ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Για ακόμη ένα Σάββατο οι Εξαρχειώτες βρίσκονται στην πλατεία τους. Όχι για να καθίσουν κάτω από τη σκιά των δέντρων της. Όχι για ν’ αφήσουν τα παιδιά τους να τρέξουν ελεύθερα. Ούτε για να κάνουν κύκλο γύρω από κάποιον που παίζει κιθάρα. Όλα όσα δηλαδή συμβαίνουν στις υπόλοιπες πλατείες της πόλης. Σε όλες εκείνες τουλάχιστον που δεν γίνονται έργα τα οποία να αιχμαλωτίζουν την καθημερινότητά τους τόσο μεγάλο διάστημα όσο η κατασκευή ενός σταθμού μετρό. 

Βρίσκονται στην πλατεία τους για να δώσουν συνέχεια στην προσπάθεια να έχουν και πάλι πρόσβαση στον βασικό δημόσιο χώρο της περιοχής, ο οποίος αποκλείστηκε με λαμαρίνες για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 2022.

Σήμερα το μεσημέρι το αγωνιστικό ραντεβού δόθηκε συγκεκριμένα για τον πεζόδρομο της Θεμιστοκλέους. Λίγες ημέρες μετά τη δικαίωση των κατοίκων για την υποχώρηση του εργοταξίου. Στις 7 Σεπτεμβρίου το Πρωτοδικείο Αθηνών έκανε δεκτά σημεία της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων που είχαν καταθέσει 113 κάτοικοι και με απόφασή του υποχρέωνε την εταιρεία να περιορίσει τον χώρο των εργασιών και να βάλει πιο πίσω τις λαμαρίνες στον πεζόδρομο της Θεμιστοκλέους προκειμένου να μπορούν να περάσουν οχήματα έκτακτης ανάγκης.

«Γκρεμίστε το αυθαίρετο της Ελληνικό Μέτρο», γράφει το πανό που έχουν κρεμάσει οι συγκεντρωμένοι πάνω στις παράνομα τοποθετημένες λαμαρίνες ζητώντας να πάρει η εταιρεία πίσω την επέκταση.

Πριν την έλευση του εργοταξίου ο δρόμος μπορούσε και χωρούσε δέντρα, παρέες, μαγαζιά. Σήμερα μετά βίας περνούν δύο άνθρωποι που βαδίζουν δίπλα ο ένας στον άλλο και οι καφετέριες μόλις που έχουν μια σειρά με δύο-τρία τραπέζια έξω. 

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι από τις 13 Μαΐου οι ένοικοι των πολυκατοικιών που συνορεύουν με την πλατεία από την πλευρά του πεζοδρόμου στερούνται την αυτονόητη δυνατότητα να μπορεί να προσεγγίσει την είσοδό τους ένα ασθενοφόρο ή πυροσβεστικό στην περίπτωση ενός έκτακτου περιστατικού.

Δεν υπάρχει όχημα που να μπορεί να χωρέσει στον διάδρομο που έχει αφήσει ελεύθερο η Αττικό Μετρό. Παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία η εταιρεία θα έπρεπε να διατηρήσει απόσταση 3.5 μέτρων μεταξύ των κτηρίων και της περίφραξης, εκείνη παραβίασε το όριο, αφήνοντας σε ορισμένα σημεία μόλις 1.20 μέτρα πλάτος, καθώς δεν θα μπορούσε σε διαφορετική περίπτωση να πραγματοποιηθεί το έργο όπως επιχειρηματολόγησε στο δικαστήριο.

Σύμφωνα ακόμη με όσα καταγγέλλονται από την πλευρά των κατοίκων, κατά τη διάρκεια της εκδίκασης ο δικηγόρος της εταιρείας απευθυνόμενος προς μάρτυρα διερωτήθηκε εξοργιστικά: «Δηλαδή για τα παιδιά του παιδικού σταθμού δε θα γίνει ο σταθμός;».

Το κτήριο που στεγάζει τον παιδικό σταθμό δεν βρίσκεται πάνω επί της πλατείας, όμως είναι σε πολύ κοντινή απόσταση, πάνω στον πεζόδρομο της Θεμιστοκλέους και τα έργα έχουν δυσχεράνει τη δυνατότητα διαφυγής των μικρών μαθητών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περίπτωση σεισμού ως σημείο συγκέντρωσης των παιδιών έχει οριστεί στη θέση της αποκλεισμένης πλατείας το αυτοδιαχειριζόμενο πάρκο Ναυαρίνου, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 400 μέτρων, με την πρόσβαση να προϋποθέτει ότι οι μαθητές σε μια στιγμή αναταραχής θα πρέπει να διασχίσουν μια σειρά από δρόμους και όχι να κάνουν απλά μια ευθεία 130 μέτρων, όπως ίσχυε μέχρι να εγκατασταθεί το εργοτάξιο.

