Στην έκθεση που δημοσιοποίησε σήμερα, η IRC που εδράζει στη Νέα Υόρκη, προειδοποιεί για την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης που θα προκαλέσουν κλιματική αλλαγή, επιδεινούμενες ένοπλες συγκρούσεις, αυξημένα χρέη των χωρών και μειούμενη διεθνής στήριξη το 2024.

Στον κατάλογό της Emergency Watchlist για το επόμενο έτος, η οργάνωση αναφέρεται σε 20 χώρες, οι περισσότερες από τις οποίες στην Αφρική, που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο επιδείνωσης της ανθρωπιστικής κατάστασης. Η έκθεση αυτή δημοσιεύεται αφού ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν ανάγκη ανθρωπιστική βοήθεια έφτασε φέτος τα 300 εκατ., ενώ ο αριθμός των εκτοπισμένων ξεπέρασε τα 114 εκατ.

«Είναι η χειρότερη εποχή», σχολίασε ο Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, επικεφαλής της IRC, ζητώντας να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην κλιματική προσαρμογή, στην ενίσχυση των γυναικών, στα τραπεζικά συστήματα που βάζουν «τους ανθρώπους πρώτα», στη στήριξη των εκτοπισμένων και στα μέτρα για την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας.

Το Σουδάν βρίσκεται στην πρώτη θέση του καταλόγου της IRC, ενώ ακολουθούν οι κατεχόμενες παλαιστινιακές περιοχές και το Νότιο Σουδάν. Τη λίστα συμπληρώνουν εννέα υποσαχάριες χώρες, η Μιανμάρ και το Αφγανιστάν στην Ασία, η Συρία, ο Λίβανος και η Υεμένη στη Μέση Ανατολή, η Ουκρανία στην Ευρώπη, ο Ισημερινός στη Λατινική Αμερική και η Αϊτή στην Καραϊβική.

Σε αυτές οι 20 χώρες ζει το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά εκεί συγκεντρώνεται το 86% των παγκόσμιων ανθρωπιστικών αναγκών, όπως και το 70% των εκτοπισμένων και αυξανόμενο ποσοστό ανθρώπων που είναι αντιμέτωποι με ακραία φτώχεια και κλιματικούς κινδύνους.

Το Σουδάν, που δεν περιλαμβανόταν πέρυσι στον κατάλογο, φέτος βρίσκεται στην πρώτη θέση καθώς, παρά τον συνεχιζόμενο πόλεμο, η διεθνής προσοχή δεν είναι στραμμένη στη χώρα. Στο μεταξύ, η Γάζα καταγράφεται το 2024 ως το πλέον φονικό μέρος παγκοσμίως για τους αμάχους.

Αν και σε κάποιες αφρικανικές χώρες σημειώθηκε πρόοδος στις συνθήκες διαβίωσης, οι συγκρούσεις, τα πραξικοπήματα και η φτώχεια αυξάνονται «με ανησυχητικούς ρυθμούς», σημείωσε η IRC. Παράλληλα, το φαινόμενο El Nino απειλεί να προκαλέσει ακραίες καιρικές συνθήκες.

Ο Ισημερινός, όπου ζουν πολλοί πρόσφυγες από τη Βενεζουέλα, βρίσκεται για πρώτη φορά στον κατάλογο της οργάνωσης, καθώς η άνοδος του βίαιου εγκλήματος, το οποίο οι αρχές αποδίδουν κυρίως στη διακίνηση ναρκωτικών, επιδεινώνει τις επιπτώσεις που είχαν στην οικονομία η πανδημία και οι κλιματικοί κίνδυνοι.

Στο μεταξύ στην Αϊτή, η IRC τόνισε ότι ο μισός πληθυσμός έχει ανάγκη ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ πρόσθεσε ότι είναι «απίθανο» να βελτιώσουν τις συνθήκες το 2024 οι προσπάθειες του ΟΗΕ να βοηθήσει τις αστυνομικές δυνάμεις της χώρας να αντιμετωπίσουν τις ένοπλες συμμορίες.

