Η πτώση του καθεστώτος του Άσαντ στη Συρία, μετά την ταχύτατη προέλαση των ανταρτών, διαμορφώνει νέα δεδομένα για την περιοχή, ενώ επηρεάζει άμεσα και διάφορες δυνάμεις που εμπλέκονται στις συγκρούσεις, όπως το Ιράν, η Ρωσία και η Τουρκία, με την τελευταία να φαίνεται πως βγαίνει κερδισμένη από τις εξελίξεις.

Ενδεικτικά της «ήττας» του Ιράν και της Ρωσίας, όπως αναφέρει ο Guardian, ήταν τα όσα διαδραματίζονταν σε διπλωματικό επίπεδο, την ώρα που οι αντάρτες κατακτούσαν την μια περιοχή μετά την άλλη.

Ειδικότερα, λίγες ώρες πριν οι αντάρτες κατακτήσουν τη Δαμασκό, οι τρεις χώρες (Ιράν, Ρωσία, Τουρκία) συναντήθηκαν με πέντε αραβικά κράτη, στο περιθώριο ενός φόρουμ διαλόγου, για να εκδώσουν μια κοινή δήλωση με την οποία ζητούσαν τον τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων και τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας.

Επίσης, καλούσαν σε διαβουλεύσεις για μια πολιτική λύση μεταξύ του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ και της αντιπολίτευσης. Επρόκειτο μια τελευταία προσπάθεια να διατηρηθεί έστω μια επίφαση ελέγχου των γεγονότων, ενώ οι διπλωμάτες συζήτησαν επίσης αναφορικά με την τύχη του Σύρου προέδρου στη συνάντηση και το κατά πόσον θα υπάρξουν σύντομα μάχες στους δρόμους της Δαμασκού.

Οι Ρώσοι εκπρόσωποι ανέφεραν στη συνάντηση ότι ο Άσαντ ήταν άκαμπτος, αρνούμενος να αποδεχθεί την πραγματικότητα ή την ανάγκη διαλόγου με την Τουρκία, τη χώρα που χρηματοδοτεί κυρίως τις στρατιωτικές δυνάμεις που απειλούσαν την πρωτεύουσα. Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, φαινόταν αφηρημένος, σύμφωνα με τον Guardian.

Έξι ώρες αφότου οι διπλωμάτες έφυγαν από τη συνάντηση, γεμάτοι κούραση, ξύπνησαν με την είδηση της πτώσης του Άσαντ. «Σπάνια τόσοι πολλοί διπλωμάτες είχαν καταστεί τόσο άσχετοι τόσο γρήγορα», γράφει με νόημα το βρετανικό μέσο.

Λαβρόφ για Συρία: «Ναι, χάσαμε»

Νωρίτερα, στη σύνοδο του Σαββάτου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, είχε ερωτηθεί για το μέλλον της Συρίας, καθώς του ζητήθηκε να εξηγήσει τον ρόλο της Ρωσίας στη χώρα την τελευταία δεκαετία. Κάποια στιγμή πιέστηκε από τον συνομιλητή του, τον James Bays από το Al Jazeera, με αποτέλεσμα να παραδεχθεί τα εξής: «Αν θέλετε, να το πω: “ναι, χάσαμε στη Συρία, είμαστε τόσο απελπισμένοι”, αν αυτό χρειάζεστε, ας συνεχίσουμε».

Εκνευρισμένος, πίεσε μάλιστα τον δημοσιογράφο που του έπαιρνε συνέντευξη να μεταφέρει τη συζήτηση στην Ουκρανία.

Αλλά συνέχισε να υποστηρίζει την άποψη ότι οι ομάδες των τζιχαντιστών δεν μπορούσαν να εδραιωθούν στη Συρία και ότι ο Άσαντ ήταν αυτός που θα απέτρεπε κάτι τέτοιο. «Είναι ανεπίτρεπτο να επιτρέψουμε στις τρομοκρατικές ομάδες να πάρουν τον έλεγχο των εδαφών κατά παράβαση των συμφωνιών που υπάρχουν», είπε, αναφερόμενος στην ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS).

Ο ίδιος τόνισε την ανάγκη εφαρμογής της απόφασης 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2015, με έκκληση για δημοκρατική μετάβαση στη Συρία, με την οποία ο Άσαντ είχε αρνηθεί να συμμετάσχει.

Ερωτηθείς γιατί ο Άσαντ δεν βοήθησε στη μετάβαση της εξουσίας, ο Λαβρόφ υποστήριξε πως «κανείς δεν είναι τέλειος». Δεν έκανε βέβαια καμία αναφορά στις 17 φορές που η Ρωσία άσκησε βέτο στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ προκειμένου να προστατεύσει τον Άσαντ.

Συρία: Η Ρωσία αλλάζει θέμα συζήτησης και το Ιράν ηττάται…

Καθώς η συνέντευξη συνεχιζόταν, ο Λαβρόφ έδειξε αμηχανία όταν ρωτήθηκε για το μέλλον της ναυτικής βάσης της Ρωσίας στην Ταρτούς και της αεροπορικής βάσης στο Χμεϊμίμ, λέγοντας ότι «δεν είναι δουλειά του να μαντεύει» τι θα συμβεί. Αρκέστηκε να πει ότι η Μόσχα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει την επικράτηση των «τρομοκρατών», προσθέτοντας ότι λυπάται για τον συριακό λαό αν ακολουθήσει τη μοίρα της Λιβύης και του Ιράκ, δύο χωρών που υπέστησαν παρατεταμένους εμφυλίους πολέμους.

Ερωτηθείς αν πραγματικά πιστεύει ότι ο Άσαντ θα κέρδιζε τις ελεύθερες και δίκαιες εκλογές που απαιτεί το ψήφισμα 2254, ο Λαβρόφ άλλαξε θέμα συζήτησης, εστιάζοντας στην παρουσία των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία, που «υποστηρίζουν τους Κούρδους αυτονομιστές, μεταξύ άλλων και σε εδάφη που ιστορικά ανήκαν σε αραβικές φυλές, εκμεταλλευόμενοι τους πόρους πετρελαίου και τροφίμων, πουλώντας τους στην παγκόσμια αγορά και χρηματοδοτώντας το οιονεί κράτος που οικοδομούν εκεί».

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, από την πλευρά του, είχε κάνει επίσης το γύρο της Ντόχα, επιμένοντας ότι ήταν δυνατόν να επιβιώσει ο Άσαντ και εμμένοντας στο σημείο ότι όλες οι εξωτερικές δυνάμεις είχαν συμφωνήσει ότι η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας πρέπει να προστατευθεί.

Ωστόσο, μάλλον ήξερε ότι τα γεγονότα είχαν ξαφνικά ξεφύγει από τον έλεγχό του. Τις προηγούμενες ημέρες κάθε προσπάθεια να πειστεί το Ιράκ, το τελευταίο προπύργιο της Τεχεράνης στον αραβικό κόσμο, να έρθει να σώσει τον Άσαντ, είχε αποτύχει. Η 12ετής εμπλοκή του Ιράν στη Συρία έφτανε στο τέλος της, σηματοδοτώντας το κλείσιμο του χερσαίου διαδρόμου του προς τον Λίβανο και τη Χεζμπολάχ. Ολόκληρη η στρατηγική ασφάλειας του Ιράν είχε καταρρεύσει και τώρα η κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να επανεξετάσει  το πώς θα επιβιώσει.

Τουρκία: Η μόνη κερδισμένη από τις εξελίξεις στη Συρία

Αντίθετα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, πρώην επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, περιτριγυρισμένος από μια τεράστια συνοδεία, είπε ελάχιστα δημόσια, διαισθανόμενος ότι η χώρα του μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος νικητής από την πτώση του Άσαντ, τονίζει ο Guardian. Η Τουρκία άλλωστε υποστηρίζει την ομάδα-ομπρέλα συριακών πολιτοφυλακών που ονομάζεται Συριακός Εθνικός Στρατός, ενώ σχετίζεται και με την HTS.

Ωστόσο, μαζί με τη δύναμη έρχεται και η ευθύνη. «Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην περιοχή έχει τη δύναμη να βοηθήσει τους Σύρους να σχηματίσουν την ανεξάρτητη κυβέρνηση συναίνεσης που τους αξίζει, μετά από έναν μακρύ αγώνα τους για απελευθέρωση», καταλήγει ο Guardian.

Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χρημαδοτούνται από το ... κράτος.