Θερμοκρασίες ρεκόρ καταγράφηκαν το φετινό καλοκαίρι στις ελληνικές θάλασσες καθιστώντας το, το πιο ζεστό σε βάθος σαρακονταετίας σύμφωνα με μελέτη ερευνητών τριών πανεπιστημίων της χώρας και συγκεκριμένα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Οι ερευνητές μελετώντας δεδομένα από δορυφορικές παρατηρήσεις από το 1982 και έπειτα διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2024 σημειώθηκαν οι θερμότερες συνθήκες τα τελευταία σαράντα χρόνια σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου, του Ιονίου και του Κρητικού Πελάγους.

Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ερευνητής του τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Βασίλης Κολοβογιάννης και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, μεταξύ των περιοχών που επηρεάστηκαν περισσότερο είναι το Βορειοανατολικό και το Νοτιοανατολικό Αιγαίο, το Νότιο Κρητικό Πέλαγος και το Ιόνιο και τονίζει ότι αυτό το οποίο είναι ανησυχητικό και προβληματίζει τους επιστήμονες είναι ότι η αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι μόνο επιφανειακή αλλά εκτείνεται σε βάθος.

«Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας εκτείνεται σε βάθος, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα συσσωρευτικό φαινόμενο» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κολοβογιάννης. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, οι υψηλές θερμοκρασίες επεκτάθηκαν σε βάθη 50 μέτρων σε ορισμένες περιοχές, υποδεικνύοντας μια βαθιά και εκτεταμένη θέρμανση των ανώτερων περιοχών. Παράλληλα παρατηρήθηκαν αλλαγές στους συνήθεις μηχανισμούς ψύξης του Αιγαίου, όπως η εισροή ψυχρών υδάτων από τη Μαύρη Θάλασσα, η οποία ήταν μειωμένη, και η παράκτια ανάδυση ψυχρότερων μαζών.

Ταυτόχρονα ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα της μελέτης είναι η διάρκεια της έντασης των θαλάσσιων καυσώνων που εμφανίστηκαν το φετινό καλοκαίρι.

Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην έρευνα, στο Βόρειο Αιγαίο καταγράφηκαν έντονοι και μεγάλης διάρκειας θαλάσσιοι καύσωνες μέχρι τον Αύγουστο του 2024.

Όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, συνεργαζόμενος ερευνητής στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ και εκ των συγγραφέων της έρευνας, Γιάννης Ανδρουλιδάκης, αυτό που καταγράφεται τόσο από τη συγκεκριμένη μελέτη όσο και από άλλες είναι μία συνεχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας των ελληνικών θαλασσών τα καλοκαίρια. Η αύξηση αυτή, όπως εξηγεί, ξεπερνάει και τον 0,5 βαθμό ανά δεκαετία ενώ προσθέτει ότι φέτος το καλοκαίρι η θερμοκρασία έφτασε μέχρι και τους 30 βαθμούς Κελσίου σε ορισμένες περιοχές. «Η αυξητική τάση είναι πιο έντονη στο Βόρειο Αιγαίο, σε μικρότερες περιοχές του Ιονίου και σε περιοχές των Δωδεκανήσων. Κυρίως όμως Βόρειο Αιγαίο και Θερμαϊκός παρουσιάζουν τις υψηλότερες τάσεις», υπογραμμίζει ο κ. Ανδρουλιδάκης. Παράλληλα, όπως σημειώνει, εξίσου σημαντικό πέρα από την ένταση των θερμοκρασιών ήταν και η μεγάλης διάρκειας θαλάσσιοι καύσωνες. «Αυτό είναι και το χειρότερο για το οικοσύστημα, δηλαδή το να υπάρχει μια μεγάλη διάρκεια σε κάποια γεγονότα σε συνδυασμό βέβαια και με την έντασή τους», τονίζει.

Από την πλευρά του ο κ. Κολοβογιάννης επισημαίνει ότι παρότι τα επεισόδια θαλάσσιων καυσώνων δεν ήταν τα περισσότερα που έχουν υπάρξει «αυτό που ήταν πιο έντονο ήταν η ένταση τους, δηλαδή οι υψηλές θερμοκρασίες και η διάρκεια τους».

Εξετάζοντας τις επιπτώσεις που φέρει η συνεχής αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών ο κ. Ανδρουλιδάκης αναφέρει ως παράδειγμα τον Θερμαϊκό Κόλπο και την παραγωγή μυδιών η οποία λόγω του θερμικού σοκ καταστράφηκε στις παράκτιες υδατοκαλλιέργειες της περιοχής της Χαλάστρας, προκαλώντας σοβαρότατες οικονομικές απώλειες για το 2024, αλλά και πιθανές σημαντικές μειώσεις της παραγωγικής ικανότητας για το επόμενο έτος.

«Δημιουργήθηκε πρόβλημα όχι μόνο στη φετινή παραγωγή αλλά και στη μελλοντική παραγωγή γιατί υπάρχει θνησιμότητα και στα νεογνά», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής και προσθέτει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας δημιουργεί και αλλαγές στο οξυγόνο της θάλασσας, κάτι το οποίο με τη σειρά του προκαλεί διάφορες άλλες καταστροφές σε βιολογικούς παράγοντες. Από την πλευρά του ο κ. Κολοβογιάννης εξηγεί ότι μία από τις επιπτώσεις της συνεχούς αύξησης της θερμοκρασίας είναι και η εισβολή θερμόφιλων ξενικών ειδών καταρχήν στο Νότιο Αιγαίο και στο Κρητικό Πέλαγος.

Ακόμη, όπως τονίζουν οι ερευνητές στο επίκεντρο τίθεται και η σύνδεση και συσχέτιση της αύξησης της θερμοκρασίας των θαλασσών με έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα όπως π.χ. ο Ιανός. «Αυτά τα έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα παίρνουν ενέργεια κατά την κίνηση τους πάνω από τη θάλασσα. Οπότε, σκεφτείτε ότι όταν έχουμε πιο ζεστές θάλασσες, τέτοιου είδους συστήματα που είναι όλο και πιο έντονα στην Μεσόγειο -αντίστοιχα σαν τροπικά συστήματα παρόλο που δεν έχουμε τροπικό κλίμα- θρέφονται, παίρνουν ενέργεια, τροφοδοτούνται από ζεστά νερά. Όσο πιο συχνά έχουμε και πιο έντονα, ζεστά νερά, μεγαλύτερους θαλάσσιους καύσωνες, φαινόμενα που συνδέονται με πλημμύρες, τείνουν να γίνονται εντονότερα», σημειώνει ο κ. Ανδρουλιδάκης.

