Ο άλλοτε οδηγός του Πάμπλο Νερούδα, η μαρτυρία του οποίου υπήρξε καθοριστική για να ερευνηθεί η υπόθεση της δολοφονίας από το στρατιωτικό καθεστώς το 1973 του νομπελίστα λογοτεχνίας, πέθανε σε ηλικία 77 ετών στη Χιλή, ανακοίνωσε χθες Τετάρτη το Κομμουνιστικό Κόμμα της λατινοαμερικάνικης χώρας.

«Η μαρτυρία του Μανουέλ Αράγια και το θάρρος του ήταν καθοριστικά για την ανάδειξη στοιχείων στα οποία βασίστηκε η προσφυγή για τον θάνατο του ποιητή στη δικαιοσύνη που υποβλήθηκε από το κόμμα μαζί με την οικογένειά του», ανέφερε το ΚΚ Χιλής σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε, διευκρινίζοντας πως ο άλλοτε οδηγός απεβίωσε προχθές Τρίτη στην πόλη Σαν Αντόνιο, δυτικά της πρωτεύουσας Σαντιάγο.

Η υπόθεση πως ο Πάμπλο Νερούδα, που έλαβε Νόμπελ το 1971, δολοφονήθηκε το 1973 διατυπώθηκε το 2011, έπειτα από αποκαλύψεις του Μανουέλ Αράγια, νεαρού μέλους του Κομμουνιστικού Κόμματος Χιλής που είχε οριστεί βοηθός και οδηγός του συγγραφέα, επίσης μέλους του κόμματος.

Ως τότε, η επίσημη εκδοχή των γεγονότων ήταν πως ο ποιητής πέθανε την 23η Σεπτεμβρίου 1973 από καρκίνο του προστάτη.

Σύμφωνα με τη θεωρία που δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά μέχρι σήμερα, ο Πάμπλο Νερούδα υπέκυψε αφού του έκαναν μυστηριώδη ένεση την παραμονή της αναχώρησής του για το Μεξικό, όπου σκόπευε να εξοριστεί και να ηγηθεί στην αντίσταση εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας του Αουγούστο Πινοτσέτ (1973-1990).

«Ο Νερούδα ήταν κίνδυνος για τον Πινοτσέτ», δήλωνε τον Φεβρουάριο ο Μανουέλ Αράγια, επιμένοντας στη δική του εκδοχή, πως ο παγκοσμίως γνωστός λογοτέχνης δολοφονήθηκε.

Παρότι υποστήριζε τη θέση πως επρόκειτο για δολοφονία για σχεδόν σαράντα χρόνια, δεν ήταν παρά τον Ιούνιο του 2011 που το ΚΚ ζήτησε να διενεργηθεί έρευνα από τη δικαιοσύνη, στο πλαίσιο της οποίας έγινε εκταφή των λειψάνων, που υποβλήθηκαν σε τοξικολογικές αναλύσεις.

Όμως η ομάδα των ειδικών που ερεύνησε τον μυστηριώδη θάνατο του ποιητή δεν μπόρεσε να εξακριβώσει αν πράγματι ο θάνατός του οφειλόταν σε δηλητηρίαση ή όχι.

Το βακτήριο clostridium botulinum «ήταν παρών τη στιγμή του θανάτου, αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη γιατί. Γνωρίζουμε μόνο πως δεν θα έπρεπε να είναι», είχαν αναφέρει ο Χέντρικ και η Ντέμπι Πόιναρ του καναδικού πανεπιστημίου Μακμάστερ, μέλη της ομάδας που παρέδωσε τον Φεβρουάριο τα συμπεράσματά της στη Χιλιανή δικαστής η οποία χειρίζεται την υπόθεση.

Ένα από τα πιο μεγάλα μυστήρια στη σύγχρονη ιστορία της Χιλής μπορεί τελικά να λύθηκε αφού οι ιατροδικαστές διαπίστωσαν ότι ο βραβευμένος με Νόμπελ Χιλιανός ποιητής Πάμπλο Νερούδα πέθανε αφότου δηλητηριάστηκε με μια ισχυρή τοξίνη, επιβεβαιώνοντας προφανώς υποψίες δεκαετιών ότι δολοφονήθηκε.

Όπως αναφέρει ο Guardian, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, ο Νερούδα – που έγινε γνωστός ως νεαρός ποιητής με τη συλλογή Είκοσι ποιήματα αγάπης και ένα τραγούδι απελπισίας – πέθανε από καρκίνο του προστάτη και υποσιτισμό στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, μόλις 12 ημέρες μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε το δημοκρατικά εκλεγμένη σοσιαλιστική κυβέρνηση του φίλου του, προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Αλλά μερικοί, συμπεριλαμβανομένου του ανιψιού του Νερούδα, Ροδόλφου Ρέγιες, πίστευαν εδώ και καιρό ότι δολοφονήθηκε λόγω της αντίθεσής του στην τότε αρχόμενη δικτατορία του Αουγκούστο Πινοσέτ.

