Με απευθείας ανάθεση, χωρίς διεθνή διαγωνισμό για την επίτευξη της καλύτερης δυνατής προσφοράς, προχωράει η κυβέρνηση τη δημιουργία του «σιδερένιου θόλου» στο Αιγαίο. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της «Εφ.Συν.», η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Αμυνας εκτιμά θετικά, σε οικονομικό και επιχειρησιακό επίπεδο, την ισραηλινή προσφορά, ύψους 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, για απευθείας ανάθεση μέσω διακρατικής συμφωνίας της κατασκευής προηγμένων βαλλιστικών και αντιαεροπορικών συστημάτων David’s Sling, Spyder και BARAK-MX από τις ισραηλινές εταιρείες Rafael και Israel Aerospace Industries (IAI) αντίστοιχα.

Οι άτυπες επαφές, που πραγματοποιήθηκαν τους προηγούμενους μήνες μεταξύ ΓΕΕΘΑ και ισραηλινής πλευράς, έχουν ολοκληρωθεί και αναμένεται τον επόμενο μήνα να αρχίσουν οι επίσημες διαβουλεύσεις μεταξύ της SIBAT, της Διεύθυνσης Διεθνούς Αμυντικής Συνεργασίας του υπουργείου Αμυνας του Ισραήλ και της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ). Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η υπογραφή της σύμβασης προγραμματίζεται για τον ερχόμενο Ιούνιο και τα αντιαεροπορικά συστήματα θα είναι έτοιμα προς παράδοση σε 24 μήνες.

Οι ρωσικοί S-300

Η προσφορά περιλαμβάνει την απόκτηση δύο πυροβολαρχιών συστήματος David’s Sling που έχουν από κοινού αναπτύξει η κρατική ισραηλινή εταιρεία Rafael με την αμερικανική Raytheon Missiles & Defense. Το σύστημα συνοδεύεται από ραντάρ Elta EL/M-2084 MMR και ένα κέντρο διαχείρισης μάχης (Battle Management Center). Το David’s Sling θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο ρωσικής προέλευσης σύστημα S-300 PMU1 (δύο πυροβολαρχίες) και πιθανά, σε βάθος χρόνου, τις έξι πυροβολαρχίες Patriot εφόσον δεν υλοποιηθεί πρόγραμμα εκσυγχρονισμού τους.

Η απόκτηση δέκα πυροβολαρχιών του συστήματος SPYDER-AiO θα οδηγήσει στην απόσυρση των επίσης ρωσικής κατασκευής αντιαεροπορικών συστημάτων μεσαίου βεληνεκούς TOR M1 (πέντε πυροβολαρχίες) και των μικρού βεληνεκούς OSA-AK/AKM (έξι πυροβολαρχίες). Το ισραηλινό «αντιαεροπορικό πακέτο» ολοκληρώνεται με την προσφορά 6 εκτοξευτών Barak MX κατασκευής της κρατικής ισραηλινής εταιρείας (IAI). Τα συγκεκριμένα συστήματα αναμένεται να αντικαταστήσουν τις επτά υφιστάμενες πυροβολαρχίες του συστήματος Improved HAWK Phase III.

Αντιδράσεις

Με την ένταξη των ισραηλινών συστημάτων στην ελληνική αεράμυνα αλλάζει, έπειτα από δεκαετίες, η «εθνικότητα» της αντιαεροπορικής «ομπρέλας» στο Αιγαίο. Τα ρωσικά συστήματα αποσύρονται και τα υφιστάμενα αμερικανικά Patriot αποκτούν «Ισραηλινό ανταγωνιστή». Η πρόθεση της Αθήνας να αναθέσει την αεράμυνα σε ισραηλινές εταιρείες προκαλεί πολιτικούς και εμπορικούς κραδασμούς. Ηδη Ευρωπαίοι ανταγωνιστές και ελληνικές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζονται έχουν εκφράσει την ενόχλησή τους.

Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, οι γαλλικές εταιρείες πρωτοστατούν στις αντιδράσεις, οι οποίες φαίνεται ότι εκφράστηκαν στις συνομιλίες που είχαν πρόσφατα ο Ελληνας πρωθυπουργός με τον Γάλλο πρόεδρο στο Παρίσι και ο υπουργός Αμυνας με τη Γαλλίδα πρέσβη στην Αθήνα. Σημειώνεται ότι η ευρωπαϊκή MBDA, η οποία κατασκευάζει για την Πολεμική Αεροπορία βλήματα MICA και τους πυραύλους Meteor, που αναστάτωσαν τις ελληνογαλλικές σχέσεις με αφορμή την πιθανή πώλησή τους στην Τουρκία, έχει προτείνει για τον αντιαεροπορικό θόλο συστήματα αεράμυνας MICA NG και SAM/TNG (έκδοση Aster). Επίσης η γερμανική Diehl Defense προωθεί τα αντιαεροπορικά συστήματα της οικογένειας IRIS-T.

Η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να αναθέσει στις ισραηλινές εταιρείες την αεράμυνα της χώρας σηματοδοτεί επίσης και κάτι άλλο αρκετά σημαντικό από πολιτικής και επιχειρησιακής άποψης, σε μία περίοδο που εξετάζονται οι δυνατότητες της κοινής ή ενιαίας ευρωπαϊκής άμυνας, με τον Ελληνα πρωθυπουργό να είναι υπέρμαχος μιας τέτοιας προοπτικής. Η ανακοίνωση της προέδρου της Κομισιόν ότι θα προτείνει την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής από το δημοσιονομικό σύμφωνο σταθερότητας προκειμένου να μπορούν τα κράτη-μέλη να επενδύσουν στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και προφανώς όχι της ισραηλινής.

28 δισ. εξοπλισμοί

Η επιλογή του ισραηλινού θόλου στο Αιγαίο αντιβαίνει σε έναν βαθμό σε αυτήν τη λογική, αλλά και στην ελληνική συμμετοχή στην πολυεθνική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ESSI (European Sky Shield Initiative). Με την απόκτηση ισραηλινών συστημάτων αεράμυνας, η Ελλάδα απομακρύνεται από τον προτεινόμενο επιχειρησιακά αντιαεροπορικό συνδυασμό που περιλαμβάνει συστήματα Arrow 3 (αντιβαλλιστική προστασία), Patriot (μεγάλη εμβέλεια) και συστημάτων IRIS-T (μέση εμβέλεια). Σε επιχειρησιακό επίπεδο επίσης η ισραηλινή επιλογή θέτει ερωτήματα για τον βαθμό επίτευξης διαλειτουργικότητας των συστημάτων αεράμυνας, καθώς το Ισραήλ δεν είναι ΝΑΤΟϊκή χώρα και χρησιμοποιεί διαφορετικά πρωτόκολλα.

Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να διαχειριστεί τις πολιτικές αντιδράσεις που προκαλεί ο εμπορικός ανταγωνισμός των αμυντικών βιομηχανιών μέσω της «μοιρασιάς» των υπόλοιπων εξοπλιστικών προγραμμάτων που περιλαμβάνει ο Μεσοπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ), συνολικού ύψους 28 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024-2036, που είχε παρουσιάσει η «Εφ.Συν.» τον περασμένο Νοέμβριο (11/11/2024), έχοντας επισημάνει τη στροφή στα ισραηλινά οπλικά συστήματα και τη διάθεση για απευθείας αναθέσεις χωρίς διαγωνισμό.

Σύμφωνα με πηγές του ΓΕΕΘΑ, στο δωδεκαετές ΜΠΑΕ εκτός από τα αντιαεροπορικά και αντι-drones συστήματα του «σιδερένιου θόλου», προτεραιότητα έχει η απόκτηση νέων συστημάτων πολλαπλών εκτοξευτών, για τα οποία επίσης υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ ισραηλινών (PULS), αμερικανικών (MLRS, ήδη η Ελλάδα διαθέτει 36 εκτοξευτές) και ευρωπαϊκών εταιρειών (Europuls). Η ναυπήγηση της 4ης φρεγάτας Belharra, ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ του Πολεμικού Ναυτικού, η αναβάθμιση των F-16 Block 50 και η «στολή του μαχητή» εμφανίζονται ψηλά στην ιεραρχία των εξοπλιστικών προτεραιοτήτων. Βέβαια τα δημοσιονομικά περιθώρια για την υλοποίηση του ΜΠΑΕ είναι ιδιαιτέρως στενά καθώς τα 11 ευρώ από τα 28 δισ. αφορούν ανειλημμένες υποχρεώσεις. Γι’ αυτόν τον λόγο η κυβέρνηση επενδύει αρκετά στην εφαρμογή της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.

Το νέο δωδεκαετές αναμένεται να παρουσιαστεί εντός του Μαρτίου στη Βουλή παρουσία του πρωθυπουργού και στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι θα λειτουργήσει επικοινωνιακά θετικά, σε μια εποχή που Τραμπ και Ευρώπη πριμοδοτούν τις αμυντικές δαπάνες και την ανάπτυξη πολεμικής οικονομίας. Αν και αρχικά ο υπουργός Αμυνας είχε δηλώσει σε ομιλία του ότι θα παρουσιάσει εκείνος στην Επιτροπή Εξοπλισμών της Βουλής την «ασπίδα του Αχιλλέα», όπως ονοματοδότησε ο κ. Δένδιας την αμυντική «ομπρέλα» της χώρας που θα δημιουργήσουν οι νέοι εξοπλισμοί, τελικώς η παρουσίαση θα γίνει με τη σφραγίδα του πρωθυπουργού.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