Γράφει: Ιάκωβος Μαύρος - ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ - 21/06/2014

1. Η ευθύνη. Κατ” αρχήν τα γεγονότα πρέπει να καταγραφούν ως έχουν. Χωρίς υπερβολές, ωραιοποιήσεις και -κακήν κακώς- κρύψιμο κάτω από το χαλί. Την Παρασκευή  20 Ιουνίου, υπήρχε κάλεσμα για συγκέντρωση (αντισυγκέντρωση εκ του αποτελέσματος) από τον μεγαλύτερο σύνδεσμο οπαδών της ΑΕΚ, την Original 21, κόντρα στην κινητοποίηση (συζήτηση για την ακρίβεια) του συντονιστικού φορέων και συλλογικοτήτων κατοίκων η οποία αφορούσε την εναντίωση στον τρόπο που θα αλλάξει η περιοχή Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας ώστε να ανεγερθεί το νέο γήπεδο της ΑΕΚ.  Την ευθύνη λοιπόν για τα γεγονότα των τραμπουκισμών που αποδεδειγμένα διεξήχθησαν, της επίθεσης και της εισβολής στον κοινωνικό χώρο Στρούγγα και του τραυματισμού κατοίκων, φέρουν οι διοργανωτές της αντισυγκέντρωσης, ο σύνδεσμος της Original, που έγραψε μία από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία ενός περήφανου και ριζοσπαστικού κομματιού των ελληνικών γηπέδων. Ενός κομματιού που κατά τα άλλα είναι υπεύθυνο για αντιφασιστικές δράσεις, δράσεις αλληλεγγύης και συμμετοχή σε λαϊκές κινητοποιήσεις μεταξύ άλλων.. Προφανώς όταν μιλάμε για ευθύνη σε τέτοιες καταστάσεις δεν μπορούμε να ξεχνάμε τον διαχρονικό – γενικό (αλλά και ειδικό στην συγκεκριμένη περίπτωση) ρόλο των διοικήσεων και επιχειρηματιών που βρίσκονται στο τιμόνι. Παρόλα αυτά, πέραν του ότι θα ασχοληθούμε παρακάτω με τα διάφορα ζώα της ζούγκλας, είναι τόσο λυπηρή -παρότι συχνά επιβεβαιώνεται- η στάση των ίδιων των οπαδών (ή μερίδων τους) σε τέτοιες περιπτώσεις, που αξίζει κανείς να στέκεται περισσότερο σε αυτή…



2. Τι ζητούν αυτοί που αντιδρούν. Όπως φαίνεται και από τα καλέσματά τους (δείτε εδώ και σε ιστότοπο αεκτζήδικης οπτικής) και σημειώσαμε και παραπάνω, οι κάτοικοι που αντιδρούν, δεν ζητούν να μη γίνει γενικά, ποτέ και πουθενά, γήπεδο, αλλά ανοίγουν συγκεκριμένα ζητήματα. Το συντονιστικό επικεντρώνει στο «Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας Αττικής» και στην αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής Νέας Χαλκηδόνας- Νέας Φιλαδέλφειας που από περιοχή κυρίως κατοικίας, θα ενταχθεί στις περιοχές όπου «προβλέπεται να αναπτυχθούν δραστηριότητες επιτελικής διοίκησης, χρηματοπιστωτικές, γραφείων και εδρών επιχειρήσεων, εμπορίου, τουρισμού, εκπαίδευσης και πολιτισμού». Επικεντρώνει επίσης και πάλι στο «Νέο Ρυθμιστικό» και στην αλλαγή του status quo του Άλσους της περιοχής που φεύγει από την αρμόδιότητα του Δήμου και μετατρέπεται σε «Μητροπολιτικό Πάρκο Νέας Φιλαδέλφειας», ώστε εν συνεχεία να υπάγεται στον «Φορέα Ανάπλασης και Διαχείρισης Μητροπολιτικών και Υπερτοπικών Πάρκων Αττικής». Επίσης ντε φάκτο χάνει κομμάτι της έκτασής του που παραχωρείται στις «νέες αθλητικές εγκαταστάσεις».

