Η κλιματική αλλαγή αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες μετανάστευσης στο Μεξικό, καθώς πλήθος κόσμου εγκαταλείπει τη χώρα για τις ΗΠΑ, εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι ξηρασίες και οι έντονες καταιγίδες, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.

Η δημοσίευση της μελέτης έρχεται αμέσως μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις Προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα την κλιματική αλλαγή «απάτη» και έχει υποσχεθεί μαζικές απελάσεις περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων. Μάλιστα ο Τραμπ απειλεί το Μεξικό πως εάν δεν περιορίσει τη μετανάστευση, θα επιβάλλει τεράστιους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα.

Στις αγροτικές περιοχές του Μεξικού, οι άνθρωποι μετά από τις ξηρασίες, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να περάσουν τα σύνορα απ’ το να επιστρέψουν στις κοινότητές τους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, με τις ξηρασίες να είναι πλέον πιο μακροχρόνιες και ξηρές, η ζέστη είναι πιο θανατηφόρα και οι καταιγίδες εντείνονται ταχύτατα, προκαλώντας ρεκόρ βροχοπτώσεων.

Όπως διαπιστώνουν οι ερευνητές, στο Μεξικό, μια χώρα με σχεδόν 130 εκατομμύρια κατοίκους, η ξηρασία έχει προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις νερού και έχει μειώσει δραστικά την παραγωγή καλαμποκιού, απειλώντας τη διαβίωση των ανθρώπων.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία του Μεξικού αναμένεται να αυξηθεί έως και 3 βαθμούς Κελσίου (5,4 βαθμούς Φαρενάιτ) μέχρι το 2060, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να προκαλέσουν οικονομική καταστροφή στις αγροτικές κοινότητες που εξαρτώνται από τη γεωργία.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η μετανάστευση θα αυξηθεί καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται. Τα επόμενα 30 χρόνια, 143 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι πιθανό να εκτοπιστούν από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, την ξηρασία, τις καύσωνες και άλλες κλιματικές καταστροφές, σύμφωνα με έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.

Η Φιλίζ Γκαρίπ, μια εκ των συγγραφέων της μελέτης και καθηγήτρια κοινωνιολογίας και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, τόνισε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν συνεισφέρει πολύ περισσότερο στην κλιματική αλλαγή από τις αναπτυσσόμενες χώρες που υφίστανται τις μεγαλύτερες συνέπειες.

Η μετανάστευση «δεν είναι απόφαση που παίρνουν οι άνθρωποι ελαφρά τη καρδία… και παρόλα αυτά, αναγκάζονται να τη λάβουν περισσότερο, και αναγκάζονται να παραμείνουν περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες» λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, δήλωσε η Γκαρίπ.

Οι ερευνητές ανέλυσαν καθημερινά δεδομένα καιρού μαζί με απαντήσεις από 48.313 άτομα μεταξύ 1992 και 2018, εστιάζοντας σε περίπου 3.700 άτομα που πέρασαν τα σύνορα παράτυπα για πρώτη φορά.

Μελέτησαν 84 γεωργικές κοινότητες στο Μεξικό και συνέδεσαν την απόφαση ενός ατόμου να μεταναστεύσει και στη συνέχεια να επιστρέψει με τις ανώμαλες αλλαγές στη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις στις κοινότητες καταγωγής τους κατά τη διάρκεια της περιόδου καλλιέργειας καλαμποκιού από τον Μάιο έως τον Αύγουστο.

Όπως προκύπτει από την μελέτη, οι κοινότητες που υπέφεραν από ξηρασία είχαν υψηλότερους ρυθμούς μετανάστευσης σε σχέση με εκείνες που είχαν κανονικές βροχοπτώσεις. Επίσης, οι άνθρωποι ήταν λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στο Μεξικό από τις ΗΠΑ όταν οι κοινότητές τους ήταν ασυνήθιστα ξηρές ή υγρές.

Οι άνθρωποι που ήταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση ήταν επίσης πιο πιθανό να μεταναστεύσουν. Το ίδιο ίσχυε και για άτομα από κοινότητες με καθιερωμένα ιστορικά μετανάστευσης, όπου φίλοι, γείτονες ή μέλη της οικογένειας που είχαν μεταναστεύσει προηγουμένως μπορούσαν να προσφέρουν πληροφορίες και βοήθεια.

Αυτοί οι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη μετανάστευση είναι καλά κατανοητοί, αλλά η Γκαρίπ δήλωσε ότι τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν τις ανισότητες στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Η Κερίλιν Σουέλ, συμπρόεδρος του Προγράμματος Κλίματος, Ανθεκτικότητας και Κινητικότητας του Πανεπιστημίου Ντιούκ, σημειώνει πως οι οικονομικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι δεν είναι αυτοί που εκτοπίζονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά αυτοί που «είναι παγιδευμένοι στον τόπο τους ή δεν έχουν πόρους για να μετακινηθούν».

Η Σουέλ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε ότι η ανάλυση περιοχών με ιστορικό μετανάστευσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη από πού θα προέρχονται οι μετανάστες και ποιοi είναι πιο πιθανό να μεταναστεύσουν λόγω κλιματικών σοκ. «Σε μέρη όπου οι άνθρωποι ήδη φεύγουν, όπου υπάρχει υψηλός βαθμός μετανάστευσης, εκεί μπορούμε να αναμένουμε ότι θα φύγουν περισσότεροι άνθρωποι στο μέλλον», είπε.