έως και δύο εβδομάδες χωρίς την υποχρέωση για θεώρηση εισόδου.
Συγκεκριμένα, όπως ανακοίνωσε τη Δευτέρα το υπουργείο στο Πεκίνο, η Κίνα αποφάσισε να εφαρμόσει μια δοκιμαστική πολιτική άρσης της απαίτησης για βίζα για άτομα που έχουν κοινά διαβατήρια από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία.
Ερωτηθείς ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Λιν Τζιαν σε τακτική συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα, αναφορικά με την εκδήλωση σχετικής πρόθεσης από τον υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι, απάντησε ότι προκειμένου να προωθήσει περαιτέρω τα εκατέρωθεν ταξίδια μεταξύ Κίνας και ξένων χωρών, η Κίνα αποφάσισε να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των χωρών χωρίς βίζα και θα εφαρμόσει μια δοκιμαστική πολιτική χωρίς θεώρηση για άτομα που έχουν διαβατήρια από την Πορτογαλία, την Ελλάδα, την Κύπρο και Σλοβενία.
Επομένως, συνέχισε, από τις 15 Οκτωβρίου 2024 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, άτομα που έχουν κοινά διαβατήρια από τις παραπάνω χώρες και φθάνουν την Κίνα για επαγγελματικούς λόγους, τουρισμό, επίσκεψη συγγενών και φίλων και διέλευσης για όχι περισσότερο από 15 ημέρες, μπορούν να εισέλθουν χωρίς βίζα.
«Ταυτόχρονα, παροτρύνουμε τις χώρες αυτές να παρέχουν μεγαλύτερη ευκολία έκδοσης βίζας για τους Κινέζους πολίτες», είπε ο κ. Λιν.
Σημειώνεται ότι την περασμένη εβδομάδα υπήρξε συνάντηση σε πολύ καλό κλίμα του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Γουάνγκ Γι στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Η είδηση έχει ως εξής: στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, που υποτίθεται ότι είναι ένα φόρουμ συνδιαλλαγής, ειρήνευσης και αποτροπής πολέμων (κανονικών, θερμών, όπως αυτός του Ισραήλ κατά Παλαιστίνης και Λιβάνου, ή ψυχρών, εμπορικών πολέμων, όπως αυτός της Δύσης κατά Κίνας), η Κομισιόν μαζί με 6 χώρες της Ε.Ε. (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Εσθονία, Φινλανδία, Σουηδία) και άλλες 8 χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, Ην. Βασίλειο, Καναδάς, Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Ινδία, Νορβηγία) συμφώνησαν τη Δευτέρα να συγκροτήσουν κοινό χρηματοδοτικό δίκτυο για τη «Συμμαχία Ασφάλειας Ορυκτών». Το MINVEST, όπως θα ονομάζεται το δίκτυο, θα αναλάβει να χρηματοδοτήσει την εξόρυξη σπάνιων γαιών από διάφορες περιοχές του πλανήτη με στόχο να σπάσει το μονοπώλιο της Κίνας στα πολύτιμα για την ηλεκτροκίνηση και τις πράσινες τεχνολογίες ορυκτά, όπως το νικέλιο, το κοβάλτιο, το λίθιο κ.ά.
Στον σκληρό πυρήνα αυτής της κρατικο-ιδιωτικής συμμαχίας, στην οποία είναι δεδομένος ο ρόλος των BlackRock, Goldman Sachs, Citigroup, Rio Tinto, Anglo American και άλλων πολυεθνικών, βρίσκεται ένα ορυχείο νικελίου, κοβαλτίου και χαλκού στην αφρικανική Τανζανία, στο οποίο θέλει να κάνει χρυσές δουλίτσες η αυστραλέζικη BHP, και ακόμα ένα ορυχείο γραφίτη το οποίο ορέγεται η Black Rock Mining.
Τα ποσά που ακούγονται για αυτή την επενδυτική και εξορυκτική «εκστρατεία» της Δύσης είναι τεράστια –3 δισ. δολάρια προτίθεται να βάλουν μόνο οι ΗΠΑ. Και η Ε.Ε.; Η Κομισιόν και οι χώρες της Ε.Ε. που ψάχνουν για νικέλιο στην Τανζανία, πόσα θα βάλουν; Και η ελληνική κυβέρνηση -που, εντάξει, επενδύσεις για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και μπαταρίες δεν μπορεί να προσελκύσει στην Ελλάδα- μήπως θα μπορούσε να ψιθυρίσει στην Κομισιόν και στη δυτική επενδυτική συμμαχία των 14 ότι εδώ, στα μέρη μας, στη Φθιώτιδα, στην Εύβοια και αλλού, έχουμε μια «φλέβα νικελίου» (και κοβαλτίου) -τη ΛΑΡΚΟ φυσικά!- που μένει αζήτητη και καταδικασμένη σε αργό θάνατο;
ΥΓ. Πόσο πιο σχιζοφρενικό μπορεί να γίνει το γεγονός ότι η Ε.Ε., που επέβαλε το ξεπούλημα της ΛΑΡΚΟ για «παράνομες κρατικές ενισχύσεις», ετοιμάζεται να χρηματοδοτήσει μια ιδιωτική (αυστραλέζικη) επένδυση για νικέλιο στην Τανζανία;
Η Κίνα προχώρησε σε αναθεώρηση νομοσχεδίου που θα καταστήσει πιο εύκολη τη δήλωση του γάμου για τα ζευγάρια και δυσκολότερη τη διαδικασία διαζυγίου, κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις από χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και έχει αναχθεί σε κορυφαίο θέμα σήμερα στο Διαδίκτυο.
Το προσχέδιο, με στόχο να οικοδομηθεί «κοινωνία φιλική προς την οικογένεια», τέθηκε αυτή την εβδομάδα σε δημόσια διαβούλευση από το κινεζικό υπουργείο Πολιτικών Υποθέσεων. Οι πολίτες μπορούν να υποβάλουν τα σχόλιά τους στο υπουργείο έως τις 11 Σεπτεμβρίου.
Οι αρχές προσπαθούν να ενθαρρύνουν νεαρά ζευγάρια να παντρευτούν και να αποκτήσουν παιδιά, καθώς ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται για δύο συναπτά έτη.
Ο προτεινόμενος νόμος αίρει τους γεωγραφικούς περιορισμούς για τον γάμο που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία οι γάμοι τελούνται σε τοποθεσίες στο ληξιαρχείο των οποίων είναι εγγεγραμμένο κάθε ζευγάρι.
Τα διαζύγια θα υπόκεινται σε περίοδο επανεξέτασης 30 ημερών, κατά την οποία εάν ο ένας από τους συζύγους δεν θέλει να χωρίσει, το ζευγάρι μπορεί να αποσύρει την αίτηση, τερματίζοντας τη διαδικασία.
«Είναι εύκολο να παντρευτείς αλλά δύσκολο να χωρίσεις. Τι ανόητος κανόνας», έγραψε χρήστης στην κινεζική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Weibo, συγκεντρώνοντας δεκάδες χιλιάδες «like».
Το νομοσχέδιο έχει στόχο να «προωθήσει τη σημασία του γάμου και της οικογένειας», να περιορίσει τα αυθόρμητα διαζύγια, να στηρίξει την κοινωνική σταθερότητα και να προστατεύσει καλύτερα τα νόμιμα δικαιώματα των εμπλεκόμενων πλευρών, δήλωσε στην εφημερίδα Global Times ο Τζιανγκ Τσουανμπάο, καθηγητής στο Ινστιτούτο Μελετών για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη στο πανεπιστήμιο Σι’αν Τζιαοτόνγκ.
Ο αριθμός των ζευγαριών στην Κίνα που παντρεύτηκαν το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς μειώθηκε κατά 498.000 σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα, στα 3,43 εκατ., το χαμηλότερο από το 2013, καθώς ολοένα περισσότεροι νέοι αναβάλλουν τον γάμο, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Ο γάμος θεωρείται τυπικά προαπαιτούμενο για την απόκτηση παιδιών, καθώς στη χώρα ισχύουν διάφοροι νόμοι και πολιτικές, όπως αυτή που απαιτεί από τους γονείς να καταθέτουν πιστοποιητικό γάμου για να δηλώσουν το παιδί τους στις ληξιαρχικές αρχές ώστε να λαμβάνουν επιδόματα.
Δικαστήριο του Χονγκ Κονγκ διέταξε να τεθεί υπό εκκαθάριση ο Evergrande, γιγαντιαίος κινεζικός όμιλος του τομέα των ακινήτων σε μεγάλη δυσχέρεια, καθώς δεν παρουσίασε πειστικό σχέδιο αναδιάρθρωσης εντός της καθορισμένης προθεσμίας.