Δύο εβδομάδες μετά η εταιρεία επιμένει να διατηρεί την περίφραξη εκεί που ήταν. Εφόσον πράγματι δεν εφαρμοστεί ο νόμος αυτό σημαίνει ότι για τα επόμενα δέκα χρόνια, όσο χρόνο χρειάζεται για να ολοκληρωθεί το έργο, οι κάτοικοι στις πολυκατοικίες της οδού Θεμιστοκλέους επί της πλατείας είναι αποκομμένοι από οποιαδήποτε βοήθεια.

Δυστυχώς δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο να εκδηλωθεί μια φωτιά σε ένα διαμέρισμα. Στις 29 Μαΐου μια γυναίκα κινδύνευσε από πυρκαγιά στο διαμέρισμά της επί των οδών Μεθώνης και Χαριλάου Τρικούπη. Ο λόγος που κατάφερε να διασωθεί η ίδια και σε μεγάλο βαθμό και το σπίτι της ήταν γιατί μπορούσαν να επιχειρήσουν κάτω από την πολυκατοικία της τα πυροσβεστικά, παρότι ακόμη και τότε υπήρξαν δυσκολίες στην επιχείρηση λόγω παρκαρισμένων οχημάτων.

Το γεγονός επίσης ότι η εταιρεία δεν δείχνει διατεθειμένη να υπαναχωρήσει επικαλούμενη την αδυναμία ολοκλήρωσης του έργου σε μικρότερη έκταση, επιβεβαιώνει ότι η επιλογή της πλατείας δεν έγινε με γνώμονα την καταλληλότητά της, ούτε με διάθεση να τηρηθούν οι προδιαγραφές ασφαλείας. Κάτοικοι και κινήματα τονίζουν από την πρώτη στιγμή ότι τα κίνητρα έχουν πολιτικό και οικονομικό χαρακτήρα. Να μετατραπούν τα Εξάρχεια σε ένα ακόμη κομμάτι του κέντρου όπου βασική προτεραιότητα είναι η εξυπηρέτηση των διογκωμένων αναγκών του τουρισμού. Εξέλιξη που αποσυνθέτει τις γειτονιές, ενώ στη συγκεκριμένη περίπτωση αποσυντονίζει και την πολιτική δραστηριότητα που έχει αναπτυχθεί κόβοντας με το εργοτάξιο την περιοχή στα δύο κι αποκόπτοντάς τη από το κέντρο της.

«Δε φοβηθήκαμε, δεν κουραστήκαμε, δε σταματήσαμε. Η μικρή μας πλατεία έχει τεράστια σημασία, έχει ιστορία, παρελθόν, παρόν και μέλλον», γράφει η Ανοιχτή Συνέλευση «Όχι μετρό στην πλ. Εξαρχείων» στην ανακοίνωσή της. Ο χρόνος τελείωσε συμπληρώνει, τονίζοντας ότι τη μάχη για την υποχώρηση του εργοστασίου το κίνημα την κέρδισε και θα υποχρεώσει εταιρεία και αρμόδιους να την εφαρμόσουν.

 Η κινητοποίηση των κατοίκων ολοκληρώθηκε με μικρή πορεία γύρω από την πλατεία τους.

Πηγή: avgi.gr

Το Πρωτοδικείο Αθηνών -στο οποίο είχαν κατατεθεί ασφαλιστικά μέτρα για την επέκταση του εργοταξίου του μετρό στην πλατεία Εξαρχείων- δέχτηκε σημεία της αίτησης των ασφαλιστικών, όπως αναφέρει σε ανάρτησή της η ομάδα «Όχι μετρό στην Πλατεία Εξαρχείων».

Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερα σημαντική και «υποχρεώνει» την εργολαβική εταιρεία να αναστείλει «την επέκταση του εργοταξίου σε όλο το μήκος της οδού Θεμιστοκλέους ή εφόσον αυτό έχει λάβει ήδη χώρα, να απελευθερώσουν τον πεζόδρομο, σε κάθε περίπτωση, στο μέτρο που να επιτρέπεται η ακώλυτη πρόσβαση οχημάτων εκτάκτου ανάγκης». 

