
Τουρκία: Ο Ερντογάν ρίχνει «τίτλους τέλους» σε γνωστούς ηθοποιούς - Ακυρώθηκε η συναυλία των Muse
Πέμπτη, 17/04/2025 - 21:30ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΡΑΙΟΥΔΑΚΗΣ
Κλιμακώνεται η ένταση στην Τουρκία μετά τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, με μαζικές διαδηλώσεις, περιορισμούς στο διαδίκτυο, οικονομικά μποϊκοτάζ και διεθνείς αντιδράσεις, ενώ η Meta ανακοίνωσε ότι δέχεται βαριά πρόστιμα επειδή αρνήθηκε να λογοκρίνει περιεχόμενο κατόπιν αιτημάτων της κυβέρνησης Ερντογάν
Στη σημερινή Τουρκία, οι εξελίξεις δεν καθορίζονται μόνο από τις πολιτικές αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά διαμορφώνονται στους δρόμους, στα πανεπιστήμια, στα θέατρα και στις πλατείες. Εκεί όπου πολίτες υψώνουν τη φωνή τους διεκδικώντας το δικαίωμα στην έκφραση, τη διαφωνία και την ελπίδα. Η σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, τον Μάρτιο, λειτούργησε ως καταλύτης μέσα σε ένα ήδη τεταμένο πολιτικό κλίμα, πυροδοτώντας αντιδράσεις που ξύπνησαν μνήμες από το κίνημα του πάρκου Γκεζί το 2013.
Κατηγορούμενος για υπόθεση διαφθοράς, ο Ιμάμογλου –προεδρικός υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και βασικός πολιτικός αντίπαλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν– θεωρείται από πολλούς ως το πρόσωπο που συμβολίζει την προοπτική πολιτικής αλλαγής στη χώρα. Η σύλληψή του ερμηνεύεται από την αντιπολίτευση και μεγάλο μέρος της κοινωνίας ως ξεκάθαρη πολιτική δίωξη.
Η αντίδραση υπήρξε άμεση. Μαζικές διαδηλώσεις, εκκλήσεις για οικονομικό μποϊκοτάζ, φοιτητικές απεργίες και, από την άλλη πλευρά, αυξανόμενη καταστολή και περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου. Το ερώτημα που αναδύεται ξανά, δώδεκα χρόνια μετά το Γκεζί, είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ: «Προς τα πού βαδίζει η Τουρκία;»
Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 1.000 άτομα έχουν συλληφθεί σε σχέση με το κίνημα διαμαρτυρίας που γεννήθηκε μετά την κράτηση του Ιμάμογλου. Ο κρατικός μηχανισμός ενεργοποιήθηκε σε όλα τα επίπεδα. Το μήνυμα ήταν σαφές. Οποιαδήποτε μορφή αλληλεγγύης, οποιοδήποτε κάλεσμα για ειρηνική αντίσταση – ακόμη και ένα hashtag – μπορεί να θεωρηθεί απειλή κατά του κράτους.
Απαγορευτικό Ερντογάν σε ηθοποιό να παίξει στην Ελλάδα
Μέσα σε αυτό το τοπίο, γεννήθηκε και εδραιώθηκε το κίνημα του μποϊκοτάζ. Όχι με κραυγές ή βιαιότητες, αλλά με μια σιωπηλή, καθημερινή αντίσταση. Οι φοιτητές στα πανεπιστήμια σταμάτησαν ν' αγοράζουν καφέ από τις καντίνες, απέφυγαν τις επιχειρήσεις που συνδέονται με φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, άφησαν τ' αμφιθέατρα άδεια αλλά τις αυλές γεμάτες συζητήσεις. Το μποϊκοτάζ έγινε το όχημα της πολιτικής ανυπακοής. Και αυτό τρόμαξε.
Τρομοκράτησε την κυβέρνηση τόσο ώστε να οδηγήσει σε μια νέα φάση καταστολής. Οι συλλήψεις άγγιξαν και τον πολιτιστικό χώρο. Ηθοποιοί, σκηνοθέτες, μάνατζερ, όλοι στο στόχαστρο, αν τολμούσαν να εκφράσουν υποστήριξη στο μποϊκοτάζ ή στους διαδηλωτές. Ο Cem Yigit Uzumoglu, ένας από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες της Τουρκίας και γνωστός στο ελληνικό κοινό κυρίως από τον ρόλο που είχε στην παράσταση «Δημοκρατία του Μπακλαβά», συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές. Ο ίδιος φέρεται να συμμετείχε σε ειρηνική διαμαρτυρία μαζί με φοιτητές, καλλιτέχνες και πολίτες, όταν επενέβησαν οι δυνάμεις ασφαλείας για να διαλύσουν το πλήθος. Σύμφωνα με επίσημες πληροφορίες, η σύλληψη έγινε με βάση κατηγορίες για παραβίαση των κανονισμών περί δημόσιων συναθροίσεων.
Η είδηση της σύλληψης του ηθοποιού προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου χρήστες εξέφρασαν την ανησυχία τους για την ελευθερία της έκφρασης και τη μεταχείριση δημόσιων προσώπων που συμμετέχουν σε πολιτικές δράσεις. Ο Uzumoglu τέθηκε υπό κατ’ οίκον περιορισμό και του επιβλήθηκε απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, με αποτέλεσμα να χάσει τον ρόλο που είχε στη θεατρική παραγωγή «Τα Σκυλιά» στην Αθήνα.
Το περιστατικό εντάσσεται σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικών και κοινωνικών εντάσεων στην Τουρκία, καθώς η χώρα προετοιμάζεται για μια σειρά κρίσιμων εκλογών. Παρατηρητές της πολιτικής σκηνής αναφέρουν αυξημένη κινητικότητα τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση, σε μια περίοδο όπου η εσωτερική πολιτική κατάσταση χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και έντονη αντιπαράθεση.
«Σας ευχαριστώ όλους για την υποστήριξή σας. Αν είμαστε ενωμένοι, αν σταθούμε χέρι-χέρι χωρίς διακρίσεις, αν δεν διστάζουμε να πούμε τη γνώμη μας με ειρήνη, οι όμορφες μέρες γεμάτες ελπίδα είναι δικές μας. Πρέπει να αγωνιστούμε για τη φυλακισμένη μας νεολαία, το μέλλον μας, τους μελλοντικούς προέδρους μας, τους μηχανικούς μας, τους γιατρούς μας, τους καλλιτέχνες μας. Αυτή η χώρα είναι δική μας. Το μέλλον είναι δικό μας» έγραψε ο ίδιος μετά τη σύλληψή του.
Υψηλά πρόστιμα σε Facebook και Instagram
Η λογοκρισία δεν περιορίστηκε μόνο σε φυσικά πρόσωπα. Η τουρκική κυβέρνηση στράφηκε κατά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η πλατφόρμα X (πρώην Twitter) μπλόκαρε πάνω από 120 λογαριασμούς, υπό πίεση από την τουρκική ρυθμιστική αρχή. Μεταξύ αυτών, λογαριασμοί ηθοποιών όπως η Ρόζντα Ντεμιρέρ και ο Αλικάν Γιουτσεσόι. Κάποιοι είδαν τις καριέρες τους ν' ανατρέπονται από τη μια μέρα στην άλλη. H Aybuke Pusat και η Basak Gumulcinelioglu απολύθηκαν από παραγωγές της κρατικής TRT.
Η Meta, ιδιοκτήτρια του Facebook και του Instagram, παραδέχθηκε δημόσια πως αντιμετωπίζει βαριά πρόστιμα επειδή αρνήθηκε να συμμορφωθεί πλήρως με τις εντολές λογοκρισίας. Σε ανακοίνωσή της, εξέφρασε την ανησυχία της για την περιστολή της ελευθερίας του λόγου. Η παραδοχή αυτή, όμως, ήρθε εκ των υστέρων. Για πολλούς, η σιωπή των ψηφιακών κολοσσών τη στιγμή της καταστολής ήταν εκκωφαντική.
«Αντισταθήκαμε στα αιτήματα της τουρκικής κυβέρνησης να περιορίσουμε περιεχόμενο που σαφώς αφορά το δημόσιο συμφέρον, και ως αποτέλεσμα μας επιβλήθηκαν πρόστιμα» ανέφερε η Meta σε δήλωση της (σύμφωνα με το Associated Press). «Τα κρατικά αιτήματα περιορισμού της ελευθερίας λόγου στο διαδίκτυο, μαζί με απειλές για μπλοκάρισμα υπηρεσιών, είναι σοβαρά και προκαλούν φόβο στους πολίτες να εκφραστούν ελεύθερα» πρόσθεσε.
Ακύρωσαν οι Muse τη συναυλία τους
Παράλληλα, οι Muse και ο Τρέβορ Νόα ακύρωσαν προγραμματισμένες εμφανίσεις στην Κωνσταντινούπολη, δηλώνοντας πως δεν επιθυμούν να συνεργάζονται με διοργανωτές που τάσσονται κατά των ειρηνικών κινημάτων διαμαρτυρίας.
Μετά την κατακραυγή, οι Muse ανακοίνωσαν: «Αφού ακούσαμε το κοινό μας και σεβόμενοι τις ανησυχίες του, αποφασίσαμε ν' αναβάλουμε τη συναυλία μας στην Κωνσταντινούπολη για το 2026, ώστε να διασφαλίσουμε ότι η DBL Entertainment δεν θα εμπλέκεται».
Ο Robbie Williams, που έχει συναυλία τον Ιούνιο, δέχεται επίσης πιέσεις ν' αποσύρει την παρουσία του.
Ο ηγέτης του CHP, Οζγκιούρ Οζέλ, επιχειρεί να σταθεί στο πλευρό των καταπιεσμένων. Στήριξε ανοιχτά τους ηθοποιούς, επιτέθηκε στο Χ και στους διαχειριστές του για τη συνενοχή τους στις λογοκριτικές πρακτικές. Η φωνή του βρίσκει απήχηση. Όχι μόνο στους κύκλους της παραδοσιακής αντιπολίτευσης, αλλά και σε ένα νέο κοινό, τη νεολαία που βγαίνει στους δρόμους, που διεκδικεί με νέα μέσα, που δεν τρομάζει εύκολα.
Αλλά η κρατική απάντηση εντείνεται. Οι διαδηλώσεις έξω από το Δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης διαλύθηκαν με μαζικές συλλήψεις. Οι κατηγορίες για «υποκίνηση μίσους» και «διασπορά διχασμού» πέφτουν βροχή. Το ερώτημα δεν είναι πλέον μόνο πολιτικό. Είναι βαθιά υπαρξιακό. Ποια Τουρκία θα αναδυθεί μέσα από αυτό το χάσμα; Μια χώρα κλειστή, τιμωρητική, φοβική; Ή μια κοινωνία που θα βρει το κουράγιο να δει κατάματα τον εαυτό της και να επαναπροσδιορίσει τις αξίες της;
Το πνεύμα των διαδηλώσεων δεν έχει σβήσει. Αντιθέτως, έχει περάσει πλέον σε μια πιο διακριτική αλλά εξίσου δυναμική μορφή. Το βλέπει κανείς στις εκφράσεις των φοιτητών, στην τέχνη που επιμένει ν' ανθίζει, στα βλέμματα που συναντιούνται στους δρόμους της Άγκυρας και της Σμύρνης.
Ο Cem, η Aybuke, η Ρόζντα, ο φοιτητής από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας που κρατά χειρόγραφο πανό, ο ηλικιωμένος που ψιθυρίζει «bravo» στον δρόμο – όλοι αυτοί είναι η φωνή μιας άλλης Τουρκίας. Μιας χώρας που δεν έχει ακόμη ηττηθεί. Που επιμένει να ονειρεύεται. Και όσο αυτή η φωνή επιμένει, το ερώτημα παραμένει ανοιχτό.
Πηγή: ethnos.gr