Από την Τρίτη 1 Αυγούστου, η κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι έδωσε εντολή στο Ιταλικό Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων να σταματήσει να χορηγεί το «κοινωνικό εισόδημα» σε άνεργους και πολίτες με χαμηλό εισόδημα. Το μέτρο είχε υιοθετήσει η πρώτη κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε, τον Μάρτιο του 2019, με στόχο τη στήριξη των φτωχότερων πολιτών της χώρας. Το ποσό αντιστοιχούσε κατά μέσο όρο σε 550 ευρώ τον μήνα.

Η απόφαση ανακοινώθηκε μέσω μέσω μηνύματος sms, μέσα στο σαββατοκύριακο, που είχε αποδέκτες χιλιάδες κινητά τηλέφωνα. Το μέτρο αφορά οικογένειες στις οποίες υπάρχουν πολίτες που θεωρούνται σε θέση να αναζητήσουν μια νέα απασχόληση, ωστόσο η απόφαση προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια, κυρίως σε πολλές περιοχές του ιταλικού νότου με υψηλό ποσοστό ανεργίας.

Σε αντικατάστασή του «κοινωνικού εισοδήματος», η κυβέρνηση Μελόνι ενέκρινε ένα νέο μέτρο, το οποίο ονόμασε «εισόδημα κοινωνικής ένταξης» και το οποίο δεν ξεπερνά ετησίως τα 6.000 ευρώ ανά δικαιούχο. Όσοι δεν δικαιούνται να λάβουν το νέο βοήθημα θα μπορούν να κάνουν αίτηση για χορήγηση 350 ευρώ τον μήνα για διάστημα ενός έτους, υπό τον όρο ότι θα παρακολουθεί παράλληλα μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης.

Η κεντροαριστερή αντιπολίτευση και τα Πέντε Αστέρια κατηγορούν την κυβέρνηση Μελόνι ότι, με την κατάργηση του «κοινωνικού εισοδήματος», ουσιαστικά ξεκίνησε «πόλεμο κατά των φτωχότερων πολιτών».

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός και τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνησή της απαντούν όμως ότι πρόκειται για μέτρα που δεν μπορούν να μετατραπούν σε μόνιμα βοηθήματα, ιδίως για όποιον μπορεί να προσπαθήσει να επανενταχθεί στην αγορά της εργασίας.

Ακόμη μία έρευνα έρχεται να αποτυπώσει την τραγική κατάσταση που βιώνουν χιλιάδες νοικοκυριά που δυσκολεύονται, εξαιτίας της ακρίβειας, να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κάνουν περικοπές ακόμα και σε βασικά καθημερινά αγαθά και οι καλοκαιρινές διακοπές να αποτελούν άπιαστο όνειρο.

Η έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) καταγράφει σε αριθμούς την ακρίβεια που μαστίζει τη κοινωνία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας η οποία έγινε σε δείγμα 1.000 καταναλωτών:

1 στους 2 καταναλωτές δηλώνει ότι δεν κάνει διακοπές το 2023, ενώ 1 στους 3 δηλώνει ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά πιο περιορισμένες.

Το 54% (έναντι 55% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.

Το 75% (έναντι 71% τον Ιανουάριο) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.

Το 49% (έναντι 50% τον Ιανουάριο) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.

Το 27% (έναντι 24% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.

-Το 32% (έναντι 29% τον Ιανουάριο) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.

Το 17% (έναντι 11% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.

Το 49% (έναντι 40% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.

Από την έρευνα προκύπτει ότι το market pass δεν έχει βοηθήσει, καθώς το 72% δηλώνει ότι ξοδεύει τα ίδια χρήματα σε σχέση με πριν, ενώ μόλις το 8% λέει ότι δαπανά λιγότερα χρήματα.

Τραγικά τα στοιχεία της έκθεσης για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών που δόθηκε στη δημοσιότητα και καταγράφει την οριακή κατάσταση που βιώνουν οι μη προνομιούχοι συμπολίτες μας.