3. Τα γήπεδα και η πόλη. Δεν θεωρούμε ότι προσφέρει υπηρεσίες τόσο από μια φιλική προς το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στις πόλεις σκοπιά, όσο και από την σκοπιά της αισθητικής και της πολιτιστικής αντίληψης για την πόλη, μια άποψη που γενικά δεν θέλει γήπεδα εντός του αστικού ιστού των πόλεων. Από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Αγγλία και από την Αθήνα ως τη Θεσσαλονίκη, η ιστορία των μεγάλων ομάδων, η ιστορία των συγκινήσεων που προσφέρει το ποδόσφαιρο ως μαζικό, λαϊκό αθλημα είναι μια ιστορία που συγκροτείται, ζει και αναπνέει μέσα στις πόλεις και τις γειτονιές τους. Κι αυτό λόγω της φύσης του αθλήματος και της σχέσης του ιδιαίτερα με τα εργατικά στρώματα που ως γνωστόν διαμένουν πλειοψηφικά σε αυτές. Η ΑΕΚ είναι κομμάτι της λαϊκής ιστορίας και της οπαδικής κουλτούρας (με τα «καλά» και τα «κακά» αυτής) της Αθήνας όπως και ο Παναθηναϊκός, ο Πανιώνιος κ.α. Ο Ολυμπιακός αντίστοιχα έχει τέτοια χαρακτηριστικά όσον αφορά τον Πειραιά, ο ΠΑΟΚ, ο Άρης και ο Ηρακλής όσον αφορά την Θεσσαλονίκη, ο Πανσεραϊκός για τις Σέρρες, ο ΟΦΗ για το Ηράκλειο κ.ο.κ.

Millerntor, η έδρα της St. Pauli στο Αμβούργο



4. Η ουσία. Το ζήτημα λοιπόν δεν έγκειται στο να υπάρχουν και να κατασκευάζονται ή όχι γήπεδα, αλλά στο πως δρομολογείται και πραγματοποιείται μια τέτοια διαδικασία. Το θεμα άνοιξε με αντίστοιχο τρόπο και μεγαλύτερη σφοδρότητα και στο Μουντιάλ που λαμβάνει χώρα αυτές τις μέρες στη Βραζιλία. Γήπεδα ή νοσοκομεία, μουντιάλ ή σχολεία και χρήματα για βασικά δημόσια αγαθά; Τέτοια δίπολα και μια τέτοια αντιπαράθεση είναι στενάχωρη αλλά δυστυχώς πολλές φορές υπαρκτή. Είναι στενάχωρη, γιατί ο αθλητισμός, είτε όταν συμμετέχεις, είτε όταν παρακολουθείς ή ασχολείσαι ποικιλοτρόπως μαζί του, δεν είναι κάτι «παρακατιανό» και διαφορετικό από άλλες μορφές της ανθρώπινης επικοινωνίας, του πολιτισμού και της τέχνης. Άρα η ανέγερση γηπέδων και αθλητικών εγκαταστάσεων δεν διαφέρει δομικά από την ανέγερση μουσείων, θεάτρων, ωδείων κλπ. Είναι και υπαρκτή όμως, γιατί έχει γίνει πεδίο άκρατης εμπορευματοποίησης και κερδοφορίας που πολλές φορές από το Ρίο (Ντε Τζανέιρο) μέχρι τη Ν. Φιλαδέλφεια λαμβάνει χώρα και εκκινεί με δημόσιο χρήμα – δωράκι στους «επενδυτές». ΄Ετσι προκύπτει αβίαστα πλέον και συμπυκνώνεται το όλο θέμα στο εξής ερώτημα: Έχουμε δικαίωμα να ορίσουμε το δημόσιο χώρο με βάση τις ανάγκες μας; Έχουμε λόγο για την χρήση της γης, την λειτουργία και την αισθητική του σχεδιασμού στην πόλη; Έχουμε το δικαίωμα να προτιμούμε πάρκα και χώρους αναψυχής που ανήκουν σε όλους από mall και χώρους επιχειρηματικής λειτουργίας που εντέχνως συνοδεύουν τα σχέδια κατασκευής γηπέδων και προορίζονται να ανήκουν σε λίγους, οι οποίοι φυσικά επιδιώκουν να θησαυρίσουν μέχρι και από τον αέρα που αναπνέουμε; Τέλος, έχουμε δικαίωμα λόγου στο πως και με ποια κριτήρια και ιεραρχήσεις ξοδεύονται οι δημόσιοι πόροι ειδικά σε μια περίοδο, που ελέω μνημονιακών και νεοφειλευλεύθερων πολιτικών, αυτοί συρρικνώνονται και δεν επαρκούν για τα βασικά (υγεία, παιδεία κλπ.);