Αναλυτικά η ανακοίνωση της ομάδας «Όχι μετρό στην Πλατεία Εξαρχείων»:

«Έχουμε μια σοβαρότατη εξέλιξη!
Το Πρωτοδικείο Αθηνών στο οποίο είχαν κατατεθεί ασφαλιστικά μέτρα που αφορούσαν την επέκταση του εργοταξίου δέχτηκε σημεία της αίτησης των ασφαλιστικών και (παραθέτουμε την απόφαση αυτολεξεί)…

…”ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ τους καθ’ ων να αναστείλουν την επέκταση του εργοταξίου σε όλο το μήκος της οδού Θεμιστοκλέους ή εφόσον αυτό έχει λάβει ήδη χώρα, να απελευθερώσουν τον πεζόδρομο, σε κάθε περίπτωση, στο μέτρο που να επιτρέπεται η ακώλυτη πρόσβαση οχημάτων εκτάκτου ανάγκης (λχ πυροσβεστικών οχημάτων και ασθενοφόρων).”

Σημαντικό τμήμα του φακέλου που κατατέθηκε από τους αιτούντες αφορούσε την τεκμηρίωση της καταπάτησης του ελάχιστου ελεύθερου πλάτους των 3,5 μέτρων που ορίζει ο νόμος για τη διέλευση οχημάτων ασφαλείας, μέσω φωτογραφιών, υπομνημάτων μηχανικών, τοπογραφικών αποτυπώσεων και επίσημων εγγράφων της πυροσβεστικής που πιστοποιούν την αδυναμία προσέγγισης των πυροσβεστικών οχημάτων.

Βασικό επιχείρημα της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ στο δικαστήριο ήταν ότι χωρίς αυτήν την επέκταση το έργο δεν είναι εφικτό να συμβεί. Ήταν χαρακτηριστική η φράση του δικηγόρου της προς μάρτυρα “Για τα παιδιά του παιδικού σταθμού δε θα γίνει ο σταθμός;;!!”, ομολογώντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την αναλγησία και τον αμοραλισμό μιας εταιρίας με πλάτες στις κυβερνήσεις διαχρονικά, που στο όνομα του κέρδους θυσιάζουν την ασφάλειά μας, τον χώρο μας, τη ζωή μας.

Θα βρεθούμε και θα πράξουμε σύντομα, ακριβώς επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά ότι όλα γίνονται κάτω από την πίεση των κινηματικών διαδικασιών και των αγώνων!
Ο αγώνας μας είναι δύσκολος, ο αγώνας μας είναι χρονοβόρος, αλλά θα νικήσουμε!
Θα πάρουμε πίσω την πλατεία και τη γειτονιά μας!» 

Η εμμονή με την πλατεία Εξαρχείων δεν έχει να κάνει με την εμπάθεια προς τα δέντρα και τις μικρές πηγές πρασίνου. Κόβουν τα δέντρα γιατί δεν μπορούν να ξεριζώσουν την πραγματική πηγή ζωής αυτής της γειτονιάς: τον αγώνα και τις διεκδικήσεις μιας πραγματικά ελεύθερης και δίκαιης ζωής.

ΓΡΑΦΕΙ Η ΜΑΡΙΑ ΡΑΝΤΟΥ

Όχι μετρό στην Πλατεία Εξαρχείων. Πράγματι, ένα σχέδιο εξαιρετικά ακατανόητο. 

Πολλοί είχαν επιμείνει σθεναρά να μετακινηθεί το μετρό στην οδό Τοσίτσα, λίγα μόλις μέτρα από την πλατεία Εξαρχείων, δίπλα στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, δίπλα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, δίπλα σε συγκοινωνίες. Μια πρόταση, η οποία πράγματι φαντάζει περισσότερο βολική και κυρίως λογική. 

Γιατί τέτοια εμμονή με την πλατεία; 

Σήμερα (06/11) το πρωί, μηχανήματα του υπουργείου Υποδομών μπήκαν στον περιφραγμένο χώρο που έχει επιλεγεί για τη δημιουργία σταθμού του Μετρό καi προχωρούν στην κοπή των 72 δέντρων, του μοναδικού πνεύμονα της περιοχής, μετά τον λόφο του Στρέφη, προκειμένου να συνεχιστούν οι εργασίες της Αττικό Μετρό.