«Όπου φτωχός και η μοίρα του». Αυτό δυστυχώς είναι το συμπέρασμα που βγαίνει από ακόμη μια έρευνα, καθώς η έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ καταδεικνύει τις τεράστιες ταξικές διαφορές που παραμένουν στη χώρα μας.

Η έρευνα εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης των νοικοκυριών για το 2022 αναφέρει μεν ότι το  δηλώνει το 56,8% του πληθυσμού 16 ετών και άνω, όμως το 70,2% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει, μοιραία, καθόλου έως λίγο ικανοποιημένο από την οικονομική του κατάσταση.

Σημαντικό είναι το στοιχείο που καταγράφει ότι πλήρως ικανοποιημένο από την οικονομική του κατάσταση δηλώνει μόλις το 2,3% του μη φτωχού πληθυσμού.

Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία:

►Αναφορικά με τον βαθμό ικανοποίησης του πληθυσμού 16 ετών και άνω από την οικονομική του κατάσταση, ποσοστό 5,7% δηλώνει ότι δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο, ενώ πλήρως ικανοποιημένο δηλώνει το 1,9%.

►Το μεγαλύτερο ποσοστό του φτωχού πληθυσμού (70,2%) δηλώνει καθόλου έως λίγο ικανοποιημένο από την οικονομική του κατάσταση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μη φτωχό πληθυσμό ανέρχεται σε 25,9%. Πλήρως ικανοποιημένο από την οικονομική του κατάσταση δηλώνει μόνο το 2,3% του μη φτωχού πληθυσμού.

►Πολύ ικανοποιημένο από τη χρήση του χρόνου του δηλώνει το 33,1%, ενώ πολύ ικανοποιημένο από τις προσωπικές του σχέσεις δηλώνει το 59%. Το 1,5% δηλώνει ότι, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων εβδομάδων (που προηγήθηκαν της συνέντευξης), αισθανόταν μοναξιά, ενώ για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό τα ποσοστά ανέρχονται αντίστοιχα σε 2,3% και 1,3%.

►Το 17,1% δηλώνει ότι ήταν ευτυχισμένο όλο το διάστημα, ενώ για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονται σε 14,1% και 17,8%. Το 55,1% δηλώνει ότι δεν αισθάνθηκε καθόλου μοναξιά, ενώ για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό τα ποσοστά ανέρχονται αντίστοιχα σε 47,8% και 56,8%. Το 3,5% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω δηλώνει ότι, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων εβδομάδων, δεν αισθανόταν καθόλου ευτυχισμένο, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό ανέρχονται σε 5% και 3,1%.

►Το 88,2% δηλώνει ότι έχει κάποιον άνθρωπο από τον οποίο μπορεί να ζητήσει ηθική, υλική και οικονομική βοήθεια, με τα ποσοστά για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό να ανέρχονται, αντίστοιχα, σε 85,5% και 88,8%. Το 13,2% του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω δηλώνει- «συμφωνώ απόλυτα ή συμφωνώ»- ότι αισθάνεται κοινωνικά αποκλεισμένο / απομονωμένο, με τα ποσοστά για τον φτωχό και τον μη φτωχό πληθυσμό να ανέρχονται, αντίστοιχα, σε 19,2% και 11,8%.

Ο πληθωρισμός στην Αργεντινή εκτοξεύτηκε τον Απρίλιο στο 109% σε ετήσια βάση, όπως ανακοίνωσε η εθνική στατιστική αρχή, ξεπερνώντας κάθε πρόβλεψη των αναλυτών και προκαλώντας απόγνωση και οργή στους καταναλωτές, οι οποίοι υποχρεώνονται να κάνουν ολοένα μεγαλύτερες θυσίες για να τα βγάλουν πέρα.

Απογοητευτικά τα στοιχεία της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2022. Σύμφωνα με αυτά o πληθυσμός που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό ανέρχεται στο 26,3% του πληθυσμού της χώρας (2.722.000 άτομα).

Το ποσοστό είναι ελαφρώς μικρότερο (κατά 2%) σε σχέση με το 2021 (28,3%).