5. Ο Τίγρης. Στη βάση των παραπάνω λοιπόν γίνεται σαφές ότι για τον Μελισσανίδη και όποιον άλλο «τίγρη» ή «ρινόκερο» επιχειρηματία, ισχύει το εξής: Αν θέλει να μη δίνει κανένα λογαριασμό, ας αγοράσει μια έκταση σύμφωνα με τους νόμους (και πάλι υπάρχουν περιορισμοί που αφορούν το κοινωνικό σύνολο) που ισχύουν και ας χρηματοδοτήσει μόνος του και με λεφτά της ΠΑΕ της οποίας είναι μεγαλομέτοχος ένα τέτοιο έργο. Στο βαθμό όμως που δεν μπορεί και δεν θέλει να κάνει κάτι τέτοιο (ακούγεται έντονα το τελευταίο διάστημα ότι παρά και την προωθούμενη συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του έργου πάλι δεν φαίνεται να μπορεί/θέλει να χρηματοδοτήσει τα αρχικά πλάνα που με μεγαλοστομίες ανακοίνωνε) οι απειλές και οι μαγκιές εκ των υστέρων μάλλον γίνονται κυριολεκτικά και μεταφορικά «τζάμπα».

6. Τι θα έπρεπε να γίνει λοιπόν;

Α. Ο κόσμος της ΑΕΚ και ο κόσμος της Νέας Φιλαδέλφειας δεν είναι εχθρικά ή «ξένα» σώματα. Αυτό δεν χρειάζεται να είναι κανείς επιστήμονας για να το δει. Το γήπεδο της ΑΕΚ επίσης πρέπει να υπάρχει και να κατασκευαστεί εκεί, όπου κάποτε βρισκόταν μέχρι να γκρεμιστεί, γράφοντας αθλητική ιστορία: στην προσφυγική λαϊκή, προοδευτική γειτονιά της Ν. Φιλαδέλφειας. Το αν θα δοθεί δημόσιο χρήμα και πόσο, πρέπει να είναι υπόθεση της κοινωνίας και όχι μόνο της ΑΕΚ (όπως κι αν ορίσουμε μια μη ενιαία και αντιφατική τέτοια οντότητα). Ακόμη κι αν το να είναι υπόθεση της κοινωνίας,  σήμερα δυστυχώς σημαίνει απλά κάποιες φορές τη διαμεσολάβηση των λειτουργιών της «πολιτείας» (περιφέρεια, αρμόδια υπουργεία, δήμος, βουλή) και τον όποιο δημόσιο έλεγχο μπορούν να έχουν διαμέσου αυτών των θεσμών οι πολίτες.

Β. Κριτήριο πρέπει να είναι συνολικά οι ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας που θίγεται, έτσι ώστε να μη δίνονται αλόγιστα και προκλητικά πόροι, όπως είχε γίνει και σε άλλες περιπτώσεις (Καραϊσκάκη για ΟΣΦΠ, γήπεδο μπάσκετ ΠΑΟΚ στην Πυλαία και πολλά άλλα). Εδώ να πούμε ότι το επιχείρημα «έχει γίνει και για άλλους γιατί όχι και για εμάς» είναι ανόητο, κάτι που μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς αν το επεκτείνει σε μια σειρά σοβαρών θεμάτων που αφορούν τη δημόσια ζωή και τις ίδιες τις δικές του προσωπικές ανάγκες. Φυσικά οι όροι που ένα τέτοιο έργο γίνεται (ακόμη κι αν δεν πραγματοποιηθεί με δημόσιους πόρους – πόσο μάλλον τώρα) αφορούν επίσης την υπόλοιπη κοινωνία και όχι μόνο αυτόν που το πραγματοποιεί (επιχειρηματίας, ΠΑΕ, παρέα φίλων). Ας σκεφτούμε πχ την κατασκευή ενός εργοστασίου που γίνεται αποκλειστικά με χρήματα του βιομήχανου (λέμε τώρα). Δεν αφορά τους κατοίκους της περιοχής αν αυτή η κατασκευή θα γίνει με τρόπο που θα καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον και θα επιβαρύνει τις ζωές των ίδιων των ανθρώπων; Οι Σκουριές, η Κερατέα και οι αγώνες που έγιναν εκεί (που και οπαδοί της ΑΕΚ στήριξαν στο παρελθόν) δεν αποτελούσαν άλλωστε μια τέτοια περίπτωση;