Παράλληλα, λόγω της συνεχούς ανόδου της θερμοκρασίας των ελληνικών θαλασσών καθίσταται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη για την παρακολούθησή τους κάτι το οποίο, όπως επισημαίνει ο κ. Ανδρουλιδάκης, εκλείπει καθώς οι σταθμοί μέτρησης είναι πολύ λίγοι. «Το δίκτυο παρακολούθησης της ανοιχτής θάλασσας ήταν οι σταθμοί μέτρησης του Ποσειδώνα του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσιών Ερευνών. Αυτή τη στιγμή, πλέον μόνο ένας λειτουργεί - στη Βόρεια Κρήτη, στο Κρητικό Πέλαγος», τονίζει και προσθέτει ότι χρειάζεται ένα επαρκές δίκτυο ώστε να υπάρχει μία συνεχόμενη καταγραφή. «Αυτό θα μπορούσε να μας βοηθήσει σε πάρα πολλούς τομείς. Υπάρχουν μόνο σποραδικές μετρήσεις από αποστολές, που μπορεί να γίνουν, από κάποιες μετρήσεις σε συγκεκριμένες περιοχές», υπογραμμίζει.

Σημειώνεται ότι την έρευνα συνυπογράφουν οι Γιάννης Ανδρουλιδάκης, Βασίλης Κολοβογιάννης, Χρήστος Μακρής, Γιάννης Κρεστενίτης.

Η μελέτη προέκυψε από τη συνεργασία ερευνητών του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών (ΑΠΘ) και του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών (ΔΠΘ).

Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να την βρείτε ΕΔΩ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Θλίψη και ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία που παρουσίασε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Σύμφωνα με νέα έκθεση, υπάρχει ραγδαία πτώση των πληθυσμών δεκάδων ειδών πουλιών παγκοσμίως.

Σε υψηλότερη κατηγορία κινδύνου κατατάσσει 16 είδη μεταναστευτικών παρυδάτιων πουλιών η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), στην πρόσφατη αναθεώρηση του Κόκκινου Καταλόγου της.

Μάλιστα, η κατάσταση για ορισμένα είδη κρίνεται εξαιρετικά ανησυχητική, καθώς οι μειώσεις που καταγράφονται ξεπερνούν το 1/3 του πληθυσμού τους.

Στα παρυδάτια πουλιά που πλέον βρίσκονται σε κίνδυνο περιλαμβάνονται και είδη που απαντούν ή διέρχονται από τη χώρα μας, όπως το αργυροπούλι, η λασποσκαλίδρα, η δρεπανοσκαλίδρα και ο χαλικοκυλιστής.

Πρόκειται για είδη που -όπως και εκατομμύρια άλλα μεταναστευτικά πουλιά- ακολουθούν συγκεκριμένες διαδρομές, γνωστές ως μεταναστευτικοί διάδρομοι (flyways), ενώ κάθε χρόνο διασχίζουν πλήθος χωρών, κάνοντας συχνά στάσεις για ξεκούραση και ανεφοδιασμό. Αυτό το γεγονός τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα σε απειλές, όπως η υποβάθμιση και η απώλεια των βιοτόπων που έχουν ανάγκη για την επιβίωσή τους αλλά και η κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα πάντα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η επιστήμη έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει πόσο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις της απώλειας ειδών της άγριας ζωής, κάτι που ισχύει ιδιαίτερα για τα πουλιά, η κατάσταση διατήρησης των οποίων μαρτυρά πολλά για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ίδια η φύση.

Την ώρα που το 60% όλων των ειδών πουλιών σημειώνει μείωση και ένα στα οκτώ είδη παγκοσμίως κινδυνεύει με εξαφάνιση, η σημαντική πτώση που καταγράφεται στους πληθυσμούς των μεταναστευτικών πουλιών στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Τα οικοσυστήματά μας βρίσκονται σε κρίση.

Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, έως πρόσφατα, τα παρυδάτια μεταναστευτικά πουλιά δεν εμφανίζονταν συχνά σε κατηγορίες υψηλού κινδύνου, όπως συμβαίνει με τους γύπες ή τα θαλασσοπούλια.

Η εικόνα τους να αναζητούν τροφή δίπλα στο κύμα ή σε λασποτόπια παραμένει κοινή σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Ωστόσο, ο ρυθμός της μείωσης στους πληθυσμούς τους φαίνεται να έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας επιτακτική τη διερεύνηση των αιτιών που την προκαλούν σε συνδυασμό με την έγκαιρη λήψη στοχευμένων μέτρων για την προστασία τους.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, μόνο λίγες εβδομάδες μετά τη δημοσίευση της IUCN, ανακοινώθηκε και επίσημα πως η λεπτομύτα, ένα μεταναστευτικό παρυδάτιο πουλί που κάποτε αναπαραγόταν στη Δυτική Σιβηρία και διαχείμαζε στη Μεσόγειο (και στη χώρα μας), θεωρείται πλέον εξαφανισμένη, κατά τους επιστήμονες. Πρόκειται για την πρώτη γνωστή, παγκοσμίως, εξαφάνιση είδους πουλιού από την ηπειρωτική Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες μετανάστευσης στο Μεξικό, καθώς πλήθος κόσμου εγκαταλείπει τη χώρα για τις ΗΠΑ, εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι ξηρασίες και οι έντονες καταιγίδες, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.

Η δημοσίευση της μελέτης έρχεται αμέσως μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις Προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα την κλιματική αλλαγή «απάτη» και έχει υποσχεθεί μαζικές απελάσεις περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων. Μάλιστα ο Τραμπ απειλεί το Μεξικό πως εάν δεν περιορίσει τη μετανάστευση, θα επιβάλλει τεράστιους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα.

Στις αγροτικές περιοχές του Μεξικού, οι άνθρωποι μετά από τις ξηρασίες, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να περάσουν τα σύνορα απ’ το να επιστρέψουν στις κοινότητές τους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, με τις ξηρασίες να είναι πλέον πιο μακροχρόνιες και ξηρές, η ζέστη είναι πιο θανατηφόρα και οι καταιγίδες εντείνονται ταχύτατα, προκαλώντας ρεκόρ βροχοπτώσεων.

