Οι άνθρωποι που πάσχουν από διαταραχές μετατραυματικού στρες και άλλες ψυχικές διαταραχές που σχετίζονται με το στρες, κινδυνεύουν περισσότερο να εκδηλώσουν κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, σύμφωνα με μια νέα σουηδική επιστημονική έρευνα.

      Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Χουάν Σονγκ του ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «JAMA» (Journal of American Medical Association), σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, ανέλυσαν στοιχεία για 106.464 ανθρώπους με διαταραχές του στρες, 126.652 αδέλφια τους χωρίς τέτοια διαταραχή, καθώς και πάνω από ένα εκατομμύριο άλλα μη συγγενικά άτομα χωρίς τέτοιο πρόβλημα. Οι μισοί περίπου άνθρωποι παρακολουθήθηκαν σε βάθος τουλάχιστον δεκαετίας.

      Διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν διαγνωσθεί με διαταραχή μετατραυματικού στρες, ήταν 46% πιθανότερο να εμφανίσουν επίσης κάποια αυτοάνοση νόσο, σε σχέση με όσους δεν είχαν διαταραχή του στρες. Όταν πάντως οι ασθενείς με μετατραυματικό στρες έπαιρναν αντικαταθλιπτικά φάρμακα (SSRIs) κατά το πρώτο έτος μετά τη διάγνωσή τους, ο κίνδυνος εκδήλωσης αυτοάνοσου νοσήματος ήταν μικρότερος.

      Ο κίνδυνος για αυτοάνοσο νόσημα ήταν κατά μέσο όρο κατά 36% αυξημένος για όποιον είχε διαγνωσθεί με οποιαδήποτε διαταραχή του στρες. Υπολογίσθηκε ότι περίπου ένας άνθρωπος στους 100 που έχει διαγνωσθεί με διαταραχή του στρες, αναπτύσσει κάθε χρόνο κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, έναντι ποσοστού 0,6% στο γενικό πληθυσμό.





ΑΠΕ

Η τήξη των πάγων στην Ανταρκτική έχει επιταχυνθεί με ανησυχητικό ρυθμό τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ 2012-2017 η παγωμένη ήπειρος έχασε περίπου 219 δισεκατομμύρια τόνους πάγου ετησίως, συμβάλλοντας κατά 0,6 χιλιοστά το χρόνο στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών. Οι 84 επιστήμονες από 44 φορείς (NASA, ESA, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα), που έκαναν σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό «Nature», ανέφεραν ότι πριν το 2012 η Ανταρκτική έχανε πάγους με σταθερό ετήσιο ρυθμό 76 δισεκατομμυρίων τόνων, συνεισφέροντας 0,2 χιλιοστά ετησίως στην άνοδο της στάθμης των υδάτων. Όμως μετά το 2012 έχει υπάρξει τριπλασιασμός στις ετήσιες απώλειες.

Η επιδείνωση είναι πιο αισθητή στη Δυτική Ανταρκτική, όπου οι ετήσιες απώλειες των 53 δισ. τόνων στη δεκαετία του 1990 έχουν αυξηθεί σε 159 δισ. τόνους το χρόνο μετά το 2012. Στο βόρειο άκρο της ηπείρου, στην Ανταρκτική Χερσόνησο, υπάρχει αύξηση 25 δισ. τόνων ετησίως μετά το 2000, ενώ αντίθετα στην Ανατολική Ανταρκτική οι πάγοι εμφανίζουν μια μικρή αύξηση της τάξης των 5 δισ. τόνων ετησίως.

Σε περίπου τρία τρισεκατομμύρια τόνους υπολογίζονται συνολικά οι πάγοι που έχουν λιώσει κατά την τελευταία 25ετία. Αυτές οι απώλειες των ανταρκτικών πάγων έχουν οδηγήσει σε συνολική άνοδο της στάθμης των παγκόσμιων θαλασσών κατά 7,6 χιλιοστά μετά το 1992, με το 40% της ανόδου να έχει συμβεί μετά το 2012. Τα νέα ευρήματα, με επικεφαλής τον καθηγητή 'Αντριου Σέφερντ της Σχολής Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του βρετανικού Πανεπιστημίου του Λιντς, παρέχουν την πιο ολοκληρωμένη εικόνα μέχρι σήμερα για τις διαχρονικές μεταβολές στην παγοκάλυψη της Ανταρκτικής.

Η ήπειρος είναι καλυμένη από περίπου 15,5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα πάγου, που έχουν συσσωρευθεί μέσω χιονόπτωσης στη διάρκεια χιλιάδων ετών. Στο Νότιο Ωκεανό γύρω από την Ανταρκτική οι θαλάσσιοι πάγοι καλύπτουν μια πρόσθετη έκταση 18,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων το χειμώνα, με πάχος περίπου ένα μέτρο. Η Ανταρκτική διαθέτει αρκετό νερό σε μορφή πάγου για να αυξήσει την παγκόσμια στάθμη των θαλασσών κατά 58 μέτρα, αν ποτέ οι πάγοι της λιώσουν.





ΑΠΕ

Τους λόγους που η Ελλάδα καταγράφει υψηλά ποσοστά γεννήσεων με καισαρική τομή θα διερευνήσει η Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία, (ΕΜΓΕ),μέσω μελέτης που αναμένεται να ξεκινήσει σε όλη την επικράτεια.

Η επιστημονική κοινότητα προβληματίζεται για τον ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό καισαρικών τομών στην Ελλάδα που φθάνει σε ποσοστό 57%. Σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φθάνει το 30%, ενώ ο ΠΟΥ αναφέρει ότι το φυσιολογικό ποσοστό καισαρικών τομών είναι 15%.