Γ. Σε αυτή τη βάση δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στις χιλιάδες επιστημονικές μελέτες για το πράσινο και την έλλειψή του στην Αθήνα, για την ανάγκη ύπαρξης δημόσιων χώρων αναψυχής στις πόλεις κλπ. Χρειάζεται απλά να πούμε το εξής: Δεν υπάρχει κανένας λόγος να καταστραφεί ούτε ένα εκατοστό του Άλσους της Ν. Φιλαδέλφειας, πέρα από αυτούς που τα μεγαλεπήβολα σχέδια του όποιου επιχειρηματία για κέρδος επιβάλλουν. Κανείς ΑΕΚτζής δεν έχει ανάγκη, από εμπορικούς και άλλους χώρους που θα το συνοδεύουν και από φανταιζί φιοριτούρες. Έχει ανάγκη από ένα ζεστό γήπεδο που να μπορεί να γίνει δυνατή έδρα και ωραίος κυριακάτικος προορισμός.&-

Δ. Επίσης -ειδικά στο βαθμό που θα δοθούν κάποια χρήματα- το γήπεδο πρέπει ως προς τη λειτουργία, την ιδιοκτησία και τα δικαιώματα χρήσης του, να καλύπτει πέρα από τις ανάγκες της ΠΑΕ και τις ανάγκες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής για άθληση και αναψυχή. Πρέπει να καλύπτει όλα τα τμήματα της ίδιας της ερασιτεχνικής ΑΕΚ σε αρμονία και συνεννόηση με το Δήμο και τις συλλογικότητες των κατοίκων της περιοχής. Τέλος (γιατί κάπου ξεχνιέται) όσον αφορά την ίδια την αισθητική του γηπέδου, λόγο -με δημοκρατικούς όρους- πρέπει να έχει ο ίδιος ο κόσμος της ΑΕΚ, κομμάτι του οποίου είναι και οι περισσότεροι κάτοικοι της Ν. Φιλαδέλφειας. Γιατί και οι ίδιοι οι Αεκτζήδες ξέρουν, ότι την προσφυγική ιστορία μπορεί να την κάνεις αντιφασιστική και αντιρατσική αντίληψη και δράση ή στάση αλληλεγύης σε άλλους λαούς που δοκιμάζονται όπως ο δικός σου, που ήρθε κυνηγημένος από τα βάθη της Μικράς Ασίας. Μπορεί όμως και να την κάνεις αλυτρωτική αφήγηση, κιτς παρέλαση εθνοκαπηλείας και νερό στο μύλο της προβολής «τίγρεων και πορθητών». Ας αναρωτηθεί καθένας αν τα σχέδια της «Αγια Σοφιάς» τείνουν περισσότερο προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση και αν τέλος πάντων -για να μην είμαστε και υπερβολικοί- θα μπορούσαν να βελτιωθούν με τους ίδιους τους οπαδούς της ΑΕΚ να μπορούν να έχουν περισσότερο λόγο σε μια τέτοια διαδικασία…


6+1. (Υστερόγραφο – παράκληση): Ακόμη και αυτό το γεγονός της νύχτας της 20ης Ιουνίου, ας μη γίνει αφορμή και αιτία για αφορισμούς και καταδίκες συλλήβδην της οπαδικής κουλτούρας και όλων όσων ασχολούνται με τη μπάλα. Καθώς αυτή, με τα καλά και τα κακά της (όπως προσπαθήσαμε να σημειώσουμε και παραπάνω) αφορά τον λαϊκό πολιτισμό ο οποίος επίσης δεν αποτελεί μία μη αντιφατική, «άγια» κατάσταση σε πολλές πλευρές του. Οι ίδιες οι μάχες που δινονται εκεί, μέσα στις κερκίδες, κόντρα στις προσπάθειες να φυτρώσει το ρατσιστικό μίσος και η υποταγή, θα μπορούσαν να είναι το μοναδικό και καταλυτικότερο επιχείρημα προς ενίσχυση της παραπάνω παράκλησης…