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά τη Βουλγαρία σε σχέση με τις εννέα ευρωπαϊκές χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Το κατώφλι της φτώχειας για μονοπρόσωπο νοικοκυριό ανέρχεται στο ποσό των 5.712 ευρώ ετησίως και σε 11.995 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών. Ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οποίο εκτιμήθηκε σε 9.520 ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της χώρας εκτιμήθηκε σε 18.563 ευρώ.

Από την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για τον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, προκύπτουν επίσης τα εξής:

Τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμώνται σε 742.235 σε σύνολο 4.049.102 νοικοκυριών, και τα μέλη τους σε 1.945.199 στο σύνολο των 10.399.329 ατόμων του εκτιμώμενου πληθυσμού της χώρας που διαβιεί σε ιδιωτικά νοικοκυριά.

Σε πέντε περιφέρειες (Κρήτη, Αττική, Νότιο Αιγαίο, Ήπειρος και Θεσσαλία) καταγράφονται ποσοστά κινδύνου φτώχειας χαμηλότερα από αυτό του συνόλου της χώρας, ενώ στις υπόλοιπες οκτώ περιφέρειες (Ιόνια Νησιά, Βόρειο Αιγαίο, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Δυτική Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία και Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) τα αντίστοιχα ποσοστά είναι υψηλότερα.

Ο κίνδυνος φτώχειας εκτιμάται σε 25,9% για όσους έχουν ολοκληρώσει προσχολική, πρωτοβάθμια και το πρώτο στάδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε 18% για όσους έχουν ολοκληρώσει το δεύτερο στάδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και σε 7,2% για όσους έχουν ολοκληρώσει το πρώτο και το δεύτερο στάδιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος στην περίπτωση των παιδιών ηλικίας 17 ετών και κάτω (28,1%), μειωμένος κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2021 (32,0%).

Αναλυτικά τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ

Η νέα έκθεση της Eurostat για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στα κράτη-μέλη της ΕΕ αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα συνεχίζει να παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα μας διαμορφώθηκε το 2022 στο 68% του μέσου όρου στην ΕΕ και είναι το τρίτο χαμηλότερο μετά τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία.

Η παραγωγή και τα εισοδήματα στην Ελλάδα, παρά την έξοδο από τα μνημόνια το 2018, δεν επέστρεψαν στα προ οικονομικής κρίσης επίπεδα κι αν συνεχιστούν οι πολιτικές που ακολουθούνται σήμερα η κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το 2011 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα ήταν στο 75% του μέσου όρου της ΕΕ, ενώ το μακρινό 2007 στο 95%. Η «φούσκα» έσκασε, τα μνημόνια ήρθαν κι από το 2016 μέχρι και το 2022 το σχετικό ποσοστό είναι «κολλημένο» στο 68% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Επί μία εξαετία, δηλαδή, δεν έχει αλλάξει τίποτα στη χώρα προς το καλύτερο.

Επίσης, η οικονομική κρίση και στη συνέχεια η πανδημία είχαν ως βασική συνέπεια τη διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ το 2008 τα νοικοκυριά με εισόδημα έως 750 ευρώ αποτελούσαν μόλις το 4,7% του συνόλου, το 2018 το ποσοστό τους έφθασε στο 12,7%. Τριπλασιάστηκε δηλαδή, τριπλασιάζοντας και τον αριθμό των συμπολιτών μας που βιώνουν φτώχεια και, κατά συνέπεια, κοινωνικό αποκλεισμό. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η επόμενη έρευνα της Εurostat αναμένεται να δείξει μία ακόμη χειρότερη εικόνα ως προς την αποδυνάμωση της αγοραστικής δύναμης και τις ανισότητες στην ελληνική κοινωνία.

