Μια ξενοδοχειακή αλυσίδα εγκαθιστά μια κάμερα στους κάδους απορριμμάτων της για να κατασκοπεύει τι πετάνε οι επισκέπτες. Συμπέρασμα; Τα κρουασάν του πρωινού της παραείναι μεγάλα. Πολλά καταλήγουν στα σκουπίδια – μαζί με όποια κέρδη αποφέρουν. Ένα σούπερ μάρκετ μπορεί να σκαλίσει τα δεδομένα πωλήσεών του και να βρει ότι τα λευκά κρεμμύδια δεν πωλούνται τόσο γρήγορα όσο τα κόκκινα και είναι πιο πιθανό να πεταχτούν στα σκουπίδια. Ποιος βρίσκεται πίσω από αυτές τις δύο προσπάθειες; Η τεχνητή νοημοσύνη.

Μια καλπάζουσα βιομηχανία προσπαθεί να δώσει χρηματικό αντίκρισμα σε ένα παράλογο ανθρώπινο πρόβλημα: την τεράστια ποσότητα φαγητού που πηγαίνει από τα σούπερ μάρκετ και τα εστιατόρια στα σκουπίδια. Ένα μεγάλο μέρος, αν δεν κομποστοποιηθεί, καταλήγει σε χωματερές, όπου και αποσυντίθεται, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα ισχυρά αέρια θερμοκηπίου που ζεσταίνουν τον πλανήτη.

Κάπως έτσι γεννιέται μια νέα επιχειρηματική ευκαιρία. H εταιρεία Winnow έχει αναπτύξει το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που κατασκοπεύει τα σκουπίδια των εστιατορίων. Μια άλλη εταιρεία, η Afresh, επεξεργάζεται τα δεδομένα των σούπερ μάρκετ για να αναζητήσει τις αναντιστοιχίες μεταξύ του τι διαθέτει ένα κατάστημα και του τι αγοράζουν οι άνθρωποι.

Η τεχνητή νοημοσύνη, βέβαια, έχει το δικό της βρόμικο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η επεξεργασία τεράστιου όγκου δεδομένων απαιτεί τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, η ΤΝ δεν μπορεί (ακόμη) να αλλάξει αυτό που ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει συνηθίσει να περιμένει στις σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες: αφθονία φρέσκων αβοκάντο στο σούπερ μάρκετ όλο τον χρόνο, ένα ολοένα και μεγαλύτερο εύρος μικροσκοπικών πλαστικών ποτηριών γιαουρτιού, τεράστιες πιατέλες με νάτσος στα μενού των happy hour.

Η σπατάλη είναι πρόβλημα 

Οι δύο εταιρείες αποτελούν μέρος μιας βιομηχανίας σε άνθηση, η οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που δημιουργήθηκε από τη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ένα τρίτο των τροφίμων που καλλιεργούνται δεν καταναλώνονται ποτέ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 δισ. τόνοι τροφίμων πήγαν χαμένοι το 2022, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ. Η σπατάλη τροφίμων αντιπροσωπεύει από 8% έως 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ποσό περίπου ίσο με τις εκπομπές από την αεροπορία και τη ναυτιλία μαζί.

Στις ΗΠΑ, το ένα τρίτο των τροφίμων που καλλιεργούνται δεν καταναλώνονται ΠΟΤΕ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 δισ. τόνοι τροφίμων πήγαν χαμένοι το 2022, σύμφωνα με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ. 

«Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα», δήλωσε ο Μαρκ Ζορνς, ιδρυτής της Winnow, η οποία συνεργάζεται με εστιατόρια, ξενοδοχεία και εταιρείες τροφοδοσίας ιδρυμάτων. Στο πρόβλημα προστίθενται και οι συγκεχυμένες ετικέτες «ανάλωση μέχρι» και «πώληση μέχρι» στα τρόφιμα, που έχουν ως αποτέλεσμα να καταλήγουν στα σκουπίδια απολύτως βρώσιμα τρόφιμα.

Αμερικανικά σούπερ μάρκετ

Σημάδια προόδου εμφανίζονται από μια ομάδα αλυσίδων σούπερ μάρκετ στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά που δεσμεύτηκαν εθελοντικά να μειώσουν τα απορρίμματα τροφίμων στις δραστηριότητές τους. Μεταξύ του 2019 και του 2022, οι οκτώ αλυσίδες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Pacific Coast Food Waste Commitment ανέφεραν μείωση κατά 25% του συνολικού όγκου των αναξιοποίητων τροφίμων τους. Ανέφεραν επίσης ότι δώρισαν περισσότερα τρόφιμα σε φιλανθρωπικά ιδρύματα και έστειλαν περισσότερα από τα απορρίμματά τους σε εγκαταστάσεις κομποστοποίησης, οι οποίες σπανίζουν, αντί για χώρους υγειονομικής ταφής.

«Αποδεικνύει ότι ο εθνικός στόχος (Σ.τ.Μ.: των ΗΠΑ) να μειωθούν τα απορρίμματα τροφίμων στο μισό μέχρι το 2030 μπορεί, πράγματι, να είναι εφικτός, αλλά θα απαιτήσει πολύ περισσότερη δράση σε όλους τους σταθμούς της διατροφικής διαδρομής για να συμβεί αυτό», δήλωσε η Ντέινα Γκάντερς, επικεφαλής της Refed, ενός οργανισμού που παρακολουθεί τα δεδομένα του εθελοντικού προγράμματος.

Υπάρχουν τώρα πολλά νέα εργαλεία για να βοηθήσουν τους λιανοπωλητές να μειώσουν τα απόβλητα. Ορισμένες νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως η Apeel και η Mori, προσφέρουν προστατευτικές επιστρώσεις για τα φρέσκα προϊόντα, ώστε να μην αλλοιώνονται τόσο γρήγορα. 

Πόσα αυγά αυτή την εβδομάδα; 

Για κάθε προϊόν στο τμήμα φρέσκων τροφίμων ενός παντοπωλείου με το οποίο συνεργάζεται, η τεχνολογία της Afresh εξετάζει δεδομένα πωλήσεων έξι ετών. Το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης της μπορεί να μαντέψει πότε οι άνθρωποι αγοράζουν αβοκάντο και σε ποια τιμή. Μπορεί να το συνδυάσει με δεδομένα σχετικά με το πόσο γρήγορα χαλάνε τα αβοκάντο και προσφέρει συμβουλές για το πόσα αβοκάντο πρέπει να αποθηκευτούν. Αντίστοιχα, αν η εποχή του βαψίματος των αυγών το Πάσχα έφερε παραδοσιακά περισσότερες πωλήσεις αυγών, το εργαλείο αυτό μπορεί να υπολογίσει πόσα περισσότερα κιβώτια πρέπει να παραγγείλει το κατάστημα, αλλά και πόσες περισσότερες πιπεριές, επειδή οι αγοραστές συνήθως φτιάχνουν ομελέτες με τα επιπλέον αυγά στο σπίτι.

Ναι, σύμφωνοι, πιθανότατα ένας έμπειρος διευθυντής καταστήματος θα το γνώριζε αυτό, δήλωσε ο Ματ Σουάρτζ, συνιδρυτής της Afresh, ωστόσο η τεχνητή νοημοσύνη θα προσφέρει πιο ακριβείς πληροφορίες για πολύ περισσότερα προϊόντα. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συστήσει στον υπεύθυνο του καταστήματος να παραγγείλει 105 κιβώτια αυγών την εβδομάδα πριν από το Πάσχα αντί για 110. «Κάθε κιβώτιο έχει σημασία», είπε. Επίσης, δήλωσε η Σούζαν Λονγκ, επικεφαλής βιωσιμότητας της αλυσίδας παντοπωλείων Albertsons, η οποία χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Afresh, οι έμπειροι διευθυντές καταστημάτων είναι όλο και πιο σπάνιοι. «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εξαιρετικά ακριβής. Όχι απλώς “πρέπει να παραγγείλω κρεμμύδι”, αλλά “αυτό το είδος κρεμμυδιού”». Η Λονγκ δήλωσε επίσης ότι η αλυσίδα έχει μειώσει τη σπατάλη τροφίμων, αλλά αρνήθηκε να πει κατά πόσο.

Μεγάλα γλυκά πρωινού

Η Winnow εγκαθιστά κάμερες πάνω από τους κάδους απορριμμάτων στις κουζίνες των εστιατορίων. Οι εικόνες τροφοδοτούνται σε έναν αλγόριθμο που μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ μισού ταψιού λαζάνια (άξιο λόγου) και μιας μπανανόφλουδας (όχι και τόσο). Κάποια ξενοδοχεία Hilton που έθεσαν σε εφαρμογή το εργαλείο διαπίστωσαν ότι πολλά από τα γλυκά του πρωινού τους παραήταν μεγάλα – καθώς επίσης και ότι τα ψημένα φασόλια συνήθως έμεναν μισοφαγωμένα.

Η ερευνητική ομάδα Refed διαπίστωσε στις εκτιμήσεις της για το 2022 ότι το 70% των τροφίμων που σπαταλούνται στα εστιατόρια είναι τρόφιμα που μένουν στο πιάτο, γεγονός που σηματοδοτεί την ανάγκη επανεξέτασης των μεγεθών των μερίδων. Ο Μαρκ Ζορνς συνεργάζεται κυρίως με ξενοδοχεία και καφετέριες. Εκτιμά ότι τα εστιατόρια σπαταλούν μεταξύ 5% και 15% των τροφίμων που αγοράζουν. «Αυτό είναι ένα προφανές πρόβλημα που όλοι γνωρίζουν», δήλωσε ο Ζορνς. «Αλλά είναι ξεκάθαρα και ένα πρόβλημα που δεν διορθώνουμε».

Πηγή: new york times / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο πληθωρισμός της αισχροκέρδειας που έχει εγκαταστήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνούμενη κατ’ ουσίαν να ελέγξει τα κέρδη της εφοδιαστικής αλυσίδας φτωχοποιεί την ελληνική κοινωνία. Τα πρόσφατα στοιχεία για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που δημοσίευσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) είναι δηλωτικά. Σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2022, τον Δεκέμβριο 2023 καταγράφηκε αύξηση της τάξης του 8,9% στην ομάδα «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» και 2,2% στην ομάδα «Αλκοολούχα ποτά και καπνός». Κι αυτό όταν τον Δεκέμβριο του 2022 σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 είχε καταγραφεί αύξηση της τάξης του 15,5% και 2,5% αντίστοιχα και σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2020 είχε υπάρξει αύξηση 4,3% και 3% αντίστοιχα.

Μόνο στις δύο αυτές ομάδες καταγράφεται από τον αντίστοιχο μήνα του 2020 συνολική αύξηση της τάξης του 28,7% και 7,7% αντίστοιχα. Το εύρος της ακρίβειας για κάθε έτος δίνει αύξηση της τάξης του 14,83% σε σχέση με το 2020 και 3,84% σε σχέση με το 2022.

Το βασικό αίτιο της ακρίβειας

Σε ένα πολυπαραγοντικό σύστημα δεν μπορεί να υπάρξει μόνο ένα αίτιο. Αυτό που πρέπει να εξεύρουμε είναι η βασική αιτία. Η αρχή της κρίσης κόστους ζωής δεν ταυτίζεται με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθότι άρχισε τον Ιούλιο του 2021, όταν και ωρίμασε το target model των Κυριάκου Μητσοτάκη και Κωστή Χατζηδάκη αναφορικά με τους λογαριασμούς ρεύματος που ευνόησε το καρτέλ φυσικού αερίου. Ωστόσο το κυβερνητικό αφήγημα είναι ότι «για όλα φταίει ο Πούτιν».

Λίαν προσφάτως ο Κυρ. Μητσοτάκης από το Νταβός ανέφερε ότι το φυσικό αέριο από το 2022 μας στοίχισε 7 δισ. ευρώ, όταν προηγουμένως η ίδια ποσότητα μας στοίχιζε 1 δισ. Προφανώς η συγκεκριμένη αναφορά στοχεύει στο συλλογικό ασυνείδητο προκειμένου να κρύψει τις ευθύνες του. Αν ίσχυε ότι την ακρίβεια πυροδοτούν μόνο οι τιμές στις πρώτες ύλες, δεν θα είχαμε καταγραμμένα κέρδη των ενεργειακών εταιρειών το 2022 αυξημένα ακόμη και κατά 380% ούτε κέρδη των εισηγμένων κατά 300% και άνω.

Γιγαντώνεται το φορομπηχτικό ΑΕΠ

Από την άλλη, η ανάπτυξη του ΑΕΠ συντηρείται από την έμμεση φορολόγηση (ΦΠΑ). Η «υπεραπόδοση εσόδων» κυριαρχεί στις ανακοινώσεις που αφορούν την εκτέλεση του προϋπολογισμού, με τους αρμόδιους υπουργούς να φουσκώνουν σαν παγόνια από υπερηφάνεια. Στα ψιλά γράμματα αυτών των ανακοινώσεων εμφαίνεται ότι η υπεραπόδοση οφείλεται στον ΦΠΑ. Οσο αυξάνεται η αισχροκέρδεια τόσο ανθούν τα οικονομικά του κράτους και ποδοπατείται η αγοραστική δύναμη. Οσο μειώνεται το προς διάθεση εισόδημα (εν συνόλω κατευθύνεται σε βασικά είδη όπως τρόφιμα, λογαριασμοί, στέγαση, είδη ευρείας κατανάλωσης) τόσο ασφυκτιούν οι υπόλοιποι κλάδοι της αγοράς.

Ο φαύλος κύκλος της πραγματικής οικονομίας έχει ξεκινήσει και ονομάζεται μείωση τζίρου. Οι μεγάλοι θα αντέξουν. Από τη μία μπορούν να αισχροκερδούν, από την άλλη έχουν πρόσβαση σε ροές τραπεζικού δανεισμού. Ελα όμως που τα τραπεζικά κριτήρια για λήψη δανείων τα συγκεντρώνουν μόλις 30.000 επιχειρήσεις σε σύνολο 1,3 εκατ. επαγγελματικών ΑΦΜ. Οπως εύκολα συμπεραίνεται, οι υπόλοιποι είναι καταδικασμένοι να πνιγούν εν μέσω μείωσης τζίρου και αύξησης κόστους από ρεύμα, ενοίκια και μεταφορικά.

Εδώ εισέρχονται τα μεγέθη της ελληνικής αγοράς. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΕΦΚΑ:

• Το 77% του 1,3 εκατ. επαγγελματικών ΑΦΜ δεν απασχολεί προσωπικό, δηλαδή μόλις 301.502 (εκ των οποίων οι 285.563 είναι κοινές επιχειρήσεις και οι 16.239 είναι οικοδομικές) απασχολούν.

• Το 96,9% των επαγγελματικών ΑΦΜ απασχολεί κάτω των δέκα εργαζόμενους ή δεν απασχολεί καθόλου προσωπικό, δηλαδή μόλις 40.531 των κοινών επιχειρήσεων απασχολούν πάνω από δέκα εργαζόμενους.

• Στις μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν κάτω από 20 εργαζόμενους και οι οποίες αποτελούν το 98% των επιχειρήσεων της χώρας συγκεντρώνεται το 87% του κόσμου της μισθωτής απασχόλησης.

Η πορεία προς την καταστροφή των μικρομεσαίων ξεκίνησε με την εκλογή Μητσοτάκη το 2019 και κάθε χρόνο επιταχύνεται (ακρίβεια και φόροι), προς δόξα του πορίσματος της επιτροπής Πισσαρίδη.

Αρνητική επίδοση για την Ελλάδα

Ο μέσος όρος των χωρών της Ε.Ε. είναι 131 κιλά ανά άτομο, γεγονός το οποίο καταδεικνύει ότι οι επιδόσεις της Ελλάδας μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά. Θα πρέπει μάλιστα να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλά από τα τρόφιμα που τελικώς καταλήγουν στα σκουπίδια παραμένουν βρώσιμα και θα μπορούσαν να καταναλωθούν με σωστή συντήρηση και έλεγχο.

Κι αυτό αποκτά μεγαλύτερη σημασία καθώς η Ελλάδα διανύει ακόμα μία δύσκολη χρονιά με τον πληθωρισμό των τροφίμων και την ακρίβεια να έχουν μετατρέψει τις αγορές στο σούπερ μάρκετ σε πραγματικόεφιάλτη.

Περίπου το 45% των αποβλήτων, ήταν σε κάποια φάση βρώσιμα

Μόνο σε επίπεδο νοικοκυριών χωρίς δηλαδή να συνυπολογίζεται ο αγροτικός ή ο μεταποιητικός τομέας, από την έρευνα που διεξήχθη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο σε περισσότερα από 1.100 νοικοκυριά με τη μέθοδο της αναλυτικής καταγραφής σε ημερολόγιο, προέκυψε ότι η ποσότητα αποβλήτων τροφίμων φτάνει τα 87 κιλά ανά άτομο το χρόνο. Από, αυτά όπως εξηγεί στο «Εθνος» η Κάτια Λαζαρίδη, καθηγήτρια Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο, η οποία ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια με το θέμα, περίπου το 45% είναι απόβλητα, τα οποία ήταν σε κάποια φάση βρώσιμα, όπως για παράδειγμα ψωμί που μούχλιασε σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, όπως τα κόκκαλα που δεν ήταν ποτέ βρώσιμα. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 45% των τροφίμων δυνητικά θα μπορούσε να μην είχε καταλήξει στα σκουπίδια με καλύτερο προγραμματισμό ακόμα και με ...καλύτερη τοποθέτηση των προιόντων στο ψυγείο και τα ντουλάπια.

Η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγει στον κάδο στην Ελλάδα είναι σίγουρα μεγάλη. Ωστόσο, σύμφωνα με την κυρία Λαζαρίδη, αυτό δε θα πρέπει να μας κάνει αφοριστικούς: «Η χώρα μας έχει σημαντική αγροτική παραγωγή και χαρακτηρίζεται από μεγαλυτερη αφθονία φρέσκων προιόντων που μπορεί να οδηγηθούν ως απόβλητα. Αν χρησιμοποιήσω φρέσκιες πατάτες στην παρασκευή του φαγητού μου, σίγουρα θα δημιουργήσω περισσότερα απόβλητα από τα φλούδια που θα απορρίψω, συγκριτικά με μία συσκευασία. Χρεαζόμαστε περισσότερα στοιχεία πριν γίνουμε αφοριστικοι. Σαφώς σημαντική ποσότητα τροφίμων πετάγεται, αλλά σε μεγάλο βαθμό μπορεί να οφείλεται και στον διαφορετικό τρόπο παρασκευής φαγητού καθώς χρησιμοποιούμε περισσότερο φρεσκο».

Σημαντικά κενά στο στάδιο της αγροτικής παραγωγής

Την ίδια στιγμή σε ό,τι αφορά την ακριβή εικόνα των αποβλήτων τροφίμων, φαίνεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά στα στοιχεία κυρίως στο στάδιο της αγροτικής παραγωγής, κάτι που συμβαίνει και σε άλλες χώρες.

Σε κάθε περίπτωση αυτό που είναι βέβαιο είναι πως στη χώρα μας λείπει η δέσμευση πόρων, αλλά και η πολιτική δέσμευση που θα φέρει το ζήτημα των αποβλήτων τροφίμων ψηλά στην ατζέντα, αφού ελάχιστοι υπάλληλοι στο αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχουν στο αντικείμενό τους από το κλείσιμο των παράνομων χωματερών και το σχεδιασμό και την ανάπτυξη εργοστασίων έως την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι η ΕΕ έχει προτείνει επισήμως χωρίς ωστόσο ακόμα αυτή η πρόταση να έχει λάβει τη μορφή Οδηγίας, την αναθεωρηση του ισχύοντος πλαισίου ώστε να περιληφθεί ο δεμευτικός στόχος της μείωσης κατά 30% της ποσότητας αποβλήτων από τη λιανική έως την κατανάλωση.

Τα λάθη

Σύμφωνα με την κυρία Λαζαρίδη, ένα από τα βασικά λάθη που γίνονται στα νοικοκυριά, το οποίο ωστόσο φαίνεται να μειώνεται με τα χρόνια είναι οι αυθόρμητες αγορές, δηλαδή τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ ή στη λαική που γίνονται χωρίς λίστα ή χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος στο ψυγείο και τα ντουλάπια.

Το δεύτερο λάθος γίνεται στην τακτοποίηση καθώς πολλοί προτιμούν τον «εύκολο» τρόπο τοποθετώντας τα καινούρια μπροστά: «Θα πρέπει να κοιτάζουμε και με μια κίνηση να φέρνουμε τα πιο παλιά μπροστά, δηλαδή αυτό που μπήκε πρώτο μέσα να βγαίνει πρώτο έξω. Να κρατάμε τον έλεγχο των αποθηκευτικών χώρων για τα τρόφιμα στο ψυγείο, την κατάψυξη και το ντουλάπι».

Ειδικά για την κατάψυξη, η ίδια σημειώνει πως είναι ένα πάρα πολύ καλό εργαλείο, αλλά πολύς κόσμος δεν ξέρει πως να το χρησιμοποιεί. «Πολλά πράγματα όταν βλέπουμε ότι μπορεί να μας περισσέψουν μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε μικρές μερίδες και να τα ξεπαγώσουμε όταν τα χρειαστούμε, ακόμα και μαγειρεμένα φαγητά. Φυσικά όχι τα φρέσκα λαχανικά», τονίζει η κυρία Λαζαρίδη προσθέτοντας ότι η σωστή αποθήκευση των τροφίμων μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής τους και κατά συνέπεια αυξάνονται οι πιθανότητες αυτά να καταναλωθούν αντί να πεταχτούν.

Στην Ελλάδα οι «αυστηρότερες» ημερομηνίες λήξης

Γρίφος φαίνεται όμως ότι παραμένει για αρκετούς και η σήμανση των τροφίμων ως προς την ημερομηνία τους, με την οποια παρατηρείται σημαντικό πρόβλημα.

«Πολλοί άνθρωποι ακόμα μπερδεύονται και επειδή θεωρούν ότι πρέπει να υπάρχει ασφάλεια σε αυτό που καταναλώνουν, καταλήγουν να πετούν τρόφιμα, τα οποία στην πραγματικότητα δε χρειάζεται να πεταχτούν», σημειώνει η κυρία Λαζαρίδη.

Εξηγεί ότι υπάρχουν δύο ημερομηνίες λήξης το «αναλωση έως» και το «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από». «Η μία μπαίνει στα ευαλοίωτα προιόντα και πρέπει να την κοιτάξει κανείς λίγο περισσότερο. Την άλλη μπορεί και να την αγνοήσει πλήρως. Τα μακαρόνια μας δε θα χαλάσουν ποτέ. Δε θα πάθουμε δηλητηρίαση εξαιτίας μακαρονιών που έχουν ξεχαστεί στο ντουλάπι», τονίζει η καθηγητρια του Χαροκοπείου.

Προσθέτει μάλιστα ότι πολύς κόσμος αγνοεί μια άλλη σημαντική παράμετρο: ότι το που μπαίνει ημερομηνία, αν πρέπει να μπει ανάλωση έως ή κατα προτίμηση είναι κάτι που αποφασίζουν οι βιομηχανίες διότι γνωρίζουν καλύτερα τα προιόντα τους: «Δεν υπάρχει κάποια ευρωπαική οδηγία γι΄αυτό. Γι΄αυτό το λόγο μπορείτε να βρείτε το ίδιο προιόν, το γιαούρτι για παράδειγμα, σε μία χώρα να αναγράφει ανάλωση έως και σε άλλη χώρα κατα προτίμηση έως. Αυτό συμβαινει για πολλούς λόγους που σχετίζονται με το τί έχει συνηθίσει το κοινό, την εμπιστοσύνη του κοινού, πώς αξιολογουν οι βιομηχανιες ότι θα αντιδράσει το κοινό, πόσο ευασθητοποιημένο είναι. Βλέπουμε ότι σε κοινωνίες ευαισθητοποιημένες στο ζήτημα της σπατάλης τροφίμων, κάποιες βιομηχανίες αλλάζουν τη σήμανση ακόμα και στο γάλα ή το γιαούρτι και δοκιμάζουν σήμανση του είδους «συχνά κατάλληλο και μετά από κάποια ημερομηνία. Στις περισσότερες περιπτώσεις αν ένα τρόφιμο έχει διατηρηθεί στις σωστές συνθήκες, σε ένα καλό ψυγείο, μπορεί να διατηρηθεί και μέρες μετά την ημερομηνία που αναγράφει και επομένως δεν εχει κανένα λόγο να πεταχτεί», υπογραμμίζει.

Αναφέρεται επίσης σε τρόφιμα που δε χαλάνε, αλλά παρόλα αυτά στις συσκευασίες τους αναγράφεται ημερομηνία λήξης: «Εχω δει ημερομηνία λήξης στο αλάτι. Το αλάτι είναι από μόνο του συντηρητικό. Παλιά βάζαμε τρόφιμα σε άλμη για να διατηρηθούν. Αντίστοιχα το μέλι, δεν έχει κανένα λόγο να λήξει. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να το πετάξει κανείς».

Οπως μάλιστα έχει καταδείξει διεθνής έρευνα, η Ελλάδα είναι από τις χώρες, στις οποίες απαντάται συχνότερα η σήμανση λήξης «ανάλωση έως», η οποία οδηγεί αρκετούς στο να πετούν τρόφιμα που δεν είναι επικίνδυνα.

«Με εξαίρεση το κρέας, το ψάρι, τα αλλαντικά και ορισμένα άλλα ιδιαίτερα ευαλοίωτα τρόφιμα, στα υπόλοιπα χρησιμοποιούμε τις αισθήσεις μας, τη μύτη μας, τη γεύση μας, τα μάτια μας ειδικά στα γαλακτοκομικά. Για παράδειγμα ακόμα κι αν δούμε μούχλα στο σκληρό, μέσα πιθανότατα είναι μια χαρά. Αν πετάμε αλόγιστα τρόφιμα κάνουμε κακό και στο περιβάλλον, αλλά και στην τσέπη μας».

Πετούν περισσότερο τα μονομελή νοικοκυριά

Αν και από τις έρευνες δεν προέκυψαν κάποιες διαφορές ανάλογα με την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο ή το γεωγραφικό διαμέρισμα, αυτό που φάνηκε σαφώς είναι πως τα μονομελή νοικοκυριά πετούν περισσότερα τρόφιμα.

Το γεγονός αυτό αποδίδεται στο ότι συχνά κάνουν λάθος στα ψώνια ή δυσκολεύονται να βρουν τις ποσότητες που πρέπει να μαγειρέψουν ώστε να καταναλωθεί το σύνολο του φαγητού ειδικά εάν κάποιες ημέρες της εβδομάδας φάνε κάτι έξω.

Αμέσως μετά στην κατάταξη ως προς τις ποσότητες αποβλήτων τροφίμων έρχονται, σύμφωνα με τους ερευνητές, τα νοικοκυριά με μικρά παιδιά.

Αυτό, το οποίο προκύπτει επίσης από έρευνες γνώμης είναι το γεγονός ότι το καταναλωτικό κοινό δε συνδέει τα απόβλητα τροφίμων με κάτι αρνητικό και επιβλαβές για το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα επικίνδυνα πλαστικά: «Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι δε δημιουργείται πρόβλημα εάν πεταχτεί ένα χαλασμένο μήλο. Δεν έχουν συνδέσει ότι κάθε τρόφιμο για να παραχθεί απαιτεί πολλούς πόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ενέργεια, εκτοπισμό του φυσικού οικοσυστήματος για να μετατραπεί μια έκταση σε χωράφι. Αν πετάξω ένα τρόφιμο, έχω πετάξει όλα αυτά», τονίζει η κυρία Λαζαρίδη.

Τα τελευταία χρόνια, πάντως, κάτι φαίνεται να αλλάζει σε επίπεδο συμπεριφοράς και πολιτικής κυρίως στον κλάδο της εστίασης. Ετσι, εκτός της δωρεάς τροφίμων για τις ανάγκες συσσιτίων ή ιδρυμάτων, σερβιτόροι εστιατορίων συχνά συμβουλεύουν τους πελάτες να μην παραγγέλνουν υπερβολικά, ενώ προσφέρουν τις μερίδες που έμειναν σε πακέτο και στον μπουφέ των ξενοδοχείων ακολοθούνται διαφορετικά μοντέλα.

Επίσης πολλοί φούρνοι πωλούν σε χαμηλότερη τιμή ό,τι έχει περισσέψει στο τέλος της ημέρας, ενώ το τελευταίο διάστημα έκανε την εμφάνισή της στα πρότυπα χωρών του εξωτερικού και η πρώτη εφαρμογή για κινητά, η οποία παρέχει σε όσους την κατεβάσουν σακούλες τροφίμων από φούρνους ή άλλα συνεργαζόμενα μαγαζιά με είδη που περίσσεψαν σε χαμηλές τιμές.

Αυτό, το οποίο σίγουρα χρειάζεται καλύτερο προγραμματισμό, σύμφωνα με την κυρία Λαζαρίδη, είναι τα μαθητικά γεύματα: «Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες σπατάλες που γίνονται με τον τρόπο που έχει οργανωθεί. Δίνονται πολλές φορές γεύματα αδιακρίτως στο σύνολο των μαθητών σχολείων με αποτέλεσμα πολλά να μην καταναλώνονται και κανείς δεν έχει μπορέσει να μετρήσει σε τί ποσοστό πετιούνται. Την ίδια στιγμή, τα τρόφιμα αυτά είναι δύσκολο να αποτελέσουν δωρεά σε οικογένειες σε ανάγκη καθώς τα σχολεία δεν έχουν τις απαραίτητες προδιαγραφές συντήρησής τους (ψυγεία ή θερμοθαλάμους) ώστε αυτά να παραμείνουν ασφαλή για να καταναλωθούν ώρες αργότερα αφού θα έχουν μεταφερθεί σε σημεία διανομής».

Πηγή: ethnos.gr

Οι υγειονομικές συνθήκες που πλήττουν την κοινότητα Yanomami στον βραζιλιάνικο Αμαζόνιο, όπως ο υποσιτισμός και οι χρόνιες ασθένειες, είναι αποτέλεσμα της παραβίασης των δικαιωμάτων τους, των ασταθών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών και των συνεχιζόμενων εδαφικών διαμαχών. Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν σε μια κοινωνικο-περιβαλλοντική ευπάθεια τον πληθυσμό τους, βάζοντας τις οικογένειές τους, ιδιαίτερα τα παιδιά, στον κίνδυνο της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Πάνω από το 90% των Yanomami ηλικίας έξι μηνών έως 5 χρόνων εμφανίζουν χαμηλό ανάστημα –που ονομάζεται γραμμική καθυστέρηση ανάπτυξης– σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από το Ιδρυμα Oswaldo Cruz της Βραζιλίας (Fiocruz).

«Χωρίς αμφιβολία, η αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων, ζάχαρης, αλατιού, λίπους, πρόσθετων τροφίμων και υψηλά επεξεργασμένων τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θρεπτικά συστατικά συμβάλλει σε διατροφικά και μεταβολικά προβλήματα για την υγεία, ειδικά μεταξύ των παιδιών τους», εξηγούν στον ισότοπο Εcologist ερευνητές του Ινστιτούτου. Σύμφωνα με τους ίδιους, η αυξημένη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μεταξύ των παιδιών των Yanomami όχι μόνο επιδεινώνει σημαντικά τα προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας τους, αλλά προκαλεί και νέα. Αλλωστε, πολυάριθμα ερευνητικά ευρήματα έχουν αποδείξει συσχετίσεις μεταξύ υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και διαφόρων προβλημάτων για την υγεία, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, ο καρκίνος, η κατάθλιψη, η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ακόμη και η θνησιμότητα.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα που καταναλώνονται πιο συχνά από τους Yanomami ήταν κέικ ή μπισκότα (25%) και σοκολάτα ή σκόνη σοκολάτας (6%). Μερικοί καταναλώνουν επίσης αναψυκτικά, σόδα, καραμέλες, τεχνητούς χυμούς και γιαούρτια, κονσερβοποιημένα τρόφιμα, στιγμιαία νουντλς, μεταξύ άλλων.

Τα ελάχιστα επεξεργασμένα «τοπικά» τρόφιμα που κατανάλωναν οι Yanomami αποτελούνταν κυρίως από φρούτα (69%), ακολουθούμενα από καλαμπόκι, ρίζες ή βολβούς (45%), καρδιά φοίνικα (33%), ψάρια ή καβούρια (33%) και κουσκούς (32%). Η μελέτη του βραζιλιάνικου ινστιτούτου ήταν μια ολοκληρωμένη έρευνα για παιδιά που κατοικούν σε χωριά σε τρεις απομακρυσμένες περιοχές του βραζιλιάνικου Αμαζονίου, προσφέροντας πολύτιμα δεδομένα για αυτή την ιδιαίτερα υποεκπροσωπούμενη ομάδα. Η ομάδα που ερευνήθηκε αποτελούνταν από παιδιά των Yanomami ηλικίας από έξι μηνών έως πέντε ετών και η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε τρεις κοινότητες των Yanomami που βρίσκονται στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας: Maturaca, Ariabu και Auaris.

Οι κάτοικοι των χωριών Maturaca και Ariabu έχουν συνήθως πιο τακτικές αλληλεπιδράσεις με μη αυτόχθονες κοινότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν στρατιωτικό προσωπικό, εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, παράνομους ανθρακωρύχους, υλοτόμους και εγκληματικές ομάδες. Αντίθετα, ο πληθυσμός του Ariabu είναι σχετικά απομονωμένος, έχοντας περιορισμένη επαφή με τις αστικές κοινότητες. Κατά συνέπεια, απολαμβάνουν μεγαλύτερη εδαφική κινητικότητα, κάτι που τους παρέχει την ελευθερία να ασκούν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Στη μακρινή βόρεια περιοχή της Βραζιλίας, ο πληθυσμός των Yanomami αποτελείται από περίπου 27.000 άτομα, κατανεμημένα σε περισσότερα από 300 χωριά στην Ιθαγενή Επικράτεια Yanomami, σε μια περιοχή 9.664.975 εκταρίων.

Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων ήταν σημαντικά πιο διαδεδομένη στα παιδιά από το Maturaca (11,6 φορές υψηλότερη) και το Ariabu (9,2 φορές υψηλότερη) σε σύγκριση με τα παιδιά από το Auaris. Αυτή η παρατήρηση υπογραμμίζει τη σημασία της κοινωνικής επαφής με μη αυτόχθονες κοινότητες ως κρίσιμο παράγοντα που επηρεάζει την κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Οι Yanomami παραδοσιακά κατηγοριοποιούνται ως κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, αλλά οι συχνές εισβολές παράνομων ανθρακωρύχων, υλοτόμων και εγκληματικών οργανώσεων στην επικράτειά τους έχουν άμεση επίδραση στις περιοχές από τις οποίες συγκεντρώνουν την τροφή τους, επηρεάζοντας κατά συνέπεια τα διατροφικά τους πρότυπα. Οι οικογένειές τους αναγκάζονται να αλληλεπιδρούν με μη αυτόχθονες κοινότητες, με αποτέλεσμα την έκθεσή τους στα αστικά κέντρα και την κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων με φτωχό θρεπτικό περιεχόμενο, υψηλή ενεργειακή πυκνότητα, χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και μικροθρεπτικά συστατικά και αφθονία συντηρητικών και βιομηχανικών πρόσθετων.

Αυτό που τράβηξε το ενδιαφέρον της ομάδας των επιστημόνων ήταν η συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων από τους Yanomami και της μεγαλύτερης πιθανότητας να εγκαταλείψουν τις γεωργικές τους πρακτικές. «Οι Yanomami ήταν ιστορικά γνωστοί για τον ημινομαδικό τρόπο ζωής τους, μετακινούμενοι σε νέες περιοχές κάθε δύο χρόνια για να επιτρέπουν στα προηγούμενα εδάφη να αναγεννηθούν. Σήμερα, είναι απρόθυμοι να εγκαταλείψουν το έδαφός τους λόγω της εισβολής παράνομων ανθρακωρύχων, υλοτόμων και διακινητών ναρκωτικών, που τους έχει ενσταλάξει φόβο για την πιθανότητα βίαιων επιθέσεων».

Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι οι Yanomami βασίζονταν παραδοσιακά στην κατανόησή τους για τους κύκλους του ήλιου και της σελήνης, καθώς και για τα μοτίβα της βροχής και της ξηρασίας, για να παρατηρήσουν και να διαχειριστούν τη δυναμική του εδάφους και της γης. Ωστόσο, οι πρόσφατες αλλαγές στα καιρικά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των ακραίων κλιματικών συνθηκών, έχουν διαταράξει την ικανότητα προσδιορισμού με ακρίβεια των βέλτιστων χρόνων φύτευσης για καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι και η μανιόκα. Επιπλέον, τώρα ανησυχούν για την αλιεία λόγω της μόλυνσης των ποταμών τους από παράνομες δραστηριότητες εξόρυξης, ιδιαίτερα την παρουσία υδραργύρου. Αυτές οι περιβαλλοντικές προκλήσεις έχουν οδηγήσει τους Yanomami να βασίζονται όλο και περισσότερο σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς δυσκολεύονται να διατηρήσουν τις παραδοσιακές τους πρακτικές.

Δυστυχώς, οι εξελίξεις που παρατηρούνται μεταξύ των Yanomami τις τελευταίες δύο δεκαετίες είναι παρόμοιες με τις εμπειρίες σχεδόν όλων των αυτόχθονων πληθυσμών στη Βραζιλία που έχουν άμεση επαφή με μη αυτόχθονες κοινότητες για περισσότερα από 50 χρόνια.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 ανοίγει ο επόμενος κύκλος αιτήσεων του Market Pass με στόχο την ελάφρυνση των νοικοκυριών από το αυξημένο κόστος αγορών, ιδίως ειδών διατροφής, σύμφωνα με όσα ορίζει η Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπογράφουν ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως, ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου και ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς.

Οι πολίτες μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις είτε μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας vouchers.gov.gr είτε μέσω των ΚΕΠ, από την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 έως και την Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2023 για τη λήψη της οικονομικής ενίσχυσης για τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο 2023.

Τονίζεται ότι για τους δικαιούχους που είχαν ήδη λάβει την οικονομική ενίσχυση τους προηγούμενους μήνες δεν απαιτείται εκ νέου υποβολή της αίτησης. Ωστόσο, μπορούν να υποβάλουν νέα αίτηση, μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου 2023, εάν επιθυμούν να τροποποιήσουν τον τρόπο χορήγησης της ενίσχυσης ή εάν έχει μεταβληθεί ο αριθμός IBAN του τραπεζικού λογαριασμού της επιλογής τους, σε σχέση με την πρώτη καταβολή.

Δικαιούχοι της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης

Δικαιούχοι του Market Pass είναι όλοι οι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος που έχουν υποβάλει εμπρόθεσμα φορολογική δήλωση για το 2022 και το ετήσιο συνολικό εισόδημά τους δεν ξεπερνάει:

• τις δεκαέξι χιλιάδες (16.000) ευρώ για άγαμο υπόχρεο ή υπόχρεο σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει,
• τις είκοσι τέσσερις χιλιάδες (24.000) ευρώ για έγγαμο υπόχρεο ή τους έγγαμους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης που υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση χωρίς τέκνα, το οποίο προσαυξάνεται κατά πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος του νοικοκυριού,
•  τις είκοσι τέσσερις χιλιάδες (24.000) ευρώ για μονογονεϊκή οικογένεια και προσαυξάνεται κατά πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος, μετά το πρώτο.

Επιπρόσθετα, η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ για τους άγαμους, τους υπόχρεους σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει και το ποσό των τετρακοσίων χιλιάδων (400.000) ευρώ για τους έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης και τις μονογονεϊκές οικογένειες.

Οι δικαιούχοι μπορούν να επιλέξουν τον τρόπο που θα λάβουν την οικονομική ενίσχυση του Market Pass:

• είτε εκδίδοντας άυλη ψηφιακή κάρτα, την οποία θα αποθηκεύουν στο έξυπνο κινητό τους και την οποία θα επιδεικνύουν στις αγορές τους,

• είτε μέσω απευθείας καταβολής του ποσού επιδότησης σε τραπεζικό λογαριασμό που θα δηλώσουν. Σε αυτή την περίπτωση, οι δικαιούχοι θα λάβουν το 80% του ποσού που τους αναλογεί.

Υπολογισμός των ποσών οικονομικής ενίσχυσης

Η ενίσχυση διαμορφώνεται στο 10% του μηνιαίου ύψους αγορών έως 1.000 ευρώ και το ύψος της ξεκινά από τα 22 ευρώ ανά μήνα για μονομελή νοικοκυριά και προσαυξάνεται κατά 10 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Το ανωτέρω όριο των αγορών δεν ισχύει για δικαιούχους με περισσότερα από έξι (6) εξαρτώμενα τέκνα.

Παραδείγματα:

Σύνθεση νοικοκυριού - Εκτιμώμενο ύψος αγορών - Μηνιαίο επίδομα Market Pass μέσω ψηφιακής χρεωστικής κάρτας - Συνολική επιδότηση τριμήνου μέσω ψηφιακής χρεωστικής κάρτας - Μηνιαίο επίδομα Market Pass μέσω τραπεζικής κατάθεσης - Συνολική επιδότηση τριμήνου μέσω τραπεζικής κατάθεσης

• Μονομελές 220 ευρώ 22 ευρώ 66 ευρώ 17,6 ευρώ 52,8 ευρώ
• Ζεύγος άνευ τέκνων 320 ευρώ 32 ευρώ 96 ευρώ 25,6 ευρώ 76,8 ευρώ
• Ζεύγος με ένα τέκνο 420 ευρώ 42 ευρώ 126 ευρώ 33,6 ευρώ 100,8 ευρώ
• Μονογονέας με ένα τέκνο 320 ευρώ 32 ευρώ 96 ευρώ 25,6 ευρώ 76,8 ευρώ
• Μονογονέας με δύο τέκνα 420 ευρώ 42 ευρώ 126 ευρώ 33,6 ευρώ 100,8 ευρώ

Ημερομηνίες καταβολής των ενισχύσεων

Οι ενισχύσεις για τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο 2023 θα καταβληθούν:

• Έως την 29η Σεπτεμβρίου 2023: α) για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν έως και την 25η Σεπτεμβρίου 2023 β) για όσους είχαν λάβει ήδη την ενίσχυση κατά την προηγούμενη περίοδο και είναι εκ νέου δικαιούχοι. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι φορολογικές δηλώσεις των δικαιούχων να έχουν εκκαθαριστεί έως την 25η Σεπτεμβρίου 2023.
• Έως την 5η Νοεμβρίου 2023 για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν μετά την 25η Σεπτεμβρίου και έως την 31η Οκτωβρίου 2023, και για όσους οι φορολογικές δηλώσεις εκκαθαριστούν μετά την 25η Σεπτεμβρίου.

Σημειώνεται ότι ενδέχεται λόγω επεξεργασίας των στοιχείων από τις τράπεζες, οι δικαιούχοι να δουν τα ποσά πιστωμένα στους λογαριασμούς τους 1-2 ημέρες αργότερα από τις ανωτέρω αναφερθείσες ημερομηνίες..

Την άμεση ανάκληση κατεψυγμένων παρασκευασμάτων κρέατος από την εταιρεία με διακριτικό τίτλο «ΚΤΗΜΑ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ» ζήτησε ο Ε.Φ.Ε.Τ.

Η ανακοίνωση του ΕΦΕΤ
Συγκεκριμένα, όπως ανακοινώθηκε, ο Ε.Φ.Ε.Τ. και ειδικότερα η Περιφερειακή Διεύθυνση Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Επίσημος Έλεγχος Μικροβιολογικών Κριτηρίων Ασφάλειας Τροφίμων» έτους 2023, προέβη σε δειγματοληψία κατεψυγμένων παρασκευασμάτων κρέατος με τα στοιχεία: ΣΟΥΤΖΟΥΚΑΚΙΑ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ/ΠΟΛΩΝΙΑ – Α 424 με ημερομηνία ανάλωσης 20-06-24 και ημερομηνία παραγωγής 21-06-23 που παράγονται από την εταιρεία με διακριτικό τίτλο «ΚΤΗΜΑ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ» (ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ).

Σε συνέχεια εργαστηριακών αναλύσεων στο εργαστήριο της Διεύθυνσης Κτηνιατρικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, διαπιστώθηκε η παρουσία του παθογόνου μικροοργανισμού Salmonella spp. στο ανωτέρω δείγμα.

Ο Ε.Φ.Ε.Τ. απαίτησε την άμεση ανάκληση του συνόλου της συγκεκριμένης παρτίδας του εν λόγω προϊόντος και ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι σχετικοί έλεγχοι.

Καλούνται οι καταναλωτές που έχουν προμηθευτεί το ανωτέρω προϊόν (η απεικόνιση του οποίου αποτυπώνεται κατωτέρω) να μην το καταναλώσουν.

Στέλιος Μορφίδης

Βιομηχανίες τροφίμων και εταιρείες με είδη προσωπικής υγιεινής εξακολουθούν να στέλνουν νέους τιμοκαταλόγους στα σούπερ μάρκετ με αυξήσεις που ζητούν να τεθούν σε ισχύ από τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Αυτό κάνει δυσοίωνη οποιαδήποτε πρόβλεψη για το πότε τελικά θα αρχίσει ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, που τρέχει με ρυθμό +12,3%, να υποχωρεί αισθητά, κάνοντας ακόμα πιο δύσκολη την πρόκληση για την κυβέρνηση στο να διαχειριστεί αυτή την κρίση ώστε να προστατευτούν τα νοικοκυριά.

Μάλιστα σε μια περίοδο που φουντώνει η συζήτηση περί «πληθωρισμού της απληστίας» ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας δεν διστάζει να δείξει και προς την πλευρά των επιχειρήσεων και των κερδών τους. «Βασικά, θέλουμε δύο πράγματα: πρώτον, οι μισθολογικές αυξήσεις να μην υπερβαίνουν το άθροισμα του πληθωρισμού και του ρυθμού ανόδου της παραγωγικότητας και δεύτερον, οι επιχειρήσεις, ιδίως σε ορισμένους τομείς, να μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους, τα οποία έχουν διευρυνθεί σημαντικά.

Ιδίως στην ενέργεια, στα είδη διατροφής, αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς», σημείωσε σε συνέντευξή του στο κινεζικό δίκτυο CGTN ο διοικητής της ΤτΕ. «Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια ο ρυθμός αύξησης των τιμών είαι κατά πολύ υψηλότερος από τον ρυθμό αύξησης των μισθών. Επίσης, η αύξηση των τιμών είναι ταχύτερη από την αύξηση του κόστους, που σημαίνει ότι τα περιθώρια κέρδους έχουν αυξηθεί. Ακούω διάφορα επιχειρήματα ότι πρέπει να δημιουργήσουμε αποθέματα ασφαλείας για το μέλλον, αλλά αυτό θα ενίσχυε τις τάσεις στασιμοπληθωρισμού. Αν συνεχιστεί κάτι τέτοιο, θα αποβεί μοιραίο. Θα προκαλέσει στασιμοπληθωρισμό. Θα προκαλέσει πληθωρισμό μέσω ενός σπιράλ αυξήσεων μισθών - τιμών και μείωση της παραγωγής και του ΑΕΠ, κάτι που δεν θα είναι καλό για τις κοινωνίες», πρόσθεσε.

«Θολώνει» το αφήγημα

Βιομηχανίες πάντως εξακολουθούν να στέλνουν νέους αυξημένους τιμοκαταλόγους στη λιανική επικαλούμενες τώρα τις τιμές των καυσίμων, κάποιων πρώτων υλών, όπως τα σιτηρά ή το ελαιόλαδο, που εσχάτως πήραν και πάλι την ανιούσα στις χρηματαγορές. Το πρόβλημα όμως είναι πως αυτό το αφήγημα που συμπεριλαμβάνει τη φράση «απορροφούμε το μεγαλύτερο μέρος του αυξημένου κόστους που αντιμετωπίζουμε και μετακυλίουμε μόνο ένα μέρος στους καταναλωτές» από το σύνολο των εταιρειών έχει αρχίσει να θολώνει υπερβολικά. Σε σημείο δε που φράσεις που έχουν χρησιμοποιήσει δημοσίως κατά καιρούς εκπρόσωποι εταιρειών όπως «κάνουμε ανατιμήσεις με ενσυναίσθηση των καταναλωτών», που ξαφνικά έχουν βρεθεί να χάνουν ένα σημαντικό μέρος του διαθέσιμου εισοδήματός τους, πλέον δείχνει ασέβεια.

Τι είναι αυτό που τινάζει στον αέρα αυτό το αφήγημα; Τα ίδια τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοινώνουν πλέον οι εταιρείες για τη χρήση του 2022, της πιο δύσκολης δηλαδή χρονιάς, κατά την οποία εκδηλώθηκε το πληθωριστικό κύμα φέρνοντας τα πάνω κάτω στην οικονομία και την κοινωνία. Κι αυτό διότι κόντρα στο γενικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί, ξαφνικά εμφανίζονται εταιρείες, μεγάλες ή μικρότερες, που όχι μόνο δεν εμφανίζουν συγκράτηση των κερδών τους, αλλά σημαντική αύξησή τους! Κάτι που πρώτα απ’ όλα καταρρίπτει το επιχείρημα που χρησιμοποίησαν πολλές απ’ αυτές περί εξάντλησης όλων των περιθωρίων που είχαν πριν επιβάλουν ανατιμήσεις. Γιατί, κατά τα άλλα, κάθε εταιρεία μπορεί να επικαλεστεί διάφορους λόγους γι’ αυτή την αύξηση κερδών (αύξηση των εξαγωγών της, προώθηση πιο premium προϊόντων, κάποιο έκτακτο γεγονός κ.ο.κ.) παραμένοντας εντός των ορίων του νόμου που θέσπισε η κυβέρνηση επιβάλλοντας πλαφόν στο περιθώριο κέρδους σε βασικά αγαθά, το οποίο δεν πρέπει να ξεπερνά αυτό που είχαν το 2021.