Κάτοικοι και φορείς της περιοχής είχαν συγκεντρωθεί, προκειμένου να διαμαρτυρηθούν και να εμποδίσουν το κόψιμο των δέντρων, καταγγέλλοντας ότι η κατασκευάστρια εταιρεία δε διαθέτει την απαιτούμενη άδεια για την καταστροφή που προκαλεί.

Θέση υπέρ της άμεσης διακοπής των εργασιών κοπής και της έναρξης διαβούλευσης «ακόμα και τώρα, την ύστατη στιγμή», πήρε  ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, με ανάρτησή του στο Facebook, αφήνοντας αιχμή κατά της απερχόμενης διοίκησης που παραπέμπει στην υπόθεση με τα έργα στη Βασιλίσσης Όλγας. «Άλλο ένα τετελεσμένο της απερχόμενης δημοτικής αρχής. Από το πρωί κόβονται δέντρα στην πλατεία Εξαρχείων. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Κανένα χαμένο δέντρο...», αναφέρει. 

Η κοπή των δέντρων έρχεται ακριβώς μετά την απόρριψη των ασφαλιστικών μέτρων - υπό τις ασφυκτικές πιέσεις της Ελληνικό Μετρό - και παρά το γεγονός ότι εκκρεμούσε η δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας επί της προσφυγής για διακοπή των εργασιών κατασκευής σταθμού του μετρό κάτω από την πλατεία.

Και κανείς τώρα θα αναρρωτηθεί: μα όπου και να γινόταν το μετρό, θα κόβονταν δέντρα, γιατί τέτοια παράνοια με την πλατεία Εξαρχείων; 

Το ερώτημα θα μπορούσε να τεθεί και αντίστροφα: μα γιατί τέτοια εμμονή με την πλατεία Εξαρχείων, όταν υπάρχουν διαφορετικές και πιο βιώσιμες επιλογές;

Το πρόβλημα δεν είναι μονάχα ότι αποψιλώνεται ένας εξαιρετικά απαραίτητος πνεύμονας, μιας αστικής τσιμεντωμένης γειτονιάς. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό συμβαίνει ως εκδίκηση για την αντίσταση που έχει προβάλλει η συγκεκριμένη γειτονιά και τον αγώνα που έχει δώσει, όχι μόνο για την πλατεία της, αλλά και για όποια γειτονιά την έχει ανάγκη, εντός και εκτός Αττικής.

Το ζήτημα είναι κοινωνικοπολιτικό. Η πλατεία είναι το αρχικό στάδιο ενός εγχειρήματος φιλελευθεροποίησης των Εξαρχείων. Με αυτή την κομβική μορφοποίηση της πλατείας, τα Εξάρχεια κινδυνεύουν να χάσουν την ιδιαιτερότητα τους - ήδη η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία ωφελεί τους επενδυτές και όχι τους Εξαρχειώτες, έχει αρχίσει να αλλοώνει την γειτονιά - οι συλλογικότητες και τα στέκια - μέρος διακίνησης ιδεών και πνεύματος - εκτίθενται ακόμη περισσότερο σε διώξεις.

Τα Εξάρχεια, μια περιοχή ιστορικής αξίας, με υπέροχα νεοκλασσικά, μια ανάσα από το κέντρο της Αθήνας, δίπλα στο ιστορικό κέντρο, αποτελεί αναμφίβολα περιοχή φιλέτο, την οποία προσπαθούν να «εξευγενίσουν», να  «εξημερώσουν» - να επιβάλλουν των «δικό» τους πολιτισμό. Μοιάζει περισσότερο με μια μορφή πολιτισμικού ιμπεριαλισμού, κάτι σαν αυτό που έκαναν καλά οι Δυτικοί στους αυτόχθονες πολιτισμούς για να τους πάρουν τη γη και να την εκμεταλλευτούν προς όφελός τους. 

Μα πως θα εξημερώσεις ένα θεριό ανήμερο;

Όταν θα του στερήσεις το οξυγόνο του. Και το οξυγόνο στα Εξάρχεια είναι το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και την αυτοοργάνωση.

Για αυτό, τα δέντρα της πλατείας, ακόμη και θάμνοι να ήταν, θα είχαν τεράστια αξία.

Μονάχα σεβασμός και απόλυτη στήριξη στον αγώνα των κατοίκων των Εξαρχείων, στην αντίσταση τους να μην γίνουν γρανάζι μιας καλοκουρδισμένης μηχανής. 

Cover Photo: Μάριος Λώλος

Πηγή: 2020mag.gr