Οι ερμηνείες γι’ αυτή την εισοδηματική «βύθιση» και στη συνέχεια στασιμότητα είναι πολλές, αλλά πρωτίστως αποδίδονται στις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης, της σημερινής κυβέρνησης εκτός μνημονίων αλλά και των προηγούμενων κυβερνήσεων εντός μνημονίων. Η δημοσιονομική επέκταση της τελευταίας τριετίας δεν «έπιασε» τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, ούτε ενίσχυσε όσους βρίσκονται σε λίγο καλύτερη θέση, ενώ παράλληλα τόσο ο πληθωρισμός όσο και η αισχροκέρδεια διόγκωσαν τις ήδη μεγάλες εισοδηματικές και κοινωνικές αποκλίσεις.

Αξίζει, ακόμα, να σημειωθεί ότι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες βρέθηκαν στη δίνη της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, εμφανίζουν πολύ καλύτερες επιδόσεις από την Ελλάδα. Για παράδειγμα, στην Πορτογαλία το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης βρίσκεται στο 77% του μέσου όρου της Ένωσης και μάλιστα σε αυτά τα επίπεδα βρισκόταν και τα προηγούμενα χρόνια. Στην Ισπανία διαμορφώθηκε το 2022 στο 85% του μέσου όρου της ΕΕ, ανακάμπτοντας από την πανδημία και ενώ την προηγούμενη δεκαετία βρισκόταν λίγο πάνω από το 90%.

Εδώ στην Ελλάδα οι συνθήκες δεν βελτιώνονται, αντίθετα το ποσοστό των πολιτών που δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα μεγαλώνει συνεχώς. Το πού οδηγούμαστε είναι ένα μεγάλο ερώτημα, ειδικά όσο πληθαίνουν τα σενάρια περί σφιχτών δημοσιονομικών πολιτικών το επόμενο διάστημα στην ΕΕ, και φυσικά και στην Ελλάδα, λόγω της δημοσιονομικής επέκτασης των τελευταίων ετών.

Το επίπεδο της κατάντιας και της εξαθλίωσης στην οποία έχει φτάσει η ελληνική κοινωνία αποτυπώνουν οι φωτογραφίες από αλυσίδα σούπερ μάρκετ της χώρας, που έχει βάλει αντικλεπτικά σε βρεφικά γάλατα!

Μεγάλη ντροπή για τους υπεύθυνους του σούπερ μάρκετ που πήραν την απόφαση να βάλουν αντικλεπτικά σε βρεφικές τροφές και ακόμη μεγαλύτερη ντροπή σε όλους όσοι έχουν αφήσει στη μοίρα τους λαϊκές οικογένειες που δεν έχουν να ταΐσουν τα παιδιά τους.

Ενώ σε αντίστοιχες εικόνες από χώρες του εξωτερικού όπως στην Τουρκία, πολλοί Έλληνες δημοσιογράφοι φώναζαν για την φτώχεια του λαού, δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο για τις εικόνες ντροπής από την χώρα μας, αφού το θέμα έχει καλυφθεί ελάχιστα.

Γεμίσαμε Ιαβέρηδες ενώ οι Αγιάννηδες αυτού του κόσμου δεν έχουν να ταΐσουν τα παιδιά τους…

Η απώλεια αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών με μηνιαίο εισόδημα χαμηλότερο των 750 ευρώ φτάνει έως και το 40%, είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα του Δελτίου Οικονομικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. Διαπιστώνεται επίσης όξυνση των ανισοτήτων, λόγω του κόστους ζωής, που συνδέεται με την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό.

Το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ με τίτλο «Η κρίση κόστους ζωής στην Ελλάδα», καταγράφει την εξέλιξη της ακρίβειας στη χώρα μας και αποτυπώνει την όξυνση της οικονομικής ανισότητας, τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων και τις επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των νοικοκυριών. Ταυτόχρονα, μέσα από την έρευνα υποστηρίζονται μια σειρά από αναγκαίες παρεμβάσεις, οι οποίες στοχεύουν στην προστασία της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών και των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Κύμα ακρίβειας και αγοραστική δύναμη

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, το κύμα της ακρίβειας στην ενέργεια και σε βασικά προϊόντα επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των μισθωτών και στο βιοτικό τους επίπεδο. Η απώλεια της αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στο 19%, αλλά όπως σημειώνει, δεδομένου ότι το ύψος του κατώτατου μισθού στη χώρα μας είναι κάτω από το επίπεδο της αξιοπρεπούς διαβίωσης, γίνεται αντιληπτό ότι η ακρίβεια έχει συρρικνώσει το βιοτικό επίπεδο των μισθωτών και των οικογενειών τους. 

Αυτό έχει ως συνέπεια οι συνθήκες διαβίωσης να είναι χειρότερες για εκείνους που εργάζονται με άτυπες μορφές εργασίας λόγω της δυσανάλογης επίδρασης της ακρίβειας στα χαμηλά εισοδήματα. Επιπλέον αρνητική επίδραση της μείωσης της αγοραστικής δύναμης είναι και αυτή που αφορά τη δυναμική της κατανάλωσης και της μεγέθυνσης, με την ελληνική ελληνική οικονομία να εισέρχεται σε περίοδο εξασθένησης του βασικού ενδογενούς προσδιοριστικού παράγοντα της σταθερότητας και της δυναμικής της.

Η κατάσταση είναι δραματική κυρίως για τα χαμηλά έως πολύ χαμηλά εισοδήματα. Όπως διαπιστώνεται, ο συνδυασμός αύξησης των τιμών κυρίως σε βασικά αγαθά, όπως είναι η ενέργεια και τα τρόφιμα, και τα πολύ χαμηλά εισοδήματα εκτινάσσουν την απώλεια αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών με μηνιαίο εισόδημα χαμηλότερο των 750 ευρώ έως
και 40%. 

Υψηλή, από 9% έως 14% είναι η απώλεια αγοραστικής δύναμης και το αμέσως επόμενο εισοδηματικό κλιμάκιο (751-1.100 ευρώ), αν και σημαντικά πιο περιορισμένη σε σχέση με το φτωχότερο εισοδηματικό κλιμάκιο, παρ’ ότι η μέση κατανάλωση είναι αρκετά υψηλότερη. 

Στα υπόλοιπα εισοδηματικά κλιμάκια η απώλεια αγοραστικής δύναμης είναι χαμηλότερη του 11% και μειώνεται όσο αυξάνεται το επίπεδο του εισοδήματος. Εξαίρεση αποτελούν τα μηνιαία εισοδήματα που είναι μεγαλύτερα των 3.500 ευρώ, των οποίων η απώλεια αγοραστικής δύναμης μπορεί και να ξεπερνάει την αντίστοιχη του αμέσως προηγούμενου κλιμακίου (2.801-3.500 ευρώ), επειδή η κατανάλωση στο υψηλότερο κλιμάκιο είναι πολύ μεγαλύτερη του προηγούμενου. 

Όξυνση ανισοτήτων

Τα παραπάνω στοιχεία αποκαλύπτουν και την όξυνση των ανισοτήτων, λόγω της άνισης επιβάρυνσης που υφίστανται τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού.

Με την κατάσταση να επιδεινώνεται λόγω της μείωσης και του μέσου μισθού, τόσο σε ονομαστικούς όσο και πραγματικούς όρους. Σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το α' τρίμηνο του 2022, ο ονομαστικός μέσος μισθός μειώθηκε κατά περίπου 4,5%, ενώ η μείωση του πραγματικού μέσου μισθού άγγιξε το 12%. Η μείωση του μέσου μισθού εξασθενεί τη ροπή της κοινωνίας προς κατανάλωση και αναδεικνύει το χαμηλό επίπεδο προστασίας της εργασίας από συλλογικές συμβάσεις εργασίας και την υποβάθμιση της ευημερίας των εργαζομένων.

Επίσης, από τα στοιχεία παρατηρείται αξιοσημείωτη διαφοροποίηση της διάρθρωσης της δαπάνης μεταξύ των νοικοκυριών ανάλογα με το αν τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν είναι πρώτης ανάγκης ή όχι. 

Για τα νοικοκυριά που ανήκουν στο 1ο εισοδηματικό πεμπτημόριο, οι δαπάνες στην ομάδα «στέγαση» αντιπροσωπεύουν το 38,6% της συνολικής κατανάλωσής τους, έναντι 28,7% των πλουσιότερων νοικοκυριών. 

Αντίστοιχα, οι δαπάνες στην ομάδα «τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά» αντιπροσωπεύουν το 22,2% της κατανάλωσης των φτωχότερων νοικοκυριών, έναντι 17,6% των πλουσιοτέρων.

Υψηλότερο ποσοστό κατανάλωσης έναντι εκείνου των πιο πλούσιων νοικοκυριών έχουν τα νοικοκυριά που ανήκουν στο 1ο εισοδηματικό κλιμάκιο και για αγαθά και υπηρεσίες που εντάσσονται στις κατηγορίες «αλκοολούχα ποτά και καπνός» και «επικοινωνία».

Η δαπάνη για ενέργεια

Τόσο όσον αφορά τους οικιακούς καταναλωτές όσο και τους μη οικιακούς, η Ελλάδα κατέγραψε τις υψηλότερες προ δημοσιονομικής παρέμβασης τιμές στην ΕΕ. Η τιμή μετά τη δημοσιονομική παρέμβαση παραμένει υψηλή στην περίπτωση των μη οικιακών καταναλωτών. Η υψηλή τιμή της ενέργειας στην Ελλάδα οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις αγοραίες ιδιαιτερότητες του ελληνικού χρηματιστηρίου ενέργειας και στη βαρύτητα του φυσικού αερίου για την τελική διαμόρφωση της τιμής της ενέργειας και στα πολύ υψηλά ενδιάμεσα κόστη.

Η Ελλάδα είχε τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ όσον αφορά την επιβάρυνση των νοικοκυριών, που ξεπερνούσε το 6% του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος σε μονάδες αγοραστικής δύναμης. Όσον αφορά την αντίστοιχη επιβάρυνση από τον μηνιαίο λογαριασμό φυσικού αερίου, η Ελλάδα κατέγραψε την τρίτη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ, με το κόστος να είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα (13,4% σε μονάδες αγοραστικής δύναμης). 

Ολόκληρο το Ενημερωτικό Δελτίου του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ

Τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αντιμετωπίζει σχεδόν το ένα τέταρτο των αυτοαπασχολούμενων πολιτών της ΕΕ, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.

Η κατάσταση των αυτοαπασχολούμενων άνω των 18 ετών επιδεινώθηκε από το 2020 ως το 2021, καθώς το ποσοστό όσων εξ' αυτών αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε από 22,3% το 2020 σε 23,6% το 2021. Αντιθέτως, σύμφωνα με τη Eurostat, από το 2020 έως το 2021, τα ποσοστά κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού μειώθηκαν για τους ανέργους, τους συνταξιούχους και τους μισθωτούς κατά 1,6, 0,6 και 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα.

Σε εθνικό επίπεδο, το 2021, τα υψηλότερα ποσοστά αυτοαπασχολούμενων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού κατέγραψαν η Ρουμανία (70,8%), η Πορτογαλία (32,4%), η Εσθονία (32,2%), η Ισπανία (30%), η Πολωνία (28%) και η Ελλάδα (27%).

Ειδικότερα, στην Ελλάδα η κατάσταση των αυτοαπασχολούμενων επιδεινώθηκε από το 2020 ως το 2021, καθώς το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων που διατρέχουν τον κίνδυνο της φτώχειας αυξήθηκε πάνω από 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Την υψηλότερη αύξηση από το 2020 έως το 2021 κατέγραψε η Ρουμανία (5,1 ποσοστιαίες μονάδες).

Αντίθετα, η κατάσταση της φτώχειας για τους αυτοαπασχολούμενους βελτιώθηκε σε 11 χώρες, με την Ιρλανδία και την Ουγγαρία να αναφέρουν τη μεγαλύτερη μείωση σε τέτοια ποσοστά από το 2020 έως το 2021 (-3,2 και -3,7 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα).