Ταξίδι στον χρόνο και στον πολιτισμό

Βασιλική Τζεβελέκου

Η σημαντική έκθεση με έργα-σταθμούς, «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα στο σήμερα», θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου από την 1η Δεκεμβρίου 2023 έως 14 Απριλίου 2024.

Το λεπτόλιγνο χάλκινο αγαλματίδιο του «Φθόνου» (323-186 π.Χ.), ο Ερυθρόμορφος καλυκωτός κρατήρας «Ερωτοστασία: μια νέα γυναίκα ζυγίζει τον Αντέρωτα» (340-330 π.Χ.) από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τμήματα ψηφιδωτών δαπέδων με προσωποποιήσεις της Θάλασσας, του Ωκεανού, του Θέρους από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης όπως και το πήλινο σύμπλεγμα «Ερωτα και Ψυχής», «Η Υδρία του Μειδία. Πανδαισία, Ευδαιμονία Υγεία» και ο «Κύαθος με παράσταση Εριδος» (500 π.Χ.) από το Βρετανικό Μουσείο, το ψηφιδωτό «Αλληγορία του Θανάτου, του Πλούτου και της Φτώχειας» (1ος αι. π.Χ.-1ος αι. μ.Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης, ο «Κρόνος που τρώει το Παιδί του» (1683) του Ρούμπενς από το Μουσείο του Prado, «Η Συκοφαντία του Απελλή» του Σάντρο Μποτιτσέλι και του εργαστηρίου του από το Μουσείο Ουφίτσι στη Φλωρεντία, το έργο του Θεόδωρου Βρυζάκη «Υπέρ Πατρίδος το παν» (1858) από την Εθνική Πινακοθήκη, οι «Τέσσερις Εποχές» του Γιάννη Τσαρούχη από ιδιωτική συλλογή, βρίσκονται ανάμεσα στα εκατόν εξήντα έργα γλυπτικής, κεραμικής, ζωγραφικής, μεταλλοτεχνίας που θα παρουσιαστούν στην περιοδική έκθεση «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα στο σήμερα». Η ιδέα και η επιμέλεια είναι του καθηγητή και διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, Νικόλαου Σταμπολίδη, και θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του μουσείου από την 1η Δεκεμβρίου 2023 έως 14 Απριλίου 2024.

Μοναδικά έργα από την Αρχαιότητα, την εποχή του Βυζαντίου, της Αναγέννησης και μοντέρνας τέχνης θα συνεκτεθούν στην έκθεση που χθες πήρε το πράσινο φως μαζί με τα εύσημα των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Τα μέλη έκαναν λόγο για μια «εντυπωσιακή έκθεση ως αναφορά τη σύλληψη και το θέμα της», συνεχάρησαν τον Νικόλαο Σταμπολίδη και γνωμοδότησαν θετικά για τον προσωρινό δανεισμό σαράντα τεσσάρων (44) έργων από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, Δωδεκανήσου, Χαλκιδικής και Αγίου Ορους, κ.ά., και τον δανεισμό εβδομήντα εννέα (79) έργων από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού.

«Είναι μια δύσκολη έκθεση που ανοίγει όχι έναν διάλογο ανάμεσα στην αρχαιότητα και το σήμερα, αλλά συνδυάζει τη διαχρονία από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Το θέμα της είναι οι προσωποποιήσεις και οι αλληγορίες. Ο ελληνικός πολιτισμός είναι ανθρωποκεντρικός. Οι άνθρωποι φαντάστηκαν τους Θεούς τους κατ’ εικόνα και ομοίωση των ιδίων. Προσωποποιούν έννοιες και πολλές φορές πλάθουν μια ιστορία μεταφορική που ουσιαστικά είναι μια αλληγορία», εξήγησε ο κ. Σταμπολίδης και σημείωσε ότι η έκθεση ανοίγει μια τετραλογία και αντιμετωπίζει ολιστικά τις έννοιες τις οποίες διαπραγματεύεται. Ο τίτλος δε, ΝοΗΜΑΤΑ γράφει το γράμμα «ο» μικρό, ώστε το νόημα να παραπέμπει και στο νήμα.

Με έργα «πρώτης γραμμής» από μεγάλα μουσεία, σκοπός της έκθεσης είναι και να ελκύσει ένα διεθνές κοινό (όπως συμβαίνει με αντίστοιχες διοργανώσεις στο Λούβρο, στο Βρετανικό Μουσείο, το Prado, κ.α.) για ένα τριήμερο στην Αθήνα «που έχει τουρισμό όλο τον χρόνο και δεν λειτουργεί ως stop over για τα νησιά. Παράλληλα είναι πιο εύκολο μεγάλα μουσεία να δανείσουν σημαντικά έργα τους τη χειμερινή περίοδο», ειπώθηκε χαρακτηριστικά.

Η έκθεση, που έχει απαιτητική αρχιτεκτονική και σκηνογραφική σύλληψη για την παρουσίαση του θέματος και των έργων, θα διαρθρώνεται στις ενότητες: 1. Χρόνος, 2. Φύση (γεωγραφικοί όροι, ουράνια σώματα), 3. Θεός (θεοποιημένες έννοιες φυσικών και ανθρώπινων στοιχείων), 4. Ανθρωπος (ψυχικές, πνευματικές και σωματικές καταστάσεις - συναισθήματα - πνευματικά έργα), 5. Θεσμός (Πόλεις, Δήμος, Δημοκρατία, Βία, Κράτος, Δικαιοσύνη, τελετές), 6. Αλληγορίες. Τα έργα έρχονται από Μουσεία της Ιταλίας, το Μουσείο Prado της Ισπανίας, το Kunsthistorisches Museum της Βιέννης, τη Βίλα Μποργκέζε, ενώ οκτώ έργα δανειζόμαστε από το Βρετανικό Μουσείο. Μέλη του ΚΑΣ, ο Νικόλαος Σταμπολίδης αλλά και ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟΑ Γιώργος Διδασκάλου συμφώνησαν ότι τέτοιες επιστημονικές συνεργασίες ευνοούν τη σχέση των δύο Μουσείων, Ακρόπολης και Βρετανικού, και δεν αφορούν το αίτημα της χώρας μας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ο διακρατικός και διακυβερνητικός χαρακτήρας του οποίου έχει αναγνωριστεί και με απόφαση της UNESCΟ (29/9/2021).

Ολα τα αιτήματα για τον δανεισμό των έργων έχουν απαντηθεί θετικά. Εκκρεμεί μόνον η απάντηση για τη δημοφιλή «Κραυγή» του Εντβαρτ Μουνκ (μία από τις τέσσερις-πέντε εκδοχές) που βρίσκεται στο Οσλο. Μακάρι καθώς θα είναι μια τεράστια επιτυχία να το δούμε στην Αθήνα. Τα έξοδα της έκθεσης θα καλύψει το Μουσείο Ακρόπολης.

Πηγή: efsyn.gr