Όπως ανέφερε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Δ. Λουτράδης, Πρόεδρος ΕΜΓΕ, Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Α' Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», εκτιμάται οτι ένας από τους βασικούς λόγους των υψηλών ποσοστών των καισαρικών που παρατηρούνται στην χώρα μας είναι η «αμυντική άσκηση ιατρικής», για την αποφυγή δηλαδή ανεπιθύμητων επιπλοκών κατά τον τοκετό και την αποφυγή αγωγών και μηνύσεων.

'Αλλος λόγος είναι η επιθυμία της ίδιας της γυναίκας να γεννήσει με καισαρική, καθώς υπάρχει η πεποίθηση μιας πιο ανώδυνης και ασφαλούς εμπειρίας, αλλά και η «πίεση» από τους συγγενείς ειδικά για τις γυναίκες που γεννούν πρώτη φορά. Μάλιστα ο κ. Λουτράδης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι όταν περάσει το 4ωρο, ξεκινά από τους συγγενείς η ανησυχία και η «πίεση» προς την ιατρική ομάδα. Από την πλευρά των γιατρών προκρίνεται η λύση της καισαρικής, λόγω του ότι ο τοκετός γίνεται προγραμματισμένα.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν το πάγιο ποσοστό των καισαρικών τομών και προτάσεις για τη μείωσή τους, θα συζητηθούν στο 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτικής και Γυναικολογίας ( 31 Μαΐου - 3 Ιουνίου), που διοργανώνει η Ελληνική Εταιρεία Μαιευτικής και Γυναικολογίας (ΕΜΓΕ) .

Στο Συνέδριο επίσης έλληνες και ξένοι προσκεκλημένοι ομιλητές, θα μεταφέρουν στους συμμετέχοντες το «Νέο Γίγνεσθαι» με τις πιο πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις στη Μαιευτική Γυναικολογία και στις εξειδικεύσεις της. «Για μία ακόμη χρονιά η Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία διοργανώνει το 14 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτικής και Γυναικολογίας στην Αθήνα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε όλους τους εμπλεκόμενους να ενημερωθούν για όλα τα νέα επιστημονικά δεδομένα στον τομέα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, αλλά και να συζητήσουν για όλα τα μείζονος σημασίας θέματα στους επίμαχους κλάδους», ανέφερε ο κ. Λουτράδης







ΑΠΕ

Η NASA στέλνει το πρώτο ελικόπτερο στο διάστημα στην επόμενη αποστολή της στον Άρη, που αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούλιο του 2020.

Το Ελικόπτερο του Άρη θα ταξιδέψει με την αποστολή του οχήματος Rover του Άρη 2020, ανακοίνωσε ο διαστημικός οργανισμός. Οι επιστήμονες θέλουν να δοκιμάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργούν οχήματα που είναι "βαρύτερα από τον αέρα" στον κόκκινο πλανήτη, δήλωσε εκπρόσωπος της NASA.

«Η ιδέα ενός ελικοπτέρου που πετά στον ουρανό ενός άλλου πλανήτη είναι συναρπαστική. Το Ελικόπτερο του Άρη δίνει πολλές υποσχέσεις για τις μελλοντικές επιστημονικές αποστολές εξερεύνησης στον Άρη», δήλωσε ο διοικητής της NASA, Jim Bridenstine, που είναι υπεύθυνος για το μηχάνημα τύπου "drone".

«Αφού οι αδελφοί Ράιτ απέδειξαν πριν από 117 χρόνια ότι ήταν δυνατή μια ελεγχόμενη πτήση εδώ στη Γη, μια άλλη ομάδα Αμερικανών πρωτοπόρων μπορεί να αποδείξει ότι το ίδιο μπορεί να γίνει σε έναν άλλο κόσμο», δήλωσε ο Thomas Zurbuchen, αναπληρωτής διευθυντής της Διεύθυνσης Επιστημών της NASA.

Το Ελικόπτερο του Άρη δεν θα είναι επανδρωμένο, αλλά θα λειτουργεί αυτόνομα, με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που πετά ένα drone εδώ στη Γη. Έχει τη δυνατότητα να είναι πολύ ταχύτερο -και πιο περίπλοκο για να πετάξει πιο μακριά- από το ταξίδι του River στη βραχώδη επιφάνεια του Άρη.






ΑΠΕ

Νέες θεραπείες για τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, που θα χορηγούνται ενέσιμα μία φορά το μήνα, αναμένεται να κυκλοφορήσουν στο εγγύς μέλλον, ενώ ήδη, εδώ κι ένα εξάμηνο, διατίθενται και στην Ελλάδα θεραπείες που χορηγούνται με ένεση μία φορά την εβδομάδα. Οι τελευταίες καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία και συμβάλλουν στη ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη, με λιγότερες υπογλυκαιμίες, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

   "Οι νέες θεραπείες, που είναι ανάλογα του GLP, ρυθμίζουν καλύτερα τον σακχαρώδη διαβήτη, απομακρύνοντας τον κίνδυνο υπογλυκαιμιών και επιτυγχάνοντας και μείωση του σωματικού βάρους των πασχόντων. Επιπλέον, επειδή γίνονται μόνο μία φορά την εβδομάδα, οι διαβητικοί αποφεύγουν τις καθημερινές ενέσεις και συνεπώς συμμορφώνονται πιο εύκολα στη θεραπεία τους. Εκτός από τις ενέσιμες θεραπείες που ήδη κυκλοφορούν, αναμένεται να κυκλοφορήσει σύντομα ακόμη μία, η οποία επίσης είναι ανάλογο του GLP" εξήγησε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας - Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων, Ζαδάλλα Μούσλεχ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου που δόθηκε με αφορμή το 45ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη, το οποίο διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη από τις 9 έως τις 12 Μαΐου.