Με δεδομένη «την προφανή έλλειψη προόδου από πλευράς της εταιρείας στην παρουσίαση βιώσιμου σχεδίου αναδιάρθρωσης (…) κρίνω πως είναι προσήκον το δικαστήριο να προχωρήσει στην έκδοση απόφασης για την εκκαθάριση της εταιρείας, και αυτό διατάσσω», ανέφερε η δικάστρια Λίντα Τσαν.
Η μετοχή του ομίλου Evergrande βρέθηκε σε ελεύθερη πτώση -απώλεσε πάνω από το 20% της αξίας της αμέσως μόλις έγινε γνωστή η δικαστική απόφαση- με αποτέλεσμα το χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ να ανακοινώσει πως προχωρά στην αναστολή της διαπραγμάτευσής της.
«Οι αγοραπωλησίες των τίτλων του (…) Evergrande Property Services Group Limited ανεστάλησαν στις 10:19» (σ.σ. τοπική ώρα· 04:19 ώρα Ελλάδας), ανέφερε το χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, διευκρινίζοντας πως ανεστάλη επίσης η διαπραγμάτευση της μετοχής της θυγατρικής του ομίλου που δραστηριοποιείται στον τομέα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, της Evergrande NEV.
Το άνοιγμα του Πεκίνου στο Ισλάμ και οι νέες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.
Η παρουσία των Ταλιμπάν στην τεράστια συγκέντρωση που έγινε τον Οκτώβρη στο Πεκίνο για τον εορτασμό του δέκατου έτους του φιλόδοξου εμπορικού σχεδίου της Κίνας, του Belt and Road Initiative (BRI), δεν ήταν τυχαία. Αποτελεί μέρος της περιφερειακής στρατηγικής του Πεκίνου. (σ.σ. η πρωτοβουλία μιας “Ζώνης και ενός Δρόμου” είναι μια παγκόσμια στρατηγική ανάπτυξης υποδομών που υιοθέτησε η κινεζική κυβέρνηση επενδύοντας σε σχεδόν 70 χώρες και διεθνείς οργανισμούς)
“Η σκέψη ότι μια ισλαμιστική ομάδα όπως οι Ταλιμπάν θα μπορούσε να συμμαχήσει με την κατ’ όνομα κοσμική και κομμουνιστική Κίνα μπορεί να προκαλεί έκπληξη σε κάποιους”, γράφει το Conversation. “Εντούτοις, κάτι τέτοιο είναι λογικό απότοκο του φόβου που πάντα είχε η Κίνα για την επιθετικότητα των ισλαμιστών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της”.
Αποτελεί επίσης μέρος της εμβάθυνσης των δεσμών που επιχειρεί τα τελευταία χρόνια η Κίνα με πολλά ισλαμικά έθνη. Ιστορικά αν το δει κανείς, το Πεκίνο δεν είχε ποτέ κανένα πρόβλημα να συνεργαστεί με θρησκευτικές ομάδες ή θρησκευτικές χώρες, παρά την καχυποψία που επιδεικνύει για τη θρησκεία στο εσωτερικό της χώρας.
Ο νέος πρέσβης της Κίνας στο Αφγανιστάν, Τζάο Σινγκ, με τον πρωθυπουργό της χώρας, Μοχάμεντ Χασάν Αχούντ TALIBAN PRIME MINISTER MEDIA OFFICE VIA AP
Ωστόσο, για να κατανοήσουμε τα κίνητρα του Πεκίνου να εδραιώσει τους δεσμούς του με το Αφγανιστάν υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν, χρειάζεται να ρίξουμε μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία του Αφγανιστάν. Με την ολοκλήρωση του Σοβιετικού-Αφγανικού Πολέμου (1979-1989) και την κατάρρευση της κυβέρνησης Νατζιμπουλάχ που είχε εγκατασταθεί από τη Μόσχα το 1992, το Αφγανιστάν εξελίχθηκε σε εστία του ισλαμικού ριζοσπαστισμού. Έγινε πόλος έλξης για μαχητές από όλο τον κόσμο, από τους Τσετσένους αυτονομιστές που πολεμούσαν τη Ρωσία του Γέλτσιν μέχρι τον ισλαμιστή Αμπού Σαγιάφ, με έδρα τις Φιλιππίνες.
Η Κίνα ήταν ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές των Μουτζαχεντίν, της ισλαμικής ομάδας που διοικούσε το Αφγανιστάν από το 1978 έως το 1992, παρέχοντας τους εκπαίδευση και όπλα. Αυτό υποκινήθηκε εν μέρει και από την επιθυμία του Πεκίνου να ενισχύσει τους δεσμούς του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να χτυπήσει τη Σοβιετική Ένωση, τον κύριο κομμουνιστή αντίπαλό της.
Αυτήν την εποχή όμως, το Πεκίνο ανησυχεί πολύ λιγότερο για τη Ρωσία. Όχι μόνο την έχει σύμμαχο του αλλά είναι και ο κυρίαρχος εταίρος στη μεταξύ τους σχέση. Αυτή η βοήθεια όμως που είχε προσφέρει κάποτε προς τους Μουτζαχεντίν γέννησε κάποιες απ’ τις προκλήσεις στην ασφαλεία που αντιμετωπίζει σήμερα η Κίνα, καθώς δημιούργησε ένα γόνιμο έδαφος για εξτρεμισμό δίπλα στα σύνορά της.
Η απειλή των ισλαμιστών μαχητών στα σύνορα με το Αφγανιστάν έχει φέρει το Πεκίνο μπροστά σε μια πραγματική πρόκληση. Αυτό αποδείχθηκε και μέσα από ένα κύμα επιθέσεων που πραγματοποιήθηκαν από Ουιγούρους μαχητές στη δυτική επαρχία Σιντζιάνγκ της Κίνας κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1990 και του 2000, με αποκορύφωμα την επίθεση με μαχαίρι στο Κουνμίνγκ το 2014, η οποία κόστισε τη ζωή σε 31 άτομα και τραυμάτισε άλλα 141 άτομα.
Επιθέσεις όπως αυτές στο Κουνμίνγκ οδήγησαν στις αμφιλεγόμενες και κατασταλτικές πολιτικές της Κίνας που χρησιμοποιήθηκαν κατά των Ουιγούρων, ενισχύοντας ταυτόχρονα τους φόβους του Πεκίνου για τον εξτρεμισμό που διαχέεται μέσω των συνόρων από το Αφγανιστάν.
Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να απειλεισει τα κινεζικά συμφέροντα στην κεντρική Ασία και στις δυτικές συνοριακές περιοχές της Κίνας, που έχουν γίνει κομβικής σημασίας για το BRI. Οπότε η παρουσία των Ταλιμπάν στη σύνοδο κορυφής του BRI μπορεί να θεωρηθεί ως παράδειγμα του πώς η Κίνα ελπίζει να δημιουργήσει έναν σύμμαχο σε μια προσπάθεια να στηρίξει τα πολιτικά και οικονομικά της συμφέροντα.
ΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΟΣΜΟ
Η παρουσία των Ταλιμπάν στη σύνοδο κορυφής του BRI καταδεικνύει επίσης τους ολοένα αυξανόμενους δεσμούς της Κίνας με τον ισλαμικό κόσμο, μια σχέση, η οποία έχει τραβήξει πάνω της τα τελευταία χρόνια μία αξιοσημείωτη προσοχή.
Δες για παράδειγμα πώς το Πεκίνο μεσολάβησε μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας για να λειανθεί κάπως ο μακροχρόνιος ανταγωνισμός τους στην περιοχή ή πώς συμμετείχε στη συμφωνία για την προσθήκη πολλών ισλαμικών εθνών στην εταιρική σχέση των Brics (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική).
TALIBAN PRIME MINISTER MEDIA OFFICE VIA AP
Μάλιστα πιο πρόσφατα, οι στρατιωτικοί δεσμοί της Κίνας με την περιοχή υπογραμμίστηκαν περαιτέρω από την ανάπτυξη κινεζικών πολεμικών πλοίων στο πλαίσιο μιας ναυτικής άσκησης με τη Σαουδική Αραβία.
Η Κίνα έβρισκε ανέκαθεν στα μουσουλμανικά έθνη τις αγορές και τους φυσικούς πόρους που χρειαζόταν, και έτσι σήμερα τη βλέπουμε να κινείται σε αγορές της Μέσης Ανατολής που παραδοσιακά κυριαρχούνταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπήρξε επίσης μια ανάπτυξη στους πολιτιστικούς δεσμούς, με το ενδιαφέρον για την εκμάθηση της κινεζικής γλώσσας να αυξάνεται σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Αυτές οι εξελίξεις μπορούν επίσης να θεωρηθούν ως μια ευρύτερη προσπάθεια του Πεκίνου να παρουσιάσει την Κίνα ως εταίρο στα μουσουλμανικά έθνη σε μια εποχή όπου οι ισορροπίες ισχύος στην περιοχή φαίνονται να έχουν διαταραχτεί.
Μια τέτοια προσπάθεια μπορεί να φανεί και στη Γάζα, όπου το Πεκίνο έχει πάρει έναν πιο επικριτικό τόνο σχετικά με την επιθετικότητα του Ισραήλ, και η οποία σηματοδοτεί μια αξιοσημείωτη αλλαγή από την πιο προσεκτική γλώσσα του παρελθόντος. Αυτό συνοδεύτηκε επίσης και από ένα κύμα υποστήριξης προς την Παλαιστίνη και στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι προσπάθειες της Κίνας να παρουσιαστεί ως φίλος του ισλαμικού κόσμου φαίνονται να αποδίδουν καρπούς. Αυτό φαίνεται και απ’ το πώς μια δήλωση του Ηνωμένου Βασιλείου που καταδίκαζε τις πολιτικές της Κίνας στο Σιντζιάνγκ, προσέλκυσε κυρίως την υποστήριξη δυτικών εθνών, αλλά πολύ λίγων ισλαμικών. Αυτό δείχνει τη διπλωματική επιρροή που έχει χτίσει η Κίνα στον μουσουλμανικό κόσμο.
“Οι πρόσφατες εξελίξεις έδειξαν ότι η Κίνα συνεχίζει να ενισχύει τη διπλωματική της επιρροή στα ισλαμικά έθνη, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελέσει μια περαιτέρω στρατηγική πρόκληση για τα δυτικά έθνη”, καταλήγει το Conversation.
Προ των πυλών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών φαίνεται ότι είναι η επίσημη κατάρρευση του διαγωνισμού για 650+120 καινούργια αστικά λεωφορεία που είχε προκηρύξει το 2021 ο πρώην υπουργός Μεταφορών, Κώστας Αχ. Καραμανλής, ακυρώνοντας προηγουμένως αντίστοιχη προσπάθεια του Χρήστου Σπίρτζη από την άνοιξη του 2019.
Το mantra που επαναλαμβάνουν με προσήλωση σε κάθε ομιλία ή συνέντευξη τόσο ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, όσο και η αρμόδια υφυπουργός Μεταφορών, Χριστίνα Αλεξοπούλου, είναι ότι «δρομολογούμε την προμήθεια των πρώτων 250 νέων “πράσινων” λεωφορείων στις αρχές του 2024, ενώ ξεκινούμε τους επόμενους μήνες και τις διαδικασίες για τη δεύτερη φάση του διαγωνισμού προμήθειας επιπλέον 650 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, κυρίως ηλεκτρικών, αργής και ταχείας φόρτισης».
Η λέξη «δρομολογούμε» είναι κομβική, καθώς μέχρι χθες Κυριακή 1η Οκτωβρίου δεν είχε ανέβει στο ΚΗΜΔΗΣ η υπογεγραμμένη σύμβαση με τον κατασκευαστή Yutong Bus co. ltd., ο οποίος συνεργάζεται με την Damco Energy του ομίλου Κοπελούζου, για τα 250 ηλεκτρικά λεωφορεία αυτονομίας τουλάχιστον 180 χιλιομέτρων και 7 ταχυφορτιστές, συνολικού προϋπολογισμού 155 εκατ. ευρώ, με ΑΔΑΜ 21PROC009332531, παρότι ανακοινώνεται από τις αρχές Σεπτεμβρίου ως συμβασιοποιημένη (άρα έχει ειδοποιηθεί ο ανάδοχος) και θεωρητικά τρέχουν οι συμβατικές προθεσμίες της υπογραφής -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- και φυσικά οι προθεσμίες παράδοσης.
Κρίσιμες προθεσμίες
Υποθέτοντας ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης έχει παραλάβει και ελέγξει την εγγύηση συμμετοχής (2.493.900 ευρώ για το πέμπτο τμήμα) και τον χρόνο ισχύος της ώστε να είναι ακόμη ενεργή, μένει να κατατεθεί ακόμη μία κρίσιμη εγγυητική επιστολή «καλής εκτέλεσης σύμβασης» (4% επί της εκτιμώμενης αξίας, δηλαδή περίπου 6 εκατ. ευρώ) μέχρι και την υπογραφή του συμφωνητικού από τον ανάδοχο «εντός 15 ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής ειδικής πρόσκλησης».
Στην περίπτωση που ο ανάδοχος δεν προσέλθει να υπογράψει το συμφωνητικό, κηρύσσεται έκπτωτος, καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής η εγγυητική επιστολή συμμετοχής του και η αναθέτουσα αρχή μπορεί να αναζητήσει αποζημίωση, πέρα από την καταπίπτουσα εγγυητική επιστολή, σύμφωνα με τα 197 & 198 Α.Κ., οδηγώντας σύμφωνα με την προκήρυξη σε forcé ματαίωση της διαδικασίας (και όχι... force majeure), αφού σε κανένα τμήμα δεν έχει απομείνει δεύτερη ενεργή προσφορά.
Ομως και ο προσωρινός ανάδοχος έχει δικαιώματα και εάν η αναθέτουσα αρχή δεν απευθύνει την ειδική πρόσκληση για την υπογραφή του συμφωνητικού εντός 60 ημερών από την οριστικοποίηση της απόφασης κατακύρωσης, δικαιούται να αναζητήσει αποζημίωση και να απέχει από την υπογραφή του συμφωνητικού χωρίς να εκπέσει η εγγύηση συμμετοχής.
Προφανώς αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ημερομηνία και ώρα της πρόσκλησης του υπουργείου, των εγγυητικών επιστολών και της ψηφιακής υπογραφής κάθε μέρους σε αυτή τη σύμβαση (αν και όταν κατατεθούν), καθώς, όπως λένε στελέχη που γνωρίζουν από συναλλαγές με κινεζικές εταιρείες, «δεν γεννήθηκε ακόμη ο άνθρωπος που θα εντάξει στην κινεζική πολιτισμική και εταιρική κουλτούρα την έννοια της εγγυητικής επιστολής -κι όταν προσπαθούμε να τους εξηγήσουμε τέτοιες έννοιες, τους ακούγονται… ελληνικά».
Επιστημονική φαντασία
Η συγκεκριμένη επιλογή είχε περάσει από 40 κύματα μέχρι να προκριθεί τον Νοέμβριο 2022 και να κηρυχθεί προσωρινός ανάδοχος τον Φεβρουάριο 2023. Προεκλογικά η πρόταση σύμβασης απορρίφθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο με την αιτιολογία ότι δεν προβλέπεται συμμετοχή κατασκευάστριας από την Κίνα σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό ή το αντίστροφο (δεν υπάρχει διακρατική συμφωνία αμοιβαιότητας), αλλά τον Ιούλιο, αμέσως μετά τις εκλογές, η ένσταση έγινε δεκτή με ιδιαιτέρως διασταλτική ερμηνεία (…επειδή δεν έχει γίνει σχετική προσφυγή, με δεδομένο ότι είχαν αποσυρθεί οι άλλες προσφορές) και η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου 2024 τα 250 ηλεκτρικά λεωφορεία θα είναι στην Ελλάδα.
Φυσικά τα περί Απριλίου που ανακοίνωσε ο Χρ. Σταϊκούρας και νωρίτερα μέσα στο καλοκαίρι ο πρωθυπουργός, για την παράδοση των 250 λεωφορείων από την Κίνα, αγγίζουν τα όρια… επιστημονικής φαντασίας, αφού, πέρα από τον χρόνο κατασκευής τους, θα χρειαστούν 15-25 καράβια για τη μεταφορά τους στον Πειραιά.
Τα λεωφορεία πρέπει να είναι στο Τελωνείο Πειραιά μέχρι τις 30 Ιουνίου για να μπορέσουν να ταξινομηθούν έστω με διαδικασία «τέλους σειράς», αφού από την 1η Ιουλίου 2024 θα επιτρέπεται η ταξινόμηση σε ευρωπαϊκό έδαφος μόνο σε όσα καλύπτουν τις νέες προδιαγραφές ασφαλείας GSR2 για τον μεταλλικό κλωβό και το αμάξωμα του λεωφορείου, δηλαδή μόνο τα μοντέλα της επόμενης γενιάς. Στην πραγματικότητα ο συμβατικός χρόνος παράδοσης των 580 ημερών σήμερα δεν επιτρέπεται να ξεπεράσει τις 270 ημέρες και καθημερινά μειώνεται το περιθώριο ταξινόμησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όσο κι αν επιταχυνθεί η υπογραφή της σύμβασης.
Ετσι όπως «σίτεψε» ο διαγωνισμός, τα λεωφορεία θα είναι ήδη απηρχαιωμένα πριν καν κυκλοφορήσουν τόσο από πλευράς προδιαγραφών ασφαλείας του αμαξώματος, όσο και σε ό,τι αφορά στην αποδοτικότητα των ηλεκτροκινητήρων, στη χωρητικότητα και στην τεχνολογία των μπαταριών, στην κατανάλωση ενέργειας και στην αυτονομία, αφού η νέα γενιά ξεπερνά ήδη τα 300-350 χιλιόμετρα με κάθε φόρτιση. Και φυσικά το κόστος για τον προμηθευτή θα είναι μικρότερο από την ώρα που παρουσιάζονται τα νεότερα μοντέλα στην έκθεση Busworld -την ερχόμενη Παρασκευή 6 Οκτωβρίου- στις Βρυξέλλες.
Αδιευκρίνιστα
Προφανώς δεν υιοθετούμε λογικές περί «πολιτικής διαχείρισης» ούτε καν «αδιευκρίνιστες» σκέψεις τρίτων, αλλά δύο χρόνια μετά την εκκίνηση του διαγωνισμού και την ώρα που καθ’ ομολογίαν οι φάκελοι έχουν παραδοθεί στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου τέτοιες καθυστερήσεις δεν ακούγονται καλά. Και προφανώς η έλλειψη αποτελέσματος δεν αφορά μόνο τους υποψήφιους προμηθευτές· μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν και όσοι σχεδίασαν και τρέχουν αυτόν τον διαγωνισμό.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η ολοκλήρωση δεν είναι εφικτή εάν δεν βρεθούν «χθες» από το Ταμείο Ανάκαμψης τα απαιτούμενα χρήματα ή δεν ανανεωθούν για δεύτερη φορά οι εγγυητικές επιστολές και οι από διετίας δεσμεύσεις τιμής.
Το κενό που δημιουργείται τουλάχιστον μέχρι το 2027 θα κληθούν να καλύψουν και πάλι τα ΚΤΕΛ με παρατάσεις των συμβάσεων που λήγουν, μαζί με τα νέα τζάκια που «σκουπίζουν» ό,τι ερείπιο με τροχούς έχει απομείνει στην Ευρώπη, εντός ή εκτός κυκλοφορίας, έτσι ώστε στο τέλος να μην υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις για τους δύο διεθνείς διαγωνισμούς ανάθεσης συγκοινωνιακού έργου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη που έχουν δρομολογηθεί για να ανατεθούν στα ΚΤΕΛ –στα οποία καταγράφεται τους τελευταίους μήνες ιδιαίτερα επιθετική δραστηριότητα εξαγορών μεριδίων.
Ο διαγωνισμός ξεκίνησε χωρίς να έχουν δεσμευτεί κονδύλια για πληρωμή των αναδόχων
Σύμφωνα με το υπουργείο, επίκειται η κήρυξη προσωρινού αναδόχου και για το δεύτερο τμήμα για 200 λεωφορεία φυσικού αερίου 12 μέτρων με την Industria Italiana Autobus S.P.A. (πρ. BredaMenarinibus), προϋπολογισμού 73,16 εκατ. ευρώ, αλλά το επόμενο βήμα θα εξαρτηθεί από τα χρήματα που θα βρει ο ελληνικός προϋπολογισμός για να χρηματοδοτήσει την εκ νέου… διάσωση της ιταλικής εταιρείας, καθώς από το 2016 (αλλά και πρόσφατα) έχει αναζητήσει από την ιταλική κυβέρνηση κρατική στήριξη επειδή δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει σημαντικές διεθνείς παραγγελίες που είχε κερδίσει.
Το βασικό πρόβλημα με τα λεωφορεία φυσικού αερίου είναι ότι δεν χρηματοδοτούνται από την Ευρώπη (δεν θεωρούνται «πράσινα») και χρειάζεται να δεσμευτούν εθνικοί πόροι.
Είχαμε επισημάνει πολύ νωρίς το έλλειμμα χρηματοδότησης («Εφ.Συν.» 10/11/2021 - Ψάχνουν εθνικό «ευεργέτη» για τα καινούργια λεωφορεία), θυμίζοντας ότι σύμφωνα με τις αποφάσεις έγκρισης ή τροποποίησης ένταξης στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (βλ. ΑΔΑ 9ΙΔΝ46ΜΤΛΡ-ΔΘ6) «το ευάριθμο έργο 2019ΣΕ38000000 “Ανανέωση στόλου αστικών λεωφορείων με νέα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας” εγκρίνεται υπό την προϋπόθεση ότι η Προϊσταμένη Αρχή δεν θα προχωρήσει σε κοινοποίηση προς τους ανακηρυχθέντες ανάδοχους της εγκριτικής απόφασης του αποτελέσματος των δημοπρασιών, πριν την οριστική ένταξη του έργου σε Ε.Π. της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020».
Σε αυτό τον κωδικό προϋπολογισμού βασίζεται το μεγαλύτερο μέρος της πληρωμής των αναδόχων (205,9 εκατ. ευρώ) μαζί με τα λεωφορεία φυσικού αερίου, μεταξύ άλλων, σε έναν διαγωνισμό που ξεκίνησε χωρίς να έχουν δεσμευτεί κονδύλια για την πληρωμή των αναδόχων.
Το τέταρτο τμήμα του διαγωνισμού για 100 μικρότερης αυτονομίας ηλεκτρικά λεωφορεία (και 3 ταχυφορτιστές), προϋπολογισμού 56,35 εκατ. ευρώ με ενδιαφερόμενη την κινεζική BYD, που κατασκευάζει λεωφορεία στην Ευρώπη (Ουγγαρία) και τους συνεργάτες της στην εισαγωγική Π. Πετρόπουλος ΑΕΒΕ, δεν έχει μπει καν στον χρονικό προγραμματισμό της επιτροπής του υπουργείου Μεταφορών και το μόνο που έχει γίνει γνωστό είναι ότι «ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών, συνεχίζεται η αξιολόγηση των δικαιολογητικών (!) και θα ακολουθήσει το άνοιγμα της οικονομικής προσφοράς».
Προβλήματα και στα άλλα τμήματα
Το ημερολόγιο καταγράφει νωρίς τη ματαίωση του πρώτου τμήματος (στο ΕΣΗΔΗΣ φαίνεται ακόμη… υπό επεξεργασία), για 100 υβριδικής τεχνολογίας λεωφορεία. Είχαν προηγηθεί αρκετές προσφυγές και οι προδιαγραφές του διαγωνισμού κρίθηκαν «μονομερείς» (από τους πιο ψύχραιμους), οδηγώντας σε αποχή όλους τους κατασκευαστές λεωφορείων από την Ευρώπη όπως οι Daimler Bus-Mercedes Benz, Solaris, MAN, Volvo κ.λπ.
Στο ΕΣΗΔΗΣ το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού (υβριδικά), για το οποίο δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά, φαίνεται ακόμη υπό αξιολόγηση. Το πέμπτο τμήμα φαίνεται «συμβασιοποιημένο», αλλά μέχρι χθες το μεσημέρι, Κυριακή 1η Οκτωβρίου, στο ΚΗΜΔΗΣ δεν υπήρχε υπογεγραμμένη σύμβαση για το τμήμα του διαγωνισμού προμήθειας 250 ηλεκτρικών αστικών λεωφορείων, όπως δείχνει η... μύγα έξω από το κουτάκι των αποτελεσμάτων
Οι προσφορές για άλλα τμήματα τελικά υποβλήθηκαν τον Μάρτιο 2022 και όταν τον Ιανουάριο 2023 ολοκληρώθηκαν οι προδικαστικές προσφυγές και προέκυψε ανάγκη για ανανέωση εγγυητικών και προσφορών που στο μεταξύ είχαν λήξει, από κάθε τμήμα ανταποκρίθηκε μόλις ένας ενδιαφερόμενος.
Από τον Μάιο 2023 που κηρύχθηκε στο τρίτο τμήμα προσωρινός ανάδοχος η Iveco France SAS με τους συνεργάτες της στην Ελλάδα, παραμένει σε εκκρεμότητα η εξέλιξη της προμήθειας 100 αρθρωτών 18μετρων αστικών λεωφορείων με φυσικό αέριο (CNG) προϋπολογισμού 53,32 εκατ. ευρώ.