Πριν από δέκα χρόνια, ένας Χιλιανός δικαστής διέταξε την εκταφή των λειψάνων του ποιητή αφού ο πρώην σοφέρ του, Manuel Araya, αποκάλυψε ότι ένας ταραγμένος Νερούδα τον είχε καλέσει από το νοσοκομείο του Σαντιάγο όπου νοσηλευόταν για να του πει ότι του έκαναν ένεση στο στομάχι ενώ κοιμόταν. Ο ποιητής πέθανε ώρες αργότερα.

Δείγματα των λειψάνων του Νερούδα εστάλησαν σε εγκληματολογικά εργαστήρια σε τέσσερις χώρες για ανάλυση και το 2015 η κυβέρνηση της Χιλής είπε ότι ήταν «πολύ πιθανό ότι κάποιος τρίτος» ευθύνεται για τον θάνατό του. Δύο χρόνια αργότερα, μια ομάδα διεθνών επιστημόνων είπε ότι ήταν «100% πεπεισμένοι» ότι ο ποιητής δεν πέθανε από καρκίνο του προστάτη.

Τη Δευτέρα, ο ανιψιός του είπε ότι οι επιστημονικές δοκιμές έδειξαν ότι η τοξίνη clostridium botulinum υπήρχε στο σώμα του θείου του όταν πέθανε, υποδηλώνοντας ότι πράγματι «δηλητηριάστηκε» μετά το πραξικόπημα. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης εμπειρογνωμόνων πρόκειται να δημοσιευθούν σε έκθεση την Τετάρτη.

«Γνωρίζουμε τώρα ότι δεν υπήρχε λόγος να υπήρχε το clostridium botulinum στα οστά του», είπε ο ανιψιός του στο ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων Efe. “Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ο Νερούδα δολοφονήθηκε μέσω της παρέμβασης κρατικών πρακτόρων το 1973ψ.

Τα βακτήρια, που παράγουν τη νευροτοξίνη που προκαλεί την αλλαντίαση, ανακαλύφθηκαν σε ένα από τα δόντια του Νερούδα που είχαν εκταφεί το 2017. Ο Ρέις είπε ότι η ανάλυση από ειδικούς στο Πανεπιστήμιο McMaster στον Καναδά και το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης είχε δείξει ότι τα βακτήρια δεν βρήκαν τον δρόμο τους στο σώμα του Νερούδα από το φέρετρο ή τη γύρω περιοχή.

«Βρήκαμε τη σφαίρα που σκότωσε τον Νερούδα και ήταν στο σώμα του», είπε ο Ρέις στο Εfe. «Ποιος τον πυροβόλησε; Θα το μάθουμε σύντομα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Νερούδα σκοτώθηκε μέσω της άμεσης παρέμβασης τρίτου».

Πηγή: Guardian 

Στις 12 Ιουλίου του 1904 έρχεται στον κόσμο ο Χιλιανός ποιητής Πάμπλο Νερούδα, «ο σπουδαιότερος ποιητής του 20ου αιώνα» σύμφωνα με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Τα έργα του είναι τα πιο πολυδιαβασμένα έργα ισπανόφωνου δημιουργού.

Ο Πάμπλο Νερούδα, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Ρικάρντο Νεφταλί Ελιέθερ Ρέγιες Μποσοάλτο, γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου 1904 στην πόλη Παράλ της Χιλής. Λίγο μετά τη γέννησή του, πεθαίνει η μητέρα του Ρόσα και ο πατέρας του Χοσέ, εργάτης των σιδηροδρόμων, μετακομίζει στην πόλη Τεμούκο όπου ξαναπαντρεύεται. Το όνομα «Πάμπλο Νερούδα», προς τιμήν του Τσέχου ποιητή Γιαν Νερούντα, αποτελεί το φιλολογικό ψευδώνυμο του από την ηλικία των 20, όνομα το οποίο αργότερα νομιμοποιεί.

Από τα δέκα του γράφει ποιήματα και στα δεκαπέντε δημοσιεύει μάλιστα στίχους στο τοπικό περιοδικό «La Mañana». Το 1919 αποσπά το τρίτο βραβείο για το ποίημά του «Nocturno ideal». Το 1921 ξεκινάει σπουδές παιδαγωγικής και γαλλικών στο Πανεπιστήμιο της Χιλής, στην πρωτεύουσα Σαντιάγο. Κερδίζει το πρώτο βραβείο για το ποίημά του «La canción de fiesta» που αργότερα δημοσιεύεται. Το 1923 δημοσιεύει το «Crepusculario», έργο που αναγνωρίζεται από λογοτέχνες όπως τον Αλόνε, τον Ραούλ Σίλβα Κάστρο και Πέδρο Πράδο. Τον επόμενο χρόνο δημοσιεύεται το έργο του «Veinte poemas de amor y una canción desesperada», έργο που χαρακτηρίζεται από τα καλύτερά του. Το νέο φαινόμενο της λατινοαμερικανικής ποίησης γίνεται αμέσως εμφανές στους λογοτεχνικούς κύκλους.

Μεταξύ 20 και 25 ετών, ο ποιητής ολοκληρώνει έξι ακόμα έργα που αποκαλύπτουν τις υπαρξιακές του ανησυχίες αλλά και την ιδιαίτερη παραγωγικότητά του. Το 1927, σε ηλικία 23 ετών ξεκινάει η διπλωματική του καριέρα. Ως διπλωματικός σύμβουλος ταξιδεύει στη Βιρμανία, το Μπουένος Άιρες, τη Βαρκελώνη, την Κευλάνη, τη Μαδρίτη, την Ιάβα. Στην Ιάβα γνώρισε και παντρεύτηκε την Ολλανδέζα Μαρύκα Αντονιέτα Χάγκενααρ Βόγκελζανγκ, με την οποία χώρισε μετά από έξι χρόνια, κατά τη θητεία του στην Ισπανία. Εκεί, γνωρίζει την μετέπειτα σύζυγό του Αργεντίνα, Ντέλια ντελ Καρρίλ.

Οι εμπειρίες του από τα ταξίδια του, τα απολυταρχικά καθεστώτα τα οποία βλέπει και τα μαρτύρια του λαού που στενάζει σε ολόκληρο τον κόσμο, σε συνδυασμό με την δολοφονία του φίλου του και επίσης ποιητή, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα,  του προκαλούν βαθιά αγανάκτηση και στις αρχές της δεκαετίας του 1940 μπαίνει στο κομουνιστικό κόμμα. Το 1945, ο Πάμπλο Νερούδα λαμβάνει το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας. Τα έργα του γίνονται ολοένα και πιο πολιτικά, με αποκορύφωμα το «Canto General». Με την απαγόρευση του κομουνισμού στη Χιλή, ο Νερούντα πλέον καταζητείται. Για μήνες κρύβεται στην ίδια του τη χώρα, ώσπου καταφέρνει να διαφύγει στην Αργεντινή και από εκεί στην Ευρώπη, όπου έζησε εξόριστος από το 1948 ως το 1952. Στην εξορία γνώρισε την Ματίλντε Ουρούτιε, τη Χιλιανή τραγουδίστρια που θα αποτελέσει τη «μούσα» του έως το τέλος της ζωής του.

To 1953 ο Νερούντα παραλαμβάνει το βραβείο Στάλιν. Είναι ακόμα πιστός στο κόμμα, αλλά σύντομα, μετά τις αποκαλύψεις για τα εγκλήματα του καθεστώτος του Στάλιν από τον Χρούστσεφ, η πίστη του δέχεται ισχυρό πλήγμα που αποτυπώνεται στη συλλογή του «Εxtravagario» του 1958. Εγκαθίσταται μόνιμα στην Isla Negra αλλά συνεχίζει τα ταξίδια σε ολόκληρο τον κόσμο. Με την εκλογή του Σαλβαδόρ Αλιέντε ως πρόεδρο της Χιλής, ο Νερούδα διορίζεται πρέσβης στο Παρίσι (1970-1972). Το 1971, ένα χρόνο μετά την τιμητική διάκριση του Έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη , η Σουηδική Ακαδημία απονέμει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Χιλιανό Πάμπλο Νερούντα, που ήδη πάσχει από καρκίνο. Τάσσεται υπέρ του Αλιέντε και στηρίζει την προεκλογική του εκστρατεία.

Ωστόσο, στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Αλιέντε και των συνεργατών του, ο Νερούδα αφήνει την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο. Το καθεστώς του Αγκούστο Πινοσέτ απαγορεύει να γίνει η κηδεία του ποιητή δημόσιο γεγονός. Ωστόσο, δεκάδες χιλιάδες κόσμου συρρέουν στην πρωτεύουσα της χώρας για να συνοδεύσουν τον αγαπημένο ποιητή στην τελευταία του κατοικία και, αναπόφευκτα, η κηδεία του Νερούδα γίνεται η πρώτη δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της Χιλής. Τα έργα του παρέμειναν απαγορευμένα στη Χιλή μέχρι και το 1990.

Ο ίδιος είπε για το έργο του και την ποίηση: «Έχω για τη ζωή μιαν αντίληψη δραματική και ρομαντική. Ο,τι δεν αγγίζει βαθιά την ευαισθησία μου δεν με ενδιαφέρει. Όσον αφορά την ποίηση, στην πραγματικότητα καταλαβαίνω πολύ λίγα πράγματα. Γι' αυτό συνεχίζω με τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας. Ίσως απ' αυτά τα φυτά, τη μοναξιά, τη σκληρή ζωή, βγαίνουν οι μυστικές, αληθινά βαθιές "Ποιητικές Πραμάτειες" που κανείς δεν μπορεί να διαβάσει, γιατί κανείς δεν τις έγραψε. Η ποίηση διδάσκεται βήμα βήμα ανάμεσα στα πράγματα και στις υπάρξεις, χωρίς να τα χωρίσουμε, αλλά ενώνοντάς τα με την ανιδιοτελή απλωσιά της αγάπης».


αναδημοσίευση από tvxs πηγές: LosPoetas.com, Wikipedia.org, nobelprize.org, biografiasyvidas.com