   Σύμφωνα με τον κ. Μούσλεχ οι νέες μορφές ινσουλίνης, που κυκλοφορούν εδώ και λίγο καιρό στη χώρα μας, αποτελούν "ανάσα" για τους διαβητικούς και τα πλεονεκτήματά τους είναι ότι μιμούνται τη φυσιολογική έκκριση και δράση της ινσουλίνης του ανθρώπινου οργανισμού και μειώνουν τα υπογλυκαιμικά επεισόδια.

   Φρένο στους ακρωτηριασμούς διαβητικών ποδιών με μεταμόσχευση δέρματος

   Φρένο στους ανεξέλεγκτους ακρωτηριασμούς των διαβητικών ποδιών μπορεί να βάλει μια σύγχρονη μέθοδος, με μεταμόσχευση δέρματος από τον ίδιο τον ασθενή, η οποία εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στην Περούτζια της Ιταλίας. Συγκεκριμένα ένα κομμάτι δέρματος παίρνεται από τον ίδιο τον ασθενή και αφού καλλιεργηθεί στο εργαστήριο μεταμοσχεύεται πάνω στο διαβητικό έλκος και έτσι σώζονται τα πόδια των διαβητικών που εμφανίζουν έλκη, τα οποία μπορεί να εξελιχθούν σε γάγγραινα και να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό εφόσον δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Η επέμβαση διαρκεί από μισή έως μία ώρα και σε δύο-τρεις ημέρες ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του. Το σημαντικό είναι ότι αποφεύγεται ο κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος, αφού αυτό προέρχεται από τον ίδιο τον πάσχοντα.

   Τα παραπάνω ανέφερε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου η ειδική γραμματέας της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας - Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων, διευθύντρια Ενδοκρινολογικού τμήματος στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Νίκαιας "Άγιος Παντελεήμων", Γεωργία Κάσση. Σύμφωνα με την ίδια, το κόστος αυτής της θεραπείας, η οποία δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα, είναι υψηλό καθώς ανέρχεται στις 2.000-3.000 ευρώ, ωστόσο είναι χαμηλό αν συγκριθεί με τον ακρωτηριασμό, ο οποίος μαζί και με την αναπηρία που προκαλεί κοστίζει πολύ περισσότερο.

   "Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα υπάρχει κλινικό φροντιστήριο, όπου η Ιταλίδα Κριστιάνα Βερμίλι από το εξειδικευμένο κέντρο της Περούτζια, το οποίο είναι ένα από τα δέκα καλύτερα του κόσμου στο θέμα του διαβητικού ποδιού, θα μας παρουσιάσει τη μέθοδο αυτή. Η ομάδα που εφαρμόζει τη μέθοδο αποτελείται από δύο ενδοκρινολόγους και μια καλά εκπαιδευμένη νοσηλεύτρια χειρουργείου" επισήμανε η κ. Κάσση και συμπλήρωσε ότι "θα μπορούσε να γίνει εκπαίδευση και των Ελλήνων ενδοκρινολόγων στη μέθοδο αυτή, ώστε να βοηθηθούν οι διαβητικοί και στη χώρα μας".

   Σύμφωνα με την ίδια, οι ακρωτηριασμοί παραμένουν ανοιχτή πληγή για την Ελλάδα, γεγονός για το οποίο ευθύνονται τόσο οι ασθενείς που αμελούν να ελέγχουν συστηματικά τα πόδια τους, όσο και οι γιατροί οι οποίοι δεν κάνουν εκτεταμένο έλεγχο.

   "Κάθε γιατρός πρέπει να ελέγξει τα κάτω άκρα του διαβητικού ασθενούς ακόμη και με τα χέρια του. Πρέπει να κάνει μια νευρολογική εκτίμηση, να εξετάσει την κατάσταση των αρτηριών. Είναι σημαντικό το πόδι να είναι θερμό κι αν υπάρχει τραύμα να διατηρείται η ιδανική υγρασία" είπε η κ. Κάσση.

   Παράλληλα ανέφερε ότι οι διαβητικοί πρέπει να κάνουν πελματογράφημα, ώστε να βρουν το κατάλληλο πέλμα για τους ίδιους, και στη συνέχεια να επιλέγουν τα παπούτσια τους προσέχοντας να είναι φτιαγμένα από ειδικό δέρμα και να μην έχουν ραφές που να ακουμπούν στην πληγή που μπορεί να έχουν στα πόδια τους.

   Ιδιαίτερη αναφορά έκανε η κ. Κάσση και στα σπάνια μεταβολικά νοσήματα, τα οποία θα συζητηθούν στο συνέδριο. Όπως είπε, εμφανίζονται συνήθως σε νεογνά και παιδιά και το ποσοστό τους στην Ελλάδα αγγίζει το 7%.

   "Έχουμε 10.000 ένζυμα στον οργανισμό μας κι από αυτά έχουμε αναγνωρίσει μόλις τα 588. Όταν κάποια από τα 10.000 ένζυμα δεν υπάρχουν στον οργανισμό μας, τότε μπορεί να εκδηλωθεί ένα σπάνιο μεταβολικό νόσημα. Στο συνέδριο θα μιλήσει ο καθηγητής Tim Barrett, ο οποίος θα παρουσιάσει ένα πανευρωπαϊκό πρωτόκολλο για τους τρόπους διάγνωσης και αντιμετώπισης αυτών των νοσημάτων" εξήγησε η κ. Κάσση και πρόσθεσε ότι "η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποτρέψει τον θάνατο ενός νεογνού ή ενός παιδιού και να το βοηθήσει να ζήσει μια σχεδόν φυσιολογική ζωή τηρώντας φυσικά αυστηρούς κανόνες διατροφής. Μια εξέταση αίματος για την αναζήτηση συγκεκριμένων ενζύμων μάς επιτρέπει να διαγνώσουμε εάν κάποιος πάσχει από μεταβολικό νόσημα"











ΑΠΕ

Σεισμούς που δεν προκαλούνται από την μετακίνηση των τεκτονικών πλακών αλλά από την έκλυση φυσικού αερίου στο υπέδαφος, ανίχνευσαν Γάλλοι, Γερμανοί και Τούρκοι γεωεπιστήμονες, οι οποίοι μελετούν την περιοχή Κωνσταντινούπολης-Μαρμαρά.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Λουί Ζελί του Γαλλικού Κέντρου Ερευνών Ifremer και τον Μάρκο Μπόνχοφ του Γερμανικού Ερευνητικού Κέντρου Γεωεπιστημών GFZ του Πότσνταμ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Scientific Reports», ανέλυσαν σεισμικά δεδομένα από τη Θάλασσα του Μαρμαρά.

Διαπίστωσαν ότι μετά από έναν σεισμό ακόμη και 5,1 Ρίχτερ, είναι δυνατό να διαταραχθεί ένα γειτονικό κοίτασμα φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα να δραπετεύσει το αέριο, να κινηθεί προς τα πάνω και να προκαλέσει με τη σειρά του νέους πιο ασθενείς μετασεισμούς.

Η μητροπολιτική περιοχή της Κωνσταντινούπολης, όπου ζουν περίπου 15 εκατομμύρια άνθρωποι, είναι ιδιαίτερα σεισμογενής. Οι ξένοι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχει πιθανότητα 35% έως 70% να υπάρξει εκεί ένας σεισμός άνω των επτά βαθμών έως το 2040.

Οι ερευνητές επισήμαναν ότι οι σεισμοί που προκαλούνται από τα αέρια, συμβαίνουν συνήθως σε πολύ ρηχά βάθη κάτω από το βυθό. Ο ακριβής μηχανισμός τους δεν είναι ακόμη σαφής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μπορεί το μετακινούμενο φυσικό αέριο να ενεργοποιεί προϋπάρχοντα μικρά ρήγματα ή να προκαλεί ταλαντώσεις σε υπόγειες κοιλότητες γεμάτες με νερό.

Όπως είπε ο Μπόνχοφ, τα νέα ευρήματα για τον ρόλο του φυσικού αερίου, «δεν μεταβάλλουν κατ’ ανάγκη το σεισμικό κίνδυνο για την περιοχή της Ιστανμπούλ, όμως πρέπει πλέον να ληφθούν υπόψη στα διάφορα σενάρια μελλοντικών σεισμών, ώστε αυτά να γίνουν πιο ρεαλιστικά. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε μια παράμετρο που έως τώρα έχει περάσει τελείως απαρατήρητη από το κοινό, ότι η γειτνίαση του Ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας και των κοιτασμάτων του αερίου συνιστά ένα πρόσθετο σεισμικό κίνδυνο».

Ο Γερμανός γεωφυσικός πρόσθεσε ότι επειδή μεγάλες δεξαμενές φυσικού αερίου έχουν κατασκευασθεί στην ξηρά κοντά στο ρήγμα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος, σε περίπτωση ισχυρού σεισμού, να προκληθεί διαρροή ή και έκρηξη του αερίου. «Κάτι τέτοιο αυξάνει τον κίνδυνο καταστροφών για τον πληθυσμό μετά από ένα σεισμό», προειδοποίησε.



Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://www.nature.com/articles/s41598-018-23536-7

Επιστήμονες στις ΗΠΑ κατάφεραν να διατηρήσουν σε λειτουργία τους εγκεφάλους αποκεφαλισμένων χοίρων για διάστημα έως 36 ωρών, διοχετεύοντας στα κομμένα κεφάλια ένα υγρό πλούσιο σε οξυγόνο, που έπαιζε το ρόλο τεχνητού αίματος. Το επίτευγμα, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα πώς δουλεύει ο εγκέφαλος και θα συμβάλει σε πειραματικές θεραπείες για τον καρκίνο, την άνοια και άλλες παθήσεις.

Αν οι επιστήμονες μπορούσαν να διατηρήσουν ανθρώπινους εγκεφάλους χωρίς σώμα σε λειτουργία επί τόσες πολλές ώρες, όπως είπαν, θα ήταν σε θέση να δοκιμάσουν νέες θεραπείες π.χ. για τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον. Οι ερευνητές στις ΗΠΑ πειραματίσθηκαν με περισσότερα από 100 κεφάλια χοίρων που προμηθεύθηκαν από σφαγεία. Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν το σύστημα BrainEx για να διατηρήσουν τους εγκεφάλους εν λειτουργία. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο εγκέφαλος ενός ζώου διατηρείται ζωντανός εκτός σώματος, αλλά για μικρότερα χρονικά διαστήματα έως τώρα.

Από την άλλη, το πείραμα εγείρει ζητήματα βιοηθικής και ορισμένοι άλλοι επιστήμονες εμφανίσθηκαν από επιφυλακτικοί έως αρνητικοί, σύμφωνα με το BBC και τη «Γκάρντιαν». Παρόλο που, σύμφωνα με τους ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευροεπιστήμης Νενάντ Σέσταν του Πανεπιστημίου Γιέηλ, οι εγκέφαλοι των πειραματόζωων δεν είχαν συνείδηση, κανείς δεν μπορεί να είναι απολύτως σίγουρος ότι δεν είχαν παραμείνει ίχνη συνείδησης στους χοίρους.

