"Η Παρασκευή, 20 Ιουνίου, δεν σηματοδοτεί μόνο την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων αλλά και την 40η επέτειο από την έναρξη ισχύος μιας επαναστατικής σύμβασης, η οποία έχει σώσει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων στην αφρικανική ήπειρο. Αναφέρομαι, φυσικά, στη Σύμβαση του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας για τα Ειδικά Θέματα των Προβλημάτων των Προσφύγων στην Αφρική.

Το ζωτικής σημασίας αυτό κείμενο, που έχει υπογραφεί και επικυρωθεί από 45 αφρικανικές χώρες και είναι βασισμένο στη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, δεν διεύρυνε μόνο τον ορισμό του πρόσφυγα, ώστε να περιλαμβάνει και τα θύματα συγκρούσεων και βίας, αλλά προήγαγε και την έννοια της κατανομής ευθυνών και έδωσε νέα έμφαση στον επαναπατρισμό (βοηθώντας τους πρόσφυγες να επιστρέψουν στα σπίτια τους).

Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, έχει επιτρέψει σε εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν τραπεί σε φυγή λόγω πολέμων, εμφύλιων συγκρούσεων και μαζικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να βρουν ασφάλεια σε γειτονικές χώρες της Αφρικής. Η Σύμβαση του Οργανισμού Αφρικάνικης Ενότητας θεωρείται ένα από τα πιο γενναιόδωρα και ευέλικτα κείμενα για την προστασία των προσφύγων.

Ο διευρυμένος ορισμός του πρόσφυγα της Σύμβασης του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας και οι αντικειμενικές συνθήκες που εξαναγκάζουν τους ανθρώπους να τραπούν σε φυγή ενέπνευσαν τη Διακήρυξη της Καρταχένα για τους Πρόσφυγες στη Λατινική Αμερική (1984). Όλα αυτά τα περιφερειακά κείμενα ενίσχυσαν περαιτέρω την έννοια της προσφυγικής προστασίας.

Ο Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητας έχει πλέον δώσει τη θέση του στην Αφρικανική Ένωση. Είμαι περήφανος που βρισκόμουν στην Καμπάλα το 2009 όταν η Αφρικανική Ένωση έγραψε και πάλι ιστορία υιοθετώντας τη Σύμβαση της Αφρικανικής Ένωσης για την Προστασία και τη Βοήθεια των Εσωτερικά Εκτοπισμένων Ατόμων στην Αφρική. Η Σύμβαση αυτή της Καμπάλα αποτέλεσε θεμέλιο λίθο στην πρόληψη και αντιμετώπιση μιας από τις πιο επιτακτικές ανθρωπιστικές κρίσεις της ηπείρου – αυτή του εσωτερικού εκτοπισμού.

Πριν από τέσσερις δεκαετίες, όταν η Σύμβαση του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας τέθηκε σε ισχύ, η Αφρική ταλανιζόταν από πολέμους ανεξαρτησίας και εντεταλμένους πολέμους από δυνάμεις του Ψυχρού Πολέμου. Σήμερα πλήττεται από διαφορετικού είδους βιαιότητες. Επαναστατικές και παραστρατιωτικές ομάδες πολεμούν για εδάφη και πόρους - πετρέλαιο, χρυσό, διαμάντια και ορυκτά, πυροδοτώντας την οικονομία του πολέμου με αυτά τα έσοδα.

Οι Αφρικανικές χώρες κρατάνε με συνέπεια τα σύνορά τους ανοιχτά για τους πρόσφυγες και έχουν κατανοήσει και, στην πραγματικότητα έχουν πρωτοστατήσει σε ό,τι αφορά την ιδέα της κατανομής ευθυνών. Σε μια εποχή με τόσες πολλές ανθρωπιστικές κρίσεις, η Σύμβαση του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας και η Σύμβαση της Καμπάλα μας δείχνουν τη σημασία της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και σε αυτήν την εμβληματική επέτειο, απευθύνουν έκκληση σε εμάς στον υπόλοιπο κόσμο, να προσφέρουμε βοήθεια στις κοινότητες στην Αφρική και αλλού, οι οποίες σήμερα επωμίζονται ένα τόσο δυσανάλογο βάρος για τη φιλοξενία προσφύγων".

-