Όπως διαπιστώνουν οι ερευνητές, στο Μεξικό, μια χώρα με σχεδόν 130 εκατομμύρια κατοίκους, η ξηρασία έχει προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις νερού και έχει μειώσει δραστικά την παραγωγή καλαμποκιού, απειλώντας τη διαβίωση των ανθρώπων.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία του Μεξικού αναμένεται να αυξηθεί έως και 3 βαθμούς Κελσίου (5,4 βαθμούς Φαρενάιτ) μέχρι το 2060, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να προκαλέσουν οικονομική καταστροφή στις αγροτικές κοινότητες που εξαρτώνται από τη γεωργία.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η μετανάστευση θα αυξηθεί καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται. Τα επόμενα 30 χρόνια, 143 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι πιθανό να εκτοπιστούν από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, την ξηρασία, τις καύσωνες και άλλες κλιματικές καταστροφές, σύμφωνα με έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.

Η Φιλίζ Γκαρίπ, μια εκ των συγγραφέων της μελέτης και καθηγήτρια κοινωνιολογίας και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, τόνισε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν συνεισφέρει πολύ περισσότερο στην κλιματική αλλαγή από τις αναπτυσσόμενες χώρες που υφίστανται τις μεγαλύτερες συνέπειες.

Η μετανάστευση «δεν είναι απόφαση που παίρνουν οι άνθρωποι ελαφρά τη καρδία… και παρόλα αυτά, αναγκάζονται να τη λάβουν περισσότερο, και αναγκάζονται να παραμείνουν περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες» λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, δήλωσε η Γκαρίπ.

Οι ερευνητές ανέλυσαν καθημερινά δεδομένα καιρού μαζί με απαντήσεις από 48.313 άτομα μεταξύ 1992 και 2018, εστιάζοντας σε περίπου 3.700 άτομα που πέρασαν τα σύνορα παράτυπα για πρώτη φορά.

Μελέτησαν 84 γεωργικές κοινότητες στο Μεξικό και συνέδεσαν την απόφαση ενός ατόμου να μεταναστεύσει και στη συνέχεια να επιστρέψει με τις ανώμαλες αλλαγές στη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις στις κοινότητες καταγωγής τους κατά τη διάρκεια της περιόδου καλλιέργειας καλαμποκιού από τον Μάιο έως τον Αύγουστο.

Όπως προκύπτει από την μελέτη, οι κοινότητες που υπέφεραν από ξηρασία είχαν υψηλότερους ρυθμούς μετανάστευσης σε σχέση με εκείνες που είχαν κανονικές βροχοπτώσεις. Επίσης, οι άνθρωποι ήταν λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στο Μεξικό από τις ΗΠΑ όταν οι κοινότητές τους ήταν ασυνήθιστα ξηρές ή υγρές.

Οι άνθρωποι που ήταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση ήταν επίσης πιο πιθανό να μεταναστεύσουν. Το ίδιο ίσχυε και για άτομα από κοινότητες με καθιερωμένα ιστορικά μετανάστευσης, όπου φίλοι, γείτονες ή μέλη της οικογένειας που είχαν μεταναστεύσει προηγουμένως μπορούσαν να προσφέρουν πληροφορίες και βοήθεια.

Αυτοί οι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη μετανάστευση είναι καλά κατανοητοί, αλλά η Γκαρίπ δήλωσε ότι τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν τις ανισότητες στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Η Κερίλιν Σουέλ, συμπρόεδρος του Προγράμματος Κλίματος, Ανθεκτικότητας και Κινητικότητας του Πανεπιστημίου Ντιούκ, σημειώνει πως οι οικονομικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι δεν είναι αυτοί που εκτοπίζονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά αυτοί που «είναι παγιδευμένοι στον τόπο τους ή δεν έχουν πόρους για να μετακινηθούν».

Η Σουέλ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε ότι η ανάλυση περιοχών με ιστορικό μετανάστευσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη από πού θα προέρχονται οι μετανάστες και ποιοi είναι πιο πιθανό να μεταναστεύσουν λόγω κλιματικών σοκ. «Σε μέρη όπου οι άνθρωποι ήδη φεύγουν, όπου υπάρχει υψηλός βαθμός μετανάστευσης, εκεί μπορούμε να αναμένουμε ότι θα φύγουν περισσότεροι άνθρωποι στο μέλλον», είπε. 

Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της θα έπρεπε να έχουν σημάνει συναγερμό για τους παγκόσμιους ηγέτες, που αν και θεωρητικά έχουν πάρει αποφάσεις για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συνεχίζουν να αγνοούν τις δραματικές προειδοποιήσεις των επιστημόνων.

Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ το 2023, γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει άνοδο της θερμοκρασίας τα επόμενα χρόνια, προειδοποίησε σήμερα ο ΟΗΕ.

Τα επίπεδα των τριών βασικών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη – του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), του μεθανίου (CH4) και του πρωτοξειδίου του αζώτου (N2O)—αυξήθηκαν το περασμένο έτος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).

Η υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ παρατήρησε κυρίως ότι το διοξείδιο του άνθρακα συγκεντρώνεται πιο γρήγορα από ποτέ στην ατμόσφαιρα, με ρυθμούς που έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 10% μέσα σε δύο δεκαετίες.

Κλιματική αλλαγή: Κάθε χρόνο και νέα δραματικά ρεκόρ

«Ακόμη μία χρονιά, ακόμη ένα ρεκόρ. Θα έπρεπε να σημάνει συναγερμός μεταξύ αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι υπολειπόμαστε των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού», δήλωσε η Σελέστ Σάουλο γενική γραμματέας του WMO.

Με βάση τη Συμφωνία του Παρισιού οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να λάβουν μέτρα ώστε να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης σε λιγότερους από 2° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.

Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να «οδηγήσει τα οικοσυστήματα να γίνουν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου»

Η ετήσια έκθεση του WMO για τα αέρια του θερμοκηπίου δόθηκε στη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν την COP29, τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα που θα διεξαχθεί από τις 11 ως τις 22 Νοεμβρίου στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.

Για όσο καιρό συνεχίζονται οι εκπομπές, τα αέρια του θερμοκηπίου θα εξακολουθήσουν να συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τη θερμοκρασία της Γης, τόνισε ο WMO.

Ήδη οι παγκόσμιες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της Γης και της θάλασσας ήταν το 2023 «οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί από το 1850».

Αντιμέτωποι με φαύλο κύκλο

Με δεδομένη μάλιστα τη διάρκεια ζωής του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τα τρέχοντα επίπεδα θερμοκρασίας θα διατηρηθούν για δεκαετίες ακόμη κι αν μειωθούν γρήγορα οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και μηδενιστούν.

«Το CO2 συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα πιο γρήγορα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ύπαρξης», προειδοποίησε ο WMO.

Η Γη γνώρισε τόσο υψηλές συγκεντρώσεις CO2 πριν 3 με 5 εκατομμύρια χρόνια, όταν η θερμοκρασία ήταν κατά 2 με 3 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη και το επίπεδο της θάλασσας 10 με 20 μέτρα πάνω από το σημερινό, υπενθύμισε.

Λίγο λιγότερο από τις μισές εκπομπές CO2 παραμένουν στην ατμόσφαιρα, ενώ οι υπόλοιπες απορροφώντας από τα οικοσυστήματα.

Όμως σήμερα «είμαστε αντιμέτωποι με έναν πιθανό φαύλο κύκλο», προειδοποίησε η Κο Μπάρετ αναπληρώτρια γενική γραμματέας του WMO.

Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να «οδηγήσει τα οικοσυστήματα να γίνουν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου», τόνισε.

Οι δασικές πυρκαγιές ενδέχεται να προκαλέσουν την έκλυση περισσότερου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ενώ οι πιο ζεστοί ωκεανοί πιθανόν να απορροφούν λιγότερο. Κατά συνέπεια ενδέχεται να μένει στην ατμόσφαιρα περισσότερο CO2 και να επιταχυνθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, σημείωσε.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι παράκτιες ιστορικές τοποθεσίες στην Ελλάδα όπως η Δήλος, κινδυνεύουν να βυθιστούν μέχρι το τέλος του αιώνα.

• ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΜΕΤΗΣ

Περισσότερες από τις μισές ιστορικές τοποθεσίες κατά μήκος των ακτών της Τουρκίας και της Ελλάδας διατρέχουν “υψηλό” ή “πολύ υψηλό” κίνδυνο να βρεθούν κάτω από το νερό μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται σταθερά, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί την τήξη περισσότερων παγετώνων και παγετώνων.

Ορισμένα νησιά, όπως η Δήλος υφίστανται ήδη δομικές ζημιές λόγω των αυξημένων πλημμυρών. Η μελέτη διεξήχθη από τον γεωεπιστήμονα Enes Zengin, από το Τμήμα Πολεοδομικού και Περιφερειακού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Dumlupınar της Τουρκίας, και βασίζεται σε ανάλυση δεδομένων από την Τεχνική Έκθεση του 2022 για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών των ΗΠΑ.

Ένα μέτρο άνοδος αναμένεται μέχρι το τέλος του αιώνα

Όπως αναλυτικότερα αναφέρει ο Zengin, η αναμενόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής απειλεί σχεδόν 150 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικές δομές στις ακτές της Τουρκίας και της Ελλάδας. Οι αρχαίες πόλεις Κνίδος και Καύνος και το αρχαίο λιμάνι της Ελαίας στην Πέργαμο ξεχωρίζουν ως ιστορικές περιοχές που διατρέχουν “πολύ υψηλό” κίνδυνο και αναμένεται να βυθιστούν μερικώς ή πλήρως κάτω από το νερό.

Αυτά τα μέρη θα μπορούσαν να εξαφανιστούν “εν μέρει ή εντελώς κάτω από το νερό” μέχρι το τέλος του αιώνα, ακόμα κι αν η στάθμη της θάλασσας ανέβει μόνο κατά ένα μέτρο. Στο σενάριο αυτό, είναι και η Δήλος.

Είναι χαρακτηριστικό πως όπως κατέγραψε εικόνα του Copernicus Sentinel-2 στις 5 Ιανουαρίου 2024, η Δήλος έχει ήδη πληγεί από δομικές ζημιές από την άνοδο της θάλασσας. Μελέτη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πέρυσι διαπίστωσε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα υγρασίας, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την χημική σύνθεση ορισμένων υλικών, που χρησιμοποιούνται σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα μνημεία που απειλούνται

Συνολικά εξετάστηκε η κατάσταση κινδύνου 464 ιστορικών τοποθεσιών στις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου της Τουρκίας και της Ελλάδας. Προσδιορίστηκε πως 34 περιοχές ήταν σε “πολύ υψηλό” κίνδυνο, 21 περιοχές ήταν σε “υψηλό” κίνδυνο και 25 περιοχές ήταν σε “μέτριο” επίπεδο κινδύνου.

Σύμφωνα με την έρευνα, σε “πολύ υψηλό” κίνδυνο στην Ελλάδα είναι το Σίσι της Κρήτης, το Παυλοπέτρι απέναντι από την Ελαφόνησο, και παραθαλάσσιες περιοχές στη Λοκρίδα. Εκτός από αυτές τις τρεις περιοχές, 20 ιστορικές τοποθεσίες μεσαίας και μικρής κλίμακας στην Ελλάδα διατρέχουν “πολύ υψηλό” κίνδυνο.

Ο Zengin δημιούργησε χάρτες κινδύνου πλημμύρας για πέντε διαφορετικά σενάρια με κατηγορίες κινδύνου που κυμαίνονται από πολύ υψηλό έως πολύ χαμηλό, με βάση παγκόσμιες και τοπικές προβλέψεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια άνοδος τριών μέτρων θα έθετε σε κίνδυνο άλλες τοποθεσίες, όπως το λιμάνι της Εφέσου, τη Μίλητο, το κάστρο Güvercinada του Κουσάντασι και τις αρχαίες πόλεις της Ολύμπου και τα Πάταρα στη Λυκία.

Ανησυχητικές προβλέψεις

Σημειώνεται πως σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2023 (Science), το 83% των παγκόσμιων ορεινών παγετώνων θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2100 εάν η υπερθέρμανση του πλανήτη φτάσει τους τέσσερις βαθμούς πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Και στην καλύτερη περίπτωση όμως, αν δηλαδή η άνοδος της θερμοκρασίας περιοριζόταν στους 1,5°C, θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν σχεδόν μόνο οι μισοί από τους παγετώνες.

Παράλληλα, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλείται από το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής με τους επιστήμονες να κρούουν διαρκώς τον κώδωνα του κινδύνου για λήψη περισσότερων μέτρων.

Αξίζει να αναφερθεί πως σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) στη διεξαγωγή της οποίας μετείχε και η NASA, προβλέπεται ότι οι πλημμύρες κατά μήκος της ακτογραμμής των Ηνωμένων Πολιτειών θα αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα 30 χρόνια. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι η άνοδος της στάθμης θα αυξηθεί κατά μέσο όρο 25 έως 30 εκ. πάνω από τα σημερινά επίπεδα έως το 2050.

Μάλιστα, ο ρυθμός ανόδου της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται. Συγκεκριμένα, έχει υπερδιπλασιαστεί από 1,4 χιλιοστά ανά έτος σε 3,6 χιλιοστά ετησίως από το 2006 έως το 2015, σύμφωνα πάντα με την ίδια μελέτη. Τα αίτια είναι το λιώσιμο των πάγων αλλά και η θερμική διαστολή του θαλασσινού νερού.

Πρόσφατα, ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε έκκληση ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, να καταργηθούν τα ορυκτά καύσιμα και να ενισχυθούν οι πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και την αποτροπή μελλοντικού κινδύνου.

Πόλεις που κινδυνεύουν με ζημιές από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας μέσα στα επόμενα 30 χρόνια είναι το Άμστερνταμ, το Πίτερμπορο στη Μεγάλη Βρετανία, η Βενετία, η Μπανγκόκ, η Βασόρα στο Ιράκ, η Νέα Ορλεάνη, η Καλκούτα στην Ινδία, το Μαϊάμι, η Σαγκάη, η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, το Μαλέ στις Μαλδίβες, αλλά και το Ρίο ντε Τζανέιρο.

Πηγή: news247.gr

Η κλιματική αλλαγή δεν θερμαίνει απλά την Ανταρκτική αλλά θα την καταστήσει επίσης δραματικά πιο πράσινη, προκαλώντας απότομη αύξηση της ανάπτυξης των φυτών.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, με βάση την ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων, στην περιοχή υπήρχε λιγότερο από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο βλάστησης το 1986, αλλά σχεδόν 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα μέχρι το 2021. Η εξάπλωση των φυτών, κυρίως βρύων, έχει επιταχυνθεί από το 2016, διαπίστωσαν ερευνητές σε νέα μελέτη.

Η ανάπτυξη της βλάστησης σε μια ήπειρο που κυριαρχείται από πάγο και γυμνούς βράχους είναι ένα σημάδι της παγκόσμιας θέρμανσης στην Ανταρκτική, η οποία θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι αυτή η εξάπλωση θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για χωροκατακτητικά είδη στο παρθένο οικοσύστημα της Ανταρκτικής.

Το 2021, μάλιστα, βροχή αντί για χιόνι έπεσε στην κορυφή του τεράστιου παγετώνα της Γροιλανδίας για πρώτη φορά στα χρονικά.

«Το τοπίο της Ανταρκτικής εξακολουθεί να κυριαρχείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από χιόνι, πάγο και βράχους, με ένα μικρό μόνο τμήμα να αποικίζεται από φυτά», δήλωσε ο Δρ Τόμας Ρόλαντ από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συνεπικεφαλής της μελέτης. «Αλλά αυτό το μικροσκοπικό κλάσμα έχει αυξηθεί δραματικά – δείχνοντας ότι ακόμη και αυτή η τεράστια και απομονωμένη περιοχή των 500.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο», πρόσθεσε.

Ο Ρόλαντ προειδοποίησε ότι η μελλοντική θέρμανση, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι να σταματήσουν οι εκπομπές άνθρακα, θα μπορούσε να επιφέρει «θεμελιώδεις αλλαγές στη βιολογία και το τοπίο αυτής της εμβληματικής και ευάλωτης περιοχής». Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Geoscience και βασίζεται σε ανάλυση εικόνων Landsat.

Η επιτάχυνση της εξάπλωσης των βρύων από το 2016 συμπίπτει με την έναρξη μιας αξιοσημείωτης μείωσης της έκτασης του θαλάσσιου πάγου γύρω από την Ανταρκτική. Οι θερμότερες ανοιχτές θάλασσες μπορεί να οδηγούν σε πιο υγρές συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη των φυτών, είπαν οι ερευνητές. Τα βρύα μπορούν να αποικίσουν γυμνούς βράχους και να δημιουργήσουν τα θεμέλια εδαφών που, μαζί με τις πιο ήπιες κλιματικές συνθήκες, θα μπορούσαν να επιτρέψουν σε άλλα φυτά να αναπτυχθούν.

Ακόμα και στην Ελληνική Τάφρο, στο Φρέαρ των Οινουσσών που αποτελεί το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου και θαλάσσια περιοχή τεράστιας οικολογικής σημασίας, θέλει να κάνει εξορύξεις υδρογονανθράκων η κυβέρνηση Μητσοτάκη. 

Το εξόχως ανησυχητικό είναι ότι η σχετική μελέτη έγινε εκ κρυπτώ, παρέμεινε μυστική και εξαφανίστηκε όταν εντοπίστηκε το μέγα θέμα από το WWF Ελλάς. Στη συνέχεια το ΥΠΕΝ και η  Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ), αρνούνται αν και υποχρεώνονται από τη νομοθεσία να δώσουν απαντήσεις στο WWF Ελλάς για τη μελέτη και για λογαριασμό ποιου εκπονήθηκε.

Όπως αναφέρει η διεθνής περιβαλλοντικής οργάνωση «τυχαία μέσα στο καλοκαίρι βρήκαμε αναρτημένη στο site της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ) μελέτη για νέα θαλάσσια περιοχή εξορύξεων, στο Φρέαρ των Οινουσσών που αποτελεί το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου!».

Η μελέτη όπως ορίζει η υποχρεωτική νομοθεσία της ΕΕ θα έπρεπε να ανακοινωθεί επίσημα και να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Η κυβέρνηση, όμως, αγνόησε πλήρως τη νομοθεσία. 

Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση υπέβαλε αμέσως αίτημα πληροφοριών, τόσο στο αρμόδιο υπουργείο (ΥΠΕΝ) όσο και στην ΕΔΕΥΕΠ, αίτημα το οποίο μέχρι σήμερα παραμένει αναπάντητο. «Έτσι, δυο μέρες μετά την υποβολή του αιτήματός μας, η μελέτη εξαφανίστηκε από το site της ΕΔΕΥΕΠ, με το link να οδηγεί πλέον σε μια κενή σελίδα!», σημειώνει το WWF Ελλάς.

Το WWF Ελλάς επισημαίνει ότι «όπως φάνηκε, καμία από τις αρμόδιες υπηρεσίες δεν ήταν διατεθειμένη να απαντήσει για τη μελέτη. Έτσι, δυο μέρες μετά την υποβολή του αιτήματός μας, η μελέτη εξαφανίστηκε από το site της ΕΔΕΥΕΠ, με το link να οδηγεί πλέον σε μια κενή σελίδα!». 

Ελληνική Τάφρος: Η θαυμαστή άβυσσος

Η Ελληνική Τάφρος, είναι περιοχή τεράστιας οικολογικής σημασίας. Στα υποβρύχια φαράγγια της και τους γκρεμούς της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου -το φρέαρ των Οινουσσών σε βάθος 5.121 μέτρων - και είναι το καταφύγιο για πάνω από 200 φυσητήρες.

Τα μεγάλα βάθη της είναι ιδανικά για τις βουτιές του ζώου, που μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 90 λεπτά για να βρει τροφή. Η Ελληνική Τάφρος είναι ταυτόχρονα από τα μοναδικά μέρη της Μεσογείου, όπου οι θηλυκές γεννούν και μεγαλώνουν τα μικρά τους αλλά και όπου κοινωνικές ομάδες και μοναχικοί αρσενικοί συνυπάρχουν όλο τον χρόνο. 

Πηγή: avgi.gr

Η Ζιμπάμπουε έχει εξουσιοδοτήσει τη μαζική σφαγή ελεφάντων για να ταΐσει τους πολίτες που είναι αντιμέτωποι με την πείνα λόγω της χειρότερης ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών.

Με σχεδόν το μισό του πληθυσμού της χώρας να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο οξείας πείνας, «στοχεύουμε να θανατώσουμε 200 ελέφαντες», δήλωσε τη Δευτέρα στο CNN ο Τινάσε Φαράουο, εκπρόσωπος της Αρχής Πάρκων και Άγριας Ζωής της Ζιμπάμπουε.

Η κίνηση αυτή ακολουθεί την απόφαση της Ναμίμπιας να θανατώσει ελέφαντες και άλλα άγρια ζώα για να ανακουφίσει την επισιτιστική ανασφάλεια που προκλήθηκε από μια παρατεταμένη ξηρασία. Οι θανατώσεις έχουν προκαλέσει κριτική από ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων και περιβαλλοντολόγους.

“Η Ζιμπάμπουε φιλοξενεί περισσότερους από 84.000 ελέφαντες, δήλωσε ο Φαράουο, αριθμός περίπου διπλάσιος από τη «χωρητικότητά» της των 45.000, πρόσθεσε.”

“Ο πληθυσμός ελεφάντων της Ζιμπάμπουε είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στον κόσμο. Μόνο η Μποτσουάνα έχει περισσότερους.

Η υπουργός Περιβάλλοντος, Σιθέμπισο Νιόνι, δήλωσε στους βουλευτές την περασμένη εβδομάδα ότι «η Ζιμπάμπουε έχει περισσότερους ελέφαντες από όσους χρειαζόμαστε και περισσότερους από όσους μπορούν να φιλοξενήσουν τα δάση μας».

Πρόσθεσε ότι ο υπερπληθυσμός των ελεφάντων «προκαλεί έλλειψη πόρων» για τη συντήρησή τους, γεγονός που ενισχύει τη σύγκρουση ανθρώπων και άγριας ζωής στη χώρα.

«Συζητάμε με την Αρχή Πάρκων και Άγριας Ζωής της Ζιμπάμπουε (Zim Parks) και με ορισμένες κοινότητες για να κάνουμε ό,τι έκανε η Ναμίμπια, ώστε να μπορούμε να μετρήσουμε τους ελέφαντες, να κινητοποιήσουμε τις γυναίκες να αποξηράνουν ίσως το κρέας και να το συσκευάσουν για να διασφαλίσουμε ότι θα φτάσει σε κοινότητες που χρειάζονται πρωτεΐνη», δήλωσε η Νιόνι.

«Όταν υπάρχει υπερπληθυσμός άγριας ζωής σε ένα συγκεκριμένο πάρκο, τότε θα επιδιώξουν να βγουν έξω από το πάρκο για να αναζητήσουν άλλους πόρους, όπως νερό ή βλάστηση. Όταν συμβαίνει αυτό, έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους και αρχίζουν οι συγκρούσεις» εξήγησε στη συνέχεια.

Στη Ναμίμπια, 700 άγρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ελεφάντων, εγκρίθηκαν για σφαγή τον περασμένο μήνα και το κρέας τους να διανεμηθεί σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια.

Περισσότερα από 150 ζώα έχουν ήδη θανατωθεί, σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, Δασοκομίας και Τουρισμού της Ναμίμπια, με πάνω από 125.000 λίβρες κρέατος να έχουν διανεμηθεί.

Η Ζιμπάμπουε και η Ναμίμπια είναι μόνο δύο από τις πολλές χώρες στη νότια Αφρική που αντιμετωπίζουν σοβαρή ξηρασία λόγω του φαινομένου Ελ Νίνιο — ένα φυσικό κλιματικό μοτίβο που έχει οδηγήσει σε ελάχιστες βροχοπτώσεις στην περιοχή από την αρχή του έτους. Οι χώρες είναι επίσης ευάλωτες σε ξηρασίες που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή.

Ο Φαράουο, εκπρόσωπος της Αρχής Πάρκων, δήλωσε στο CNN ότι η θανάτωση θα ξεκινήσει μόλις η αρχή ολοκληρώσει τα απαραίτητα έγγραφα.”

«Συμπληρώνουμε τα έγγραφα… ώστε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε το συντομότερο δυνατό», είπε, προσθέτοντας ότι η προγραμματισμένη σφαγή θα στοχεύει περιοχές με μεγάλο πληθυσμό ελεφάντων.

Αντιδράσεις από οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων

Οι προτεινόμενες σφαγές ελεφάντων στη Ζιμπάμπουε και τη Ναμίμπια έχουν δεχτεί έντονη κριτική.

«Η σφαγή των ελεφάντων πρέπει να σταματήσει», δήλωσε ο Φαράι Μαγκούου, επικεφαλής της ομάδας υπεράσπισης με έδρα τη Ζιμπάμπουε, το Κέντρο Διακυβέρνησης Φυσικών Πόρων, σε μια ανάρτηση στο X.

«Οι ελέφαντες έχουν το δικαίωμα να υπάρχουν», έγραψε, προσθέτοντας ότι «οι μελλοντικές γενιές έχουν το δικαίωμα να δουν ελέφαντες στο φυσικό τους περιβάλλον».

Ο βιολόγος διατήρησης και σύμβουλος φυσικών πόρων, Κιθ Λίντσεϊ, εξέφρασε επίσης τη δυσφορία του για τη χρήση της άγριας ζωής για την ανακούφιση της επισιτιστικής ανασφάλειας, λέγοντας στο CNN ότι «είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε πιο τακτική και συνεχιζόμενη ζήτηση για κρέας από άγρια ζώα, κάτι που θα ήταν μη βιώσιμο».

Ο Φαράουο, ωστόσο, δήλωσε ότι η απόφαση της Ζιμπάμπουε να σφάξει ελέφαντες — η πρώτη της σφαγή από το 1988 — ήταν μέρος ευρύτερων μέτρων για τη μείωση των συγκρούσεων μεταξύ ελεφάντων και ανθρώπων, μετά από μια σειρά επιθέσεων ελεφάντων σε ανθρώπους.

«Τα ζώα προκαλούν πολλά προβλήματα στις κοινότητες, σκοτώνοντας ανθρώπους. Την περασμένη εβδομάδα, χάσαμε μια γυναίκα στο βόρειο τμήμα της χώρας που σκοτώθηκε από έναν ελέφαντα. Την προηγούμενη εβδομάδα, συνέβη το ίδιο πράγμα. Επομένως, η (σφαγή) είναι επίσης ένας τρόπος ελέγχου», είπε.

Τουλάχιστον 31 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στη Ζιμπάμπουε φέτος ως αποτέλεσμα συγκρούσεων μεταξύ ανθρώπων και άγριας ζωής, ανέφεραν τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Με ολοένα και πιο σκληρή καταστολή αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις των πλούσιων δημοκρατικών χωρών του παγκόσμιου βορρά, τις ειρηνικές διαδηλώσεις για το κλίμα, επικρίνοντας μάλιστα ταυτόχρονα, τις χώρες του νότου για παρόμοιες πρακτικές, αποκαλύπτει έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης για τα Δικαιώματα του Κλίματος.

Σύμφωνα με τον Guardian, η έκθεση δείχνει πως Αυστραλία, Γερμανία, Γαλλία,  Κάτω Χώρες, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ, μεταχειρίζονται όλο και πιο σκληρά και τιμωρητικά τους ακτιβιστές για το κλίμα, ενώ διαπιστώνει πως η καταστολή στις χώρες αυτές όπως και οι μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, η προληπτική κράτηση και η παρενόχληση, αποτελούν παραβίαση της νομικής ευθύνης των κυβερνήσεων για την προστασία των βασικών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι.

Την ίδια ώρα, αυτές οι κυβερνήσεις, όπως αναφέρει η έκθεση, επικρίνουν συχνά τα καθεστώτα στις αναπτυσσόμενες χώρες επειδή δεν σέβονται το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία. «Οι κυβερνήσεις πολύ συχνά υιοθετούν μια τόσο ισχυρή άποψη σχετικά με το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία σε άλλες χώρες – αλλά όταν δεν τους αρέσουν ορισμένα είδη διαμαρτυριών στην πατρίδα τους, ψηφίζουν νόμους και αναπτύσσουν την αστυνομία για να τις σταματήσουν», δήλωσε ο Μπραντ Άνταμς, διευθυντής της Climate Rights International.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ακτιβιστές που συμμετέχουν σε ειρηνικές διαδηλώσεις για το κλίμα, σε αρκετές περιπτώσεις έχουν χαρακτηριστεί ως χούλιγκαν, σαμποτέρ ή οικοτρομοκράτες από τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης.

Υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικοί ακτιβιστές έχουν εκφράσει ανησυχίες για την καταστολή και έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν το δικαίωμα στη μη βίαιη διαμαρτυρία. «Αυτοί οι υπερασπιστές ουσιαστικά προσπαθούν να σώσουν τον πλανήτη και με αυτόν τον τρόπο να σώσουν την ανθρωπότητα», δήλωσε πέρυσι στον Guardian η Mary Lawlor, ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Πρόκειται για ανθρώπους που θα έπρεπε να προστατεύουμε, αλλά θεωρούνται από τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες ως απειλή που πρέπει να εξουδετερωθεί. Στο τέλος πρόκειται για την εξουσία και την οικονομία» πρόσθεσε.

Η έκθεση διαπιστώνει επίσης ότι αντί οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών να λάβουν επείγοντα μέτρα για την ταχεία μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων και την αναχαίτιση της οικολογικής κατάρρευσης, προσπαθούν να σταματήσουν εκείνους που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, συμμετέχοντας σε διαμαρτυρίες και πολιτική ανυπακοή.

«Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε με τις τακτικές των ακτιβιστών για το κλίμα για να καταλάβετε τη σημασία της υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους στη διαμαρτυρία και στην ελευθερία του λόγου», δήλωσε ο Άνταμς. «Αντί να φυλακίζουν τους διαδηλωτές για το κλίμα και να υπονομεύουν τις πολιτικές ελευθερίες, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους την έκκλησή τους να αναλάβουν επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης».

Χαιρετίζοντας την έκθεση του ΟΗΕ τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε: «Αυτά τα δικαιώματα [της ειρηνικής συνάθροισης και διαμαρτυρίας] είναι ουσιώδη για τη λειτουργία της κοινωνίας, παρέχοντας στους πολίτες μια πλατφόρμα για να υπερασπιστούν τη θετική αλλαγή. Παρ’ όλα αυτά, ο χώρος των πολιτών αμφισβητείται όλο και περισσότερο, καθώς αυταρχικές κυβερνήσεις και φορείς, που αισθάνονται ευάλωτοι στον έλεγχο και τη λογοδοσία, προσπαθούν να φιμώσουν τη διαφωνία».

Η Διεθνής Οργάνωση για τα Δικαιώματα του Κλίματος κάλεσε τις δημοκρατικές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να σταματήσουν την αυταρχική καταστολή και να προστατεύσουν τα δικαιώματα των ανθρώπων στη διαμαρτυρία.

«Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βλέπουν τους διαδηλωτές και τους ακτιβιστές για το κλίμα ως συμμάχους στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής και όχι ως εγκληματίες», δήλωσε ο Άνταμς. «Η καταστολή των ειρηνικών διαδηλώσεων δεν αποτελεί μόνο παραβίαση των βασικών τους δικαιωμάτων, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από τις καταπιεστικές κυβερνήσεις ως πράσινο φως για να κυνηγήσουν τους υπερασπιστές του κλίματος, του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες τους». 

Την απελπισία τους διηγούνται οι αγρότες της νότιας Σικελίας εξαιτίας της λειψυδρίας που πλήττει τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία. Ο Λορέντσο Σαφέρι αναγκάστηκε πρόσφατα να οδηγήσει το κοπάδι αγελάδων του στο σφαγείο, καθώς δεν είχε τη δυνατότητα να εξασφαλίσει τον ανεφοδιασμό του αγροκτήματός του με νερό. «Είναι αποκαρδιωτικό. Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο», λέει. Τμήματα της νότιας Ιταλίας και άλλες περιοχές της μεσογειακής λεκάνης, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, βιώνουν τη χειρότερη ανομβρία των τελευταίων δεκαετιών, που επιδεινώνεται από τους αλλεπάλληλους καύσωνες – επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Οι τεχνητές υδατοδεξαμενές, που εξασφάλιζαν το πότισμα των κοπαδιών, έχουν όλες ξεραθεί. Η φετινή σοδειά καλαμποκιού ήταν περιορισμένη και έδωσε μικρό και καχεκτικό καρπό. Η λίμνη Πιργούσα στην κεντρική Σικελία, μέρος εθνικού δρυμού, μοιάζει τώρα με χλωμό, ξερό κρατήρα.

Την ίδια στιγμή, η περιοχή ελπίζει να ενισχυθεί οικονομικά από τον καλοκαιρινό τουρισμό, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο το δίκτυο ύδρευσης και τα υδάτινα αποθέματα. «Αναγκαστήκαμε να θυσιάσουμε την αγροτική παραγωγή, αλλά πρέπει να περιορίσουμε τη ζημιά στον τουρισμό, καθώς αυτό θα ήταν ακόμη χειρότερο», λέει ο Σαλβατόρε Κοτσίνα, επικεφαλής της υπηρεσίας πολιτικής προστασίας της νήσου.

Ο Κοτσίνα προσθέτει ότι οι καλλιέργειες συνεχίζουν να καταναλώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό νερού στη Σικελία, με τον πληθυσμό και τα εκατομμύρια τουρίστες να ευθύνονται για ελάχιστο ποσοστό. Οι Αρχές έχουν ανακοινώσει ότι θα δίνουν προτεραιότητα σε νοσοκομεία, επιχειρήσεις πρώτης ανάγκης, όπως εργοστάσια παραγωγής νοσοκομειακού οξυγόνου, στους ευάλωτους πολίτες, αλλά και σε ξενοδοχεία. «Οι τουρίστες δεν θα καταλάβουν τίποτα», λέει η Ελβίρα Αμάτα, υπεύθυνη τουριστικής προβολής της Σικελίας.

Στο Αγκριτζέντο, αρχαίο Ακράγαντα, που δεσπόζει πάνω από κοιλάδα γεμάτη ελληνικούς ναούς, οι Αρχές έχουν περιορίσει την παροχή νερού. Κάποιες κατοικίες στα περίχωρα της κωμόπολης έχουν να τροφοδοτηθούν με νερό εδώ και εβδομάδες. Η λειψυδρία υποχρέωσε κάποιους ιδιοκτήτες μικρών τουριστικών καταλυμάτων να μειώσουν τους πελάτες τους ή ακόμη και να τους κατευθύνουν σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, λέει ο Φραντσέσκο Πικαρέλα, πρόεδρος της τοπικής ένωσης ξενοδόχων. Αυτό που ενόχλησε πιο πολύ τον Πικαρέλα, όμως, ήταν τα ρεπορτάζ στον Τύπο για δήθεν «φυγή επισκεπτών» εξαιτίας της λειψυδρίας.

«Μετά τα ρεπορτάζ, οι κρατήσεις μειώθηκαν κατακόρυφα», λέει. Η περιφέρεια αντέδρασε άμεσα, καλώντας την κυβέρνηση της Ρώμης να προστατεύσει την απειλούμενη τουριστική σεζόν.

Ο δήμαρχος του Αγκριτζέντο, Φραντσέσκο Μιτσίκε, επισημαίνει ότι οι Αρχές ευνοούν το κέντρο της πόλης στην υδροδότηση, όπου συγκεντρώνονται τα μικρά καταλύματα, τροφοδοτώντας τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες με βυτιοφόρα. «Δεν μπορώ να ζητάω από πελάτες πεντάστερων ξενοδοχείων να περιορίζουν τα ντους τους», λέει ο διευθυντής του Verdura Resort, Ιζιντόρο ντι Φράνκο, καθισμένος σε υπαίθριο μπαρ καταπράσινου γηπέδου γκολφ.

Ο Ντι Φράνκο λέει ότι το ξενοδοχείο του περιορίζει την κατανάλωση νερού και ανακυκλώνει χάρη σε βιολογικό καθαρισμό τα λύματα, αξιοποιώντας τα νερά αυτά ως ποτιστικά. Η περιφέρεια της Σικελίας προετοιμάζει διαφημιστική εκστρατεία προκειμένου να αντιμετωπίσει την κινδυνολογία γύρω από τη λειψυδρία. Οι Σικελοί επιμένουν ότι η νότια Σικελία δεν είναι μόνο έτοιμη να υποδεχθεί τουρίστες, αλλά και ότι η οικονομία της περιοχής τούς χρειάζεται επειγόντως. «Αν χάσουμε και τον τουρισμό θα πεθάνουμε», λέει η Σίντσια Ζερμπίνι, τοπική εκπρόσωπος του μεγαλύτερου αγροτικού συνδικάτου της χώρας, Coldiretti. Πολλοί αγρότες έχουν ήδη βουλιάξει στην απελπισία. Ενας από αυτούς διηγούνταν ότι πολλές από τις κατσίκες του υπέκυψαν αφού ήπιαν λασπωμένο νερό, που πέτρωσε στο στομάχι τους.

Στη βορειοανατολική Σαρδηνία, η τοπική λίμνη βρίσκεται στο ένα τρίτο της χωρητικότητάς της. Τοπικός αξιωματούχος, που κλήθηκε να επιλέξει μεταξύ τουρισμού και γεωργίας, αποφάσισε να διακόψει εντελώς την παροχή νερού στους αγρότες. «Αποφασίσαμε να θυσιάσουμε τη γεωργία», είπε ο Τζιανκάρλο Ντιονίζι, νομάρχης του νομού Νουόρο της Σαρδηνίας. «Αν οι τουρίστες δεν μπορούν να κάνουν ντους, αυτό θα μαθευτεί και θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις κρατήσεις», λέει ο Ντιονίζι. Στην Καταλωνία, η λειψυδρία και η διαχείριση των λιγοστών υδάτινων πόρων οδήγησε στη δημιουργία κινήματος, που απαιτεί από τον γιγάντιο ξενοδοχειακό τομέα να αναλάβει τις ευθύνες του για τη χρόνια κακοδιαχείριση του νερού.

Πηγή:  THE NEW YORK TIMES