'Αλλοι επιστήμονες ξεκαθάρισαν ότι είναι προς το παρόν αδύνατο να μεταμοσχευθεί ένας εγκέφαλος σε ένα νέο σώμα, με στόχο να παραταθεί η ανθρώπινη ζωή, όταν το σώμα πια δυσλειτουργεί. Όπως είπαν, είναι μάλλον απίθανο ότι κάτι παρόμοιο πρόκειται να γίνει ποτέ σε ανθρώπους ή ότι στο μέλλον θα υπάρξουν μεταμοσχεύσεις κεφαλιών σε ανθρώπους (ή το αντίστροφο).

Οι καιρικές συνθήκες είναι γνωστό ότι παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στην ένταση όσο και στο χρόνο -έναρξη και διάρκεια- της ύπαρξης και μετακίνησης της γύρης, γεγονός που έχει άμεση επίπτωση στα συμπτώματα των αλλεργικών.

«Για παράδειγμα, η ελιά που στην Αττική συνήθως ανθίζει τον Μάιο, σε κάποιες περιοχές της έχει ήδη ανθίσει. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή της γυρεοφορίας των διαφόρων αλλεργιογονικών φυτών ώστε να έχουμε ακριβή και αξιόπιστα δεδομένα», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δ.Μήτσιας, αλλεργιολόγος, διδάκτωρ στο πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ωστόσο, από την παρατήρηση των αλλεργιολόγων, αλλά και από το γεγονός ότι ο φετινός χειμώνας ήταν ιδιαίτερα ήπιος, υπάρχει την περίοδο αυτή ασυνήθιστα έντονη γυρεοφορία, η οποία θα συνεχιστεί. «Αυτή η πρώιμη, έντονη και παρατεταμένη ανθοφορία των φυτών προκαλεί μεγάλη έξαρση των εποχικών αλλεργικών νοσημάτων της 'Ανοιξης, όπως η αλλεργική ρινίτιδα/επιπεφυκίτιδα και το αλλεργικό βρογχικό άσθμα. Αυτό σημαίνει εντονότερα συμπτώματα με μεγαλύτερη διάρκεια, ενώ είναι πιθανό να εκδηλώσουν συμπτώματα και άτομα που δεν είχαν πρόβλημα τα προηγούμενα χρόνια. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τα κύματα της αφρικανικής σκόνης, επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τα συμπτώματα της αλλεργίας», τονίζει μιλώντας το ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ειδικός αλλεργιολόγος στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο Ι. Παρασκευόπουλος.  

Μπορώ να προλάβω την εποχική αλλεργία;

Η ιδανική μορφή πρόληψης για την εποχική αλλεργική νόσο, θα ήταν σύμφωνα με τους ειδικούς, η απόλυτη αποφυγή του αλλεργιογόνου, των γύρεων στις οποίες εκτίθεται ο αλλεργικός. «Αυτό «γεωγραφικά» είναι πρακτικά αδύνατο, καθώς η γύρη «ταξιδεύει» ακόμη και πολλά χιλιόμετρα και τα αλλεργιογονικά φυτά όπως τα αγρωστώδη, η ελιά ή το περδικάκι βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα. Ωστόσο, η γυρεοφορία είναι εντονότερη το πρωί και μετά το απόγευμα και επομένως ο περιορισμός της κυκλοφορίας σε εξωτερικούς χώρους τις ώρες αυτές, ενδέχεται να μετριάσει τα συμπτώματα», επισημαίνει ο κ. Μήτσιας.

Επειδή η αποφυγή των γύρεων είναι αδύνατη, άλλα μέτρα πρόληψης είναι η χρήση φίλτρων για γύρεις στα κλιματιστικά, η αποφυγή χρήσης φακών επαφής, η αλλαγή ρούχων μετά την επιστροφή στο σπίτι κ.α. Ως το πιο σημαντικό μέτρο πρόληψης, προκρίνουν οι επιστήμονες, τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, λίγες ημέρες πριν από την αναμενόμενη εμφάνιση των συμπτωμάτων, καθώς φαίνεται ότι τότε είναι αποτελεσματικότερη.

«Το πρώτο βήμα πρόληψης είναι η εύρεση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου στο οποίο είναι ευαισθητοποιημένος ο ασθενής με τη διενέργεια των αλλεργικών τεστ από τον Αλλεργιολόγο, ώστε να ξεκινήσει την φαρμακευτική αγωγή 7-10 ημέρες πριν την αναμενόμενη εμφάνιση των συμπτωμάτων, με βάση την ανθοφορία», λέει ο κ. Παρασκευόπουλος.

Όταν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν

Ρωτήσαμε τους ειδικούς τι συμβαίνει όταν τα βασανιστικά συμπτώματα της αλλεργίας δεν υποχωρούν. Καθυστερήσαμε να λάβουμε την αγωγή που καταπολεμά τα συμπτώματα ή με τα χρόνια η αλλεργία  μας έχει γίνει πιο «επιθετική»;

«Μπορεί να συμβαίνουν και τα δυο! Όταν ο αλλεργικός ασθενής καθυστερήσει να πάρει φάρμακα και έχουν ήδη ξεκινήσει τα συμπτώματα, θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο η θεραπεία για να δράσει, ενώ σε κάποιους μπορεί να παραμείνουν κάποια ενοχλήματα ακόμα και υπό φαρμακευτική αγωγή. Εκτός αυτού όμως, η εμμονή των συμπτωμάτων, η αύξηση της βαρύτητας και η προσθήκη συμπτωμάτων από τους πνεύμονες, είναι σαφής ένδειξη ότι η νόσος επιδεινώνεται και απαιτούνται πρόσθετα θεραπευτικά μέτρα» τονίζει ο κ. Παρασκευόπουλος.

Υπάρχει ακόμη η αίσθηση σε πολλούς από εμάς  ότι μπορούμε να ζούμε με την εποχική αλλεργία, χωρίς απαραίτητα να την αντιμετωπίζουμε. Σε βάθος χρόνου ποιους κινδύνους μπορεί να κρύβει αυτό;

Όπως μας εξηγεί ο κ. Μήτσιας «παλιά υπήρχε η θεώρηση ότι οι αλλεργίες όσο μεγαλώνει κανείς (ιδιαίτερα τα παιδιά) θα υποχωρήσουν. Δυστυχώς, αυτό δε συμβαίνει σε ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 20%. Αυτό που συνήθως παρατηρείται σε σχέση με τη ρινίτιδα, είναι μια από χρόνο σε χρόνο επιμονή των συμπτωμάτων, ενδεχομένως και επιδείνωση υπό την έννοια της έντασης, της διάρκειας στο χρόνο αλλά και της ανταπόκρισης στη φαρμακευτική αγωγή. Επίσης, πολλοί σταδιακά ευαισθητοποιούνται σε περισσότερα αλλεργιογόνα καθιστώντας την αντιμετώπιση δυσχερέστερη. Επιπλέον, ο ασθενής αρχίζει να «συνηθίζει» τα συμπτώματα, αισθάνεται ότι δε μπορεί να κάνει κάτι για αυτά και απογοητεύεται: πολύ συχνά παρατηρούμε συμπτώματα από την ψυχική σφαίρα σε ασθενής με μακροχρόνια ρινίτιδα».  

Η «ύπουλη»μ σχέση της εποχικής αλλεργίας με το άσθμα

Το πιο επικίνδυνο, για τους επιστήμονες είναι ότι αυτή η σταδιακή επιδείνωση, επηρεάζει και το κατώτερο αναπνευστικό οδηγώντας στο άσθμα. «Γι' αυτό και είναι λάθος να αντιμετωπίζεται ένας αλλεργικός αποσπασματικά ως αμιγώς ρινίτιδα ή αμιγώς άσθμα: η αλλεργική νόσος επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα (κατώτερο και ανώτερο) συνολικά και χρήζει ολιστικής αλλεργιολογικής προσέγγισης», καταλήγει ο κ. Μήτσιας.

«Οι πάσχοντες από αλλεργική ρινίτιδα, εμφανίζουν 30-85% μεγαλύτερη πιθανότητα να εκδηλώσουν την ίδια περίοδο και συμπτώματα βρογχικού άσθματος. Συνήθως η εκδήλωση βρογχικού άσθματος γίνεται  μέσα σε πέντε ως οκτώ χρόνια από την έναρξη του προβλήματος, ενώ όσο πιο μεγάλη είναι η ηλικία εκδήλωσης αλλεργικής ρινίτιδας, τόσο πιο αυξημένος είναι και ο κίνδυνος εκδήλωσης βρογχικού άσθματος», συμπληρώνει ο κ. Παρασκευόπουλος.

Υπάρχει οριστική λύση; 

Η αντιμετώπιση της εποχικής αλλεργίας με φαρμακευτική θεραπεία μειώνει ή σταματά τα συμπτώματα. Δεν δίνεται όμως μόνιμη λύση στο πρόβλημα και ο ασθενής παραμένει αλλεργικός. Έτσι, η διακοπή των φαρμάκων, σημαίνει επανεμφάνιση των συμπτωμάτων λόγω της αλλεργίας του.

Όπως εξηγεί ο κ. Παρασκευόπουλος , «η πλήρης απαλλαγή επιτυγχάνεται σε σημαντικό ποσοστό με την ανοσοθεραπεία ή θεραπεία απευαισθητοποίησης. Η θεραπεία δεν είναι κατάλληλη όμως για όλους. Διενεργείται σε επιλεγμένους ασθενείς βάσει κριτηρίων και σκοπεύει στην πλήρη ίαση. Γίνεται είτε με υπογλώσσιες σταγόνες που προσφέρουν ασφάλεια και λαμβάνονται στο σπίτι είτε με ενέσεις που είναι πιο αποτελεσματικές και γίνονται στο ιατρείο. Οι νέες μορφές ενέσιμων εμβολίων γίνονται από την αρχή μια φορά μηνιαίως, με αποτέλεσμα την καλύτερη διευκόλυνση και συμμόρφωση του πάσχοντα».   

Όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά  

Οι εποχικές αλλεργίες εμφανίζονται συνήθως Άνοιξη, από τα τέλη Φεβρουαρίου ως τα τέλη Ιούνιου και κάποιες φορές το  Φθινόπωρο τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, με καθημερινά συμπτώματα, όσο εκτίθεται κάποιος στην γύρη που είναι ευαισθητοποιημένος. Όπως εξηγεί ο κ. Παρασκευόπουλος, εκδηλώνονται ως αλλεργική ρινίτιδα με συνεχόμενους πταρμούς (φτερνίσματα), μπούκωμα, καταρροή, φαγούρα στη μύτη, και ενοχλήσεις στον ουρανίσκο, τον φάρυγγα και στα αυτιά. «Συνήθως υπάρχει και αλλεργική επιπεφυκίτιδα με κοκκίνισμα των ματιών, έντονη φαγούρα γύρω και μέσα στα μάτια, δάκρυα και φωτοφοβία. Συχνά υπάρχει βήχας, ο οποίος είναι ξηρός και αρκετά ενοχλητικός, καθώς και αίσθημα πονοκεφάλου ("βαρύ" κεφάλι)», όπως εξηγεί.

Τα πιο σοβαρά συμπτώματα είναι αυτά του αλλεργικού άσθματος. Δεν είναι σύνηθες να πρωτοεμφανίσει κανείς συμπτώματα άσθματος καθώς, συνήθως, προηγείται κατά κάποια χρόνια ρινίτιδα ή/και επιπεφυκίτιδα. «Επειδή, όμως, πολλές φορές ο ασθενής και η οικογένειά του δεν δίνει τη σημασία που πρέπει στη ρινίτιδα, δεν αποκλείεται τα πρώτα συμπτώματα που θα προβληματίσουν να είναι από το στήθος: αυτά είναι επίμονος βήχας, συριγμός (τα γνωστά σε πολλούς «γατάκια») ή και δύσπνοια. Εκλυτικοί παράγοντες συνήθως είναι μια ίωση και η άσκηση», αναφέρει ο κ. Μήτσιας.  

Γιατί μπερδεύουμε τις εποχικές αλλεργίες με τις ιώσεις

Τα συμπτώματα των αλλεργιών του αναπνευστικού, δε διαφέρουν ουσιαστικά μεταξύ παιδιών και ενηλίκων. Αυτό, όμως, που είναι σημαντικό είναι να διαχωρίσουμε την αλλεργία από τις ιώσεις καθώς, ιδίως στα παιδιά, παρουσιάζουν ανάλογα συμπτώματα.

«Πολύ συχνά, οι γονείς πιστεύουν ότι το παιδί έχει αλλεργία ακόμη και από τη γέννηση. Αυτό δεν είναι σωστό: η αλλεργική ρινίτιδα είναι πολύ σπάνια σε ηλικίες κάτω των 3-4 ετών και τα όποια συμπτώματα υπάρχουν συνήθως οφείλονται σε ιώσεις. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν και το ότι τα περισσότερα παιδιά σε εκείνη την πρώτη παιδική ηλικία πρωτοπηγαίνουν σε παιδικό σταθμό και επομένως εκτίθενται σε πολλούς λοιμώδεις παράγοντες» εξηγεί ο κ. Μήτσιας.

Από την άλλη, συμπτώματα που επανέρχονται χρόνο με το χρόνο, την ίδια περίοδο, που επιμένουν μέσα σε αυτή επί μήνες, πιθανότατα προδίδουν αλλεργική αιτία. «Τονίζεται ότι δύο είναι οι παράγοντες που προδιαθέτουν ένα παιδί σε αλλεργία του αναπνευστικού: ο πρώτος είναι η ατοπική δερματίτιδα. Ένα παιδί με ατοπική δερματίτιδα τον πρώτο χρόνο ζωής, για παράδειγμα, έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσει αλλεργία. Ο δεύτερος παράγοντας είναι το οικογενειακό ιστορικό: αν οι γονείς είναι αλλεργικοί, αυξάνει η πιθανότητα το παιδί να παρουσιάσει σε κάποια φάση της ζωής του αλλεργία», εξηγεί ο ίδιος.

Τέλος, πρέπει να είναι σαφές ότι αλλεργία και ιώσεις δεν αλληλοαποκλείονται. Ένα παιδί με αλλεργική ρινίτιδα μπορεί κάλλιστα να κολλήσει κάποια ίωση όπως οποιοδήποτε άλλο: στην περίπτωση αυτή τα συμπτώματα από τη μύτη είναι εντονότερα, ενώ τότε εμφανίζονται και συχνότερα συμπτώματα άσθματος, επισημαίνουν οι επιστήμονες.

Οι άνδρες έως 50 ετών που καπνίζουν, είναι πιθανότερο να πάθουν εγκεφαλικό και όσα περισσότερα τσιγάρα κάνουν, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη.

   Όλο και περισσότεροι νέοι ενήλικοι παθαίνουν ισχαιμικό εγκεφαλικό και το κάπνισμα είναι μια αιτία γι' αυτό. Προηγούμενη μελέτη είχε δείξει ότι όσο περισσότερο καπνίζει μια νέα γυναίκα, τόσο περισσότερο κινδυνεύει με εγκεφαλικό. Η νέα έρευνα δείχνει ότι το ίδιο συμβαίνει και με τους άνδρες. 

   Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Τζανίνα Μαρκιντάν της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ στη Βαλτιμόρη, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Stroke" (Εγκεφαλικό) της American Heart Association, μελέτησαν 615 άνδρες ηλικίας 15 έως 49 ετών που είχαν πάθει εγκεφαλικό μέσα την προηγούμενη τριετία, καθώς και 530 υγιείς συνομηλίκους για λόγους σύγκρισης.

   Διαπιστώθηκε ότι οι καπνιστές ήταν κατά μέσο όρο 88% πιθανότερο να πάθουν εγκεφαλικό σε σχέση με τους μη καπνιστές. Όσοι κάπνιζαν έως δέκα τσιγάρα τη μέρα, ήταν 46% πιθανότερο να πάθουν εγκεφαλικό σε σχέση με όσους δεν κάπνιζαν καθόλου. Αλλά όσοι κάπνιζαν πάνω από δύο πακέτα τη μέρα, είχαν σχεδόν πενταπλάσια πιθανότητα για εγκεφαλικό σε σχέση με τους μη καπνιστές.

         «Το μήνυμα από τη μελέτη είναι ότι "όσο πιο πολύ καπνίζεις, τόσο πιο συχνά παθαίνεις εγκεφαλικό". Ο στόχος πρέπει να είναι να κόψει κανείς το κάπνισμα τελείως, αλλά έστω και μια μείωση του αριθμού των τσιγάρων μπορεί να βοηθήσει για να μειωθεί ο κίνδυνος» δήλωσε η Μαρκιντάν.





ΑΠΕ

Το αρχαιότερο απολίθωμα προγόνου του σύγχρονου «έμφρονος» ανθρώπου, του Homo sapiens, που έχει ποτέ βρεθεί έξω από την Αφρική και την περιοχή του Λεβάντε στην ανατολική Μεσόγειο, ανακάλυψαν επιστήμονες στη Σαουδική Αραβία.

Το απολίθωμα, το οποίο βρέθηκε στην κατάξερη αραβική έρημο Νεφούντ, στην περιοχή Αλ Γούστα, που κάποτε φιλοξενούσε μια λίμνη, είναι ένα οστό δαχτύλου που έχει ηλικία 85.000 έως 90.000 ετών, μια εποχή όταν η Σ. Αραβία είχε υγρό κλίμα και ήταν «πράσινη». Οι βροχές θα επέτρεψαν στους προγόνους μας να εισχωρήσουν και να εγκατασταθούν στην περιοχή, που σήμερα είναι πολύ αφιλόξενη.

Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν πολλά απολιθώματα ζώων, μεταξύ των οποίων ιπποποτάμων, καθώς και πολλά ανθρώπινα λίθινα εργαλεία. Ανάμεσα σε αυτά τα ευρήματα, ανακαλύφθηκε ένα καλοδιατηρημένο μικρό οστό, μήκους μόλις 3,2 εκατοστών, από το οποίο όμως μπορούν να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα.

Το οστό αναλύθηκε τρισδιάστατα και συγκρίθηκε με άλλα οστά προγόνων μας και Νεάντερταλ, καθώς επίσης πιθήκων, πράγμα που οδήγησε στο συμπέρασμα ότι αναμφίβολα ανήκει στο δικό μας είδος (Homo sapiens).

Υπήρχαν πολλαπλές μεταναστεύσεις από την Αφρική

Η ανακάλυψη δείχνει ότι η πρώτη μαζική μετανάστευση ανθρώπων εκτός Αφρικής με κατεύθυνση την Ευρασία υπήρξε πολύ πιο γεωγραφικά εξαπλωμένη από ό,τι είχε θεωρηθεί έως τώρα. Οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι πρώιμες απόπειρες εξόδου από την Αφρική είχαν μάλλον στεφθεί με αποτυχία και είχαν περιορισθεί στις δασωμένες παράκτιες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου.

Το νέο εύρημα δείχνει τόσο ότι πιθανότατα υπήρχαν πολλαπλές μεταναστεύσεις από την Αφρική, όσο και ότι κάποιες από αυτές είχαν εξαπλωθεί μακρύτερα από ό,τι είχε πιστεύαμε έως τώρα.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Ινστιτούτου Επιστήμης της Ανθρώπινης Ιστορίας Μαξ Πλανκ της Λειψίας, με επικεφαλής τους Χάου Γκρούκατ και Μάικλ Πετράγκλια αντίστοιχα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Ecology & Evolution», σε συνεργασία με Σαουδάραβες συναδέλφους τους.

«Η Αραβική Χερσόνησος είχε έως τώρα θεωρηθεί πολύ μακριά από την κύρια σκηνή της ανθρώπινης εξέλιξης. Όμως η νέα ανακάλυψη βάζει την Αραβία στον χάρτη ως περιοχή-κλειδί για την κατανόηση της προέλευσής μας και την επέκτασή μας στον υπόλοιπο κόσμο. Καθώς οι έρευνες συνεχίζονται, αναμένουμε να κάνουμε και άλλες σημαντικές ανακαλύψεις στη Σ. Αραβία», δήλωσε ο καθηγητής Πετράγκλια.

Προηγήθηκε ο Homo erectus

Η πρώτη μετανάστευση από την Αφρική εκτιμάται ότι έγινε από ένα άλλο είδος του ευρύτερου ανθρωπίνου γένους, τον «όρθιο» άνθρωπο (Homo erectus) πριν από περίπου 1,7 εκατομμύρια χρόνια.
Η πρώτη μετανάστευση εκτός Αφρικής από τον «δικό μας» Homo sapiens άρχισε πριν από τουλάχιστον 177.000 χρόνια και κορυφώθηκε πριν από 90.000 έως 130.000 χρόνια, ακολουθώντας κυρίως τη «λεβαντίνικη» διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου (σήμερα Χερσόνησος Σινά, Παλαιστίνη-Ισραήλ, Λίβανος, Συρία).
Πρόσφατες παλαιογενετικές έρευνες απωθούν ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν την έναρξη της πρώτης αυτής μετανάστευσης, ακόμη και πριν από 220.000 έως 350.000 χρόνια.

Το δεύτερο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα από τη «μαύρη ήπειρο» εκτιμάται ότι υπήρξε πριν από 60.000 έως 50.000 χρόνια. Το νέο αραβικό απολίθωμα τοποθετείται χρονολογικά ανάμεσα στα δύο αυτά κύρια μεταναστευτικά ρεύματα.

Δύο επικρατέστερες υποθέσεις

Η ανακάλυψή του οδηγεί σε διάφορες υποθέσεις.
Η πρώτη είναι ότι κατά την έξοδο από την Αφρική υπήρχε μια δεύτερη πιο νότια διαδρομή που διέσχιζε την Αραβία, η οποία τότε δεν ήταν έρημος. Το πέρασμα στην Αραβία γινόταν μάλλον από το νότιο άκρο της Ερυθράς Θάλασσας, κοντά στο σημερινό στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ, σε μια εποχή που τα νερά θα ήσαν πολύ χαμηλότερα και η διάσχιση θα θύμιζε πέρασμα ποταμού.

Η άλλη υπόθεση είναι ότι εκτός από τα δύο μεγάλα μεταναστευτικά κύματα, υπήρχαν πολλά μικρότερα ή ακόμη και μια λίγο-πολύ συνεχής ροή προγόνων μας από την Αφρική προς την Ευρώπη και την Ασία.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
http://nature.com/articles/doi:10.1038/s41559-018-0518-2