Αναδημοσίευση από την  “ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ” ,14/10/2013
γράφει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου
 

Από την αγγλική λέξη act, που σημαίνει δρω, προέρχεται και το ουσιαστικό activity (που σημαίνει δράση, ενεργητικότητα και κατ’ επέκταση συμμετοχή). Από αυτό το ουσιαστικό προήλθε και η λέξη ακτιβιστής. Η  σημασία στην ελληνική πραγματικότητα έχει λάβει τη θολή σημαίνουσα έννοια, δηλαδή  του γραφικού, του ταραξία, των συνεχώς διαμαρτυρόμενων, αυτού που αντιτίθεται στα αποδεκτά, κοινωνικά στερεότυπα. Όλοι, όμως,  γνωρίζουν πως ακτιβιστής κατ’ ουσία σημαίνει ο ενεργός πολίτης, ο λαμβάνων πρωτοβουλίες που ουσιαστικά προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο, το οποίο και διαφωτίζει. Εξηγεί  αλλά και προσφέρει χωρίς διάθεση ανταπόδοσης. Αυτά, λοιπόν, που γνωρίζει ο γράφων για την ιστορία π.χ. των Αμερικανών ακτιβιστών είναι πως δεν είχαν ταπεινά κίνητρα ούτε συναλλάσσονταν ούτε διέθεταν άλλους πλάγιους στόχους. Φυσικά υπάρχουν στις ημέρες μας πασίγνωστες διακεκριμένες και αποδεκτές οργανώσεις, που συμμετέχουν σε οικολογικά προβλήματα, σε δωρεάν ιατρική περίθαλψη απόρων και τα ανάλογα. Όσο για τον κόσμο άλλες φορές ανταποκρίνεται, κάποιες φορές λέει ναι κατά κύματα και κάποιες άλλες είναι επιφυλακτικός.
ΤΑΙΝΙΕΣ ΧΩΡΙΣ «ΜΑΘΗΜΑΤΑ»
Ο κόσμος, η μάζα, ο λαός μ’ αυτά που είδε και έπαθε, με τις προδοσίες που υπέστη έχει δικαιολογημένα επιφυλάξεις, σκεπτόμενος τι μπορεί να κρύβει μια τέτοια δράση.
Όλες αυτές οι σκέψεις προέκυψαν από την εξαιρετική πρωτοβουλία που ανέλαβαν οι απολυμένοι των ραδιοφώνων της ΕΡΤ-3 με την υπό ίδρυση κινηματογραφική τους λέσχη και στο πρόχειρο θερινό σινεμά που έστησαν μπρος στο κτίριο του σταθμού. Έγιναν φανερά μερικά πολύ θετικά πράγματα και απέδειξαν πως μπορούν να πετύχουν κάποιες πολιτιστικές δράσεις λαϊκής βάσης, που απευθύνονται στον πλατύ κόσμο με μια διάθεση εξωστρεφούς κοινωνικότητας, μια αντιπροσφορά. Αν αυτές οι εκδηλώσεις έβγαζαν πικρία, διαμαρτυρία, εξομολογήσεις οικονομικών και άλλων προβλημάτων, θα έδειχνε (χωρίς να είναι) πως αυτή η προσπάθεια των ενεργών πολιτών των ραδιοφώνων διέθετε τάση προπαγάνδας του προβλήματος. Αυτό απετράπη.. Εκείνο, όμως, που αποφεύχθηκε πλήρως ήταν οι λεγόμενες αγωνιστικές ταινίες, που συνήθως παίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις. Όταν, λοιπόν, γίνεται μια πολιτιστική προσφορά για το σινεμά, αυτή επίσης πρέπει να αποφεύγει το «δίδαγμα», τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό, το μάθημα.
 
Τρίτος άνθρωπος
Οι πολίτες όχι μόνον από τα προσωπικά τους προβλήματα αλλά και από διάφορα media, blogs και άλλα, είναι κουρασμένοι από σκάνδαλα, διαπλοκές, καταγγελίες. Επιθυμούν ένα δίωρο ηρεμίας με ποιοτικό αλλά κατανοητό σινεμά. Έτσι, λοιπόν, πείσθηκαν και η προσέλευσή τους ήταν αθρόα: Έρχονται ηλικίες από 8 ως 72 χρονών, εργάτες, μαθητές, φοιτητές, πολλοί επιστήμονες, επαγγελματίες, αρκετοί συνταξιούχοι και άτομα με ειδικές ανάγκες. Μέσος όρος θεατών σε κάθε προβολή 90 (ενώ τα καθίσματα είναι 80). Μεγάλο ρεκόρ σημείωσαν ο Τρίτος άνθρωπος με 200(!) άτομα και ο Μεγάλος δικτάτορας με 180, παρά το τσουχτερό αγεράκι.
 
Ο μεγάλος Δικτάτωρ
Στους θεατές διανέμεται μια έντυπη κριτική ανάλυση και υπάρχουν και σύντομοι πρόλογοι. Το θέμα είναι τα χειροκροτήματα στο τέλος της προβολής, που ανήκουν βέβαια στις εκλεκτές ταινίες, στις εξαιρετικές κόπιες, προσφορά αλληλεγγύης κινηματογραφικής εταιρίας. Έτσι, λοιπόν, τα εύγε, τα μπράβο, τα ευχαριστώ τα εισπράττουν και πολύ σωστά οι εικόνες, οι μυθοπλασίες, οι κορυφαίοι σκηνοθέτες. Οι οργανωτές νιώθουν την ικανοποίηση των επιλογών και της προσφοράς τους και ιδίως μια βαθιά και ειλικρινή σχέση επικοινωνίας με το κοινό. Ως εκ τούτου, προκύπτει πλέον η ανάγκη για τη δημιουργία μιας κινηματογραφικής λέσχης λαϊκής βάσης πάντα φυσικά με ΔΩΡΕΑΝ είσοδο, εκλεκτά φιλμ, εισηγήσεις, έντυπα. Είναι λογικό να προστεθούν και συζητήσεις, δεδομένου ότι ο κόσμος «διψάει».
Φυσικά κατά την επιλογή των ταινιών, για τις οποίες ψήφιζαν οι απολυμένοι της ΕΡΤ-3, ακολουθήθηκε ένας διαχωρισμός κατά κινηματογραφικά είδη. Τρία κλασικά ασπρόμαυρα νουάρ στην αρχή και στη συνέχεια δίπτυχο αφιέρωμα στα κλασικά  γαλλικά φιλμ νουάρ. Θα παραθέσω τις ταινίες και θα αναφερθώ και στην υποδοχή που τους έγινε από τον κόσμο:
 
Καζαμπλάνκα
Έναρξη Καζαμπλάνκα του Μάικλ Κάρτιζ, που χειροκροτήθηκε πολύ. Συνέχεια με 39 σκαλοπάτια του Χίτσκοκ, που άφησε ανάμεικτες εντυπώσεις, ίσως επειδή ήταν της πρώιμης περιόδου του. Ακολουθεί ο Τρίτος άνθρωπος του σερ Κάρολ Ριντ και γίνεται χαμός. Συγκίνηση, χειροκρότημα. Υπήρξαν τόσοι θεατές ώστε κάποιοι έβλεπαν τα φιλμ από τις καφετερίες από απέναντι σε Αγγελάκη- Σβώλου. Ήταν το επιστέγασμα. Οι διαβολογυναίκες του Κλουζό «πάγωσαν» τους θεατές, τους σόκαραν, τους ανατρίχιασαν. Όλοι αναζητούσαν μια γωνιά για συζήτηση. Ο μισανθρωπισμός του δημιουργού ήταν δύσκολο να χωνευτεί.
 
Ασανσέρ για δολοφόνους
Ακολουθεί το Ασανσέρ για δολοφόνους του Λουί Μαλ που λατρεύτηκε. Η Ζαν Μορό, το κοινωνικό δράμα της, η ονειρική περιπλάνηση στο νυχτερινό Παρίσι συναρπάζουν και μουδιάζουν. Οι εργαζόμενοι αποφασίζουν. Ήλθε καιρός για κωμωδία. Στην πρώτη προβολή γίνεται χαμός, γιατί οι Μόντι Πάιθονς είναι τόσο αγαπητοί στην πόλη. Το Ένας προφήτης μα τι προφήτης βγάζει τρομερά γέλια, αλλά και συγκλονίζει με το διαχρονικό, πολιτικό του μήνυμα και τη βαθύτατη πικρία. Ο κόσμος μένει και συζητά, τον έχει αγγίξει. Και ακολουθεί ο αγαπημένος των Σαλονικών Γούντι Άλεν με την πρώτη ταινία του Ζητείται εγκέφαλος για ληστεία. Παρά την ψύχρα ο κόσμος έρχεται έστω με μπουφάν, χειροκροτεί, ενθουσιάζεται. Εν τω μεταξύ μεσολαβεί το γιγαντιαίο γεγονός με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα.
 
Ζητείται εγκέφαλος για ληστεία
Χωρίς να γνωρίζουν το γεγονός, οι απολυμένοι έχουν ήδη επιλέξει τον Μεγάλο δικτάτορα του Τσάρλι Τσάπλιν. Αρκετό κρύο, αλλά γίνεται χαμός, κάθονται σε πεζοδρόμια και γρασίδι, άλλοι όρθιοι. Ο κόσμος γελάει, το απολαμβάνει ώσπου φθάνει ο τελικός ουμανιστικό λόγος του Τσάπλιν. Συγκίνηση, ακατάπαυστα χειροκροτήματα. Για πρώτη φορά είδα τόσες  άγνωστες φάτσες σε σχέση με τις άλλες προβολές. Η κόπια άψογη. Η τέλεια αρμονία.  Στο αφιέρωμα στην κωμωδία είναι και ο Μπενίνι (Το τέρας) και η πολύκροτη και με εμβληματικό τίτλο ταινία του Μπλέικ ¨Εντουαρντς Τι έκανες στον πόλεμο μπαμπά.
Βέβαια, το φθινόπωρο θα φέρει αλλαγές χώρου, αλλά η προσπάθεια θα συνεχιστεί. Σκέφτονται ένα αφιέρωμα σε πολύκροτα θρίλερ και οι απολυμένοι συνεχίζουν, γιατί απλά συνεχίζει να έρχεται ο κόσμος με πυκνές συγκεντρώσεις. Τελικά το μόνο κριτήριο των πάντων είναι η κοινωνία, η αποδοχή, η αμφίδρομη επικοινωνία.
 
Το τέρας
Αυτή, λοιπόν, η άτυπη κινηματογραφική λέσχη ψυχαγώγησε πολύ κόσμο, έδωσε μια αίσθηση του τι σημαίνει σινεμά στο δρόμο. Και φυσικά κανένα παρατράγουδο δεν συνέβη. Οι θεατές βοηθούν στο μάζεμα των καρεκλών και το μόνο που κυκλοφορεί τις Δευτέρες στην προβολή στην Αγγελάκη είναι η ευγένεια και χαμόγελα. Το κοινωνικό, ειρηνικό μήνυμα είναι σαφές.