Παραδείγματα εταιρειών

Καθώς η περίοδος των ανακοινώσεων των αποτελεσμάτων των εταιρειών για τη χρήση του 2022 στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) θα κορυφωθεί μέσα στο επόμενο τρίμηνο, μια και οι περισσότερες φροντίζουν να εξαντλήσουν τα περιθώρια του σχετικού νόμου, πάμε να δούμε κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις που κατάφεραν να αυξήσουν την κερδοφορία τους μέσα στο 2022 παρά το γεγονός ότι βρέθηκαν στη δίνη του κυκλώνα.

Η πιο μεγάλη από άποψη μεγέθους εταιρεία αλλά και με μία εντυπωσιακή επίδοση είναι η Coca Cola Τρία Εψιλον. Η εταιρεία, ακολουθώντας τη γενικότερη στρατηγική της μητρικής Coca Cola HBC για «εργαλειοποίηση» του μείγματος τιμών στα προϊόντα της ώστε να ενισχυθούν τα έσοδα και η κερδοφορία, κατάφερε το 2022 να δει τα καθαρά της κέρδη να αυξάνονται κατά 56%. Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις, τα κέρδη μετά τους φόρους έφθασαν τα 26,6 εκατ. ευρώ, από 17,1 εκατ. ευρώ που ήταν προ πληθωρισμού, το 2021.

Σημαντικά κέρδη εμφάνισε επίσης η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, θυγατρική του Ομίλου Heineken. Με βάση την τελευταία οικονομική κατάσταση που κοινοποίησε προκειμένου να δώσει προμέρισμα 11,76 εκατ. ευρώ στη μητρική, στο εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2022 είχε καθαρά κέρδη 33,23 εκατ. ευρώ. Επίδοση οριακά αυξημένη από αυτή του εννεαμήνου του 2021, σε μία κατά τα άλλα χρονιά προκλήσεων. Αξιοσημείωτη και η επίδοση του Ομίλου Μπάρμπα Στάθης, στον οποίο πέραν της ομώνυμης εταιρείας κατεψυγμένων λαχανικών συμπεριλαμβάνονται οι εταιρείες κατεψυγμένης ζύμης Μιχ. Αραμπατζής ΑΒΕΕ-Ελληνική Ζύμη και Αλεσις ΑΒΕΕ-Χρυσή Ζύμη. Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις που κοινοποίησε την περασμένη εβδομάδα, τα καθαρά κέρδη του ομίλου, που είναι υπό την ιδιοκτησία του Ομίλου Vivartia, αυξήθηκαν κατά 21,6%, φθάνοντας τα 12,45 εκατ. ευρώ, από 10,24 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν.

Εντυπωσιακή κερδοφορία εμφάνισε και η εταιρεία ζυμαρικών Μέλισσα Κίκιζας, η οποία έχει επεκταθεί πλέον και στην αγορά ελαιολάδου μετά την εξαγορά της Terra Creta. Δύο βασικά αγαθά που εξακολουθούν να είναι μεταξύ των βασικών πρωταγωνιστών των ανατιμήσεων. Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις, τα καθαρά κέρδη για το 2022 αυξήθηκαν 353%! Συγκεκριμένα έφθασαν τα 3,31 εκατ. ευρώ, από 730.000 ευρώ που ήταν το 2021.

Και πάμε σε μία ιδιαίτερη κατηγορία, αυτή των αλευροβιομηχανιών, που επίσης βρέθηκαν στο προσκήνιο μετά την κατακόρυφη αύξηση της τιμής των σιτηρών που πυροδότησε πέρυσι η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Τελικά οι εταιρείες του κλάδου όχι μόνο δεν βγήκαν ζημιωμένες απ’ αυτή την ιστορία, αλλά είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται.
 

Κατ’ αρχάς η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου, Μύλοι Λούλη (πλέον Loulis Food Ingredients), κατάφερε με τις ανατιμήσεις να αυξήσει τις πωλήσεις της κοντά στα 200 εκατ. ευρώ (από περίπου 135 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν) και παρά τις αυξήσεις στο κόστος που είχε 47%, να αυξήσει την κερδοφορία της κατά 55%. Συγκεκριμένα τα καθαρά κέρδη ήταν 1,84 εκατ. ευρώ, έναντι 1,19 εκατ. ευρώ το 2021. Αντίστοιχα και η επίσης εισηγμένη στο Χ.Α. Μύλοι Κεπενού. Τα καθαρά της κέρδη αυξήθηκαν 36%, φθάνοντας περίπου τις 900.000 ευρώ, από 660.000 ευρώ περίπου. Ακόμα και οι Κυλινδρόμυλοι Σαράντη, που παλεύουν με τις ζημίες, κατάφεραν πέρυσι να τις περιορίσουν σε 1,31 εκατ. ευρώ, από 2,34 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν.

Ολα τα παραπάνω έρχονται να ενισχύσουν τις καταγγελίες που έκανε πρόσφατα η Ομοσπονδία Αρτοποιών Ελλάδος για αδικαιολόγητες νέες αυξήσεις που θέλουν να περάσουν οι βιομηχανίες από 1ης Σεπτεμβρίου επικαλούμενες την αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά που οδήγησε σε χρηματιστηριακή άνοδο των τιμών των σιτηρών. Ηδη, πάντως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, έχουν ξεκινήσει έρευνες της ΔΙΜΕΑ στις αλευροβιομηχανίες προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τηρούν το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους από την πώληση προϊόντων. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα επιβλήθηκε σε εταιρεία του κλάδου πρόστιμο 25.000 ευρώ για παραβίαση της συγκεκριμένης νομοθεσίας, χωρίς ωστόσο να αποκαλυφθεί το όνομά της. Βέβαια το συγκεκριμένο πρόστιμο αφορά παλαιότερη υπόθεση και δεν συνδέεται με τις τελευταίες καταγγελίες των αρτοποιών.

Περίπου αντίστοιχη είναι και η εικόνα σε έναν άλλο κλάδο που πρωταγωνίστησε πέρυσι στις ανατιμήσεις που συνδέθηκαν με τις εξελίξεις στην Ουκρανία, αυτόν των ελαίων. Από τη μία, το κερδοσκοπικό παιχνίδι που στήθηκε στις χρηματαγορές με τις τιμές των σπορελαίων ως commodity οδηγώντας σε τετραπλασιασμό των τιμών και από την άλλη η εκρηκτική αύξηση στις τιμές του ελαιολάδου, που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα λόγω των προβλημάτων στην παραγωγή της Ισπανίας, φάνταζαν ως τεράστιο πρόβλημα για τις εταιρείες τυποποίησης και εμπορίας. Τελικά μάλλον κατάφεραν να το εκμεταλλευθούν, όπως φαίνεται από τις οικονομικές καταστάσεις δύο εκ των σημαντικότερων εταιρειών του κλάδου που έχουν κοινοποιήσει οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση του 2022. Πρόκειται για τις εταιρίες ΚΟΡΕ και Nutria. Αμφότερες ζημιογόνες το 2021, που κατάφεραν να γυρίσουν σε κερδοφόρα τροχιά μέσα στη «χρονιά του πληθωρισμού». Η πρώτη είχε καθαρά κέρδη 4,38 εκατ. ευρώ, από καθαρές ζημίες 1,78 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν, η δεύτερη 1,04 εκατ. ευρώ, από ζημίες 1,34 εκατ. ευρώ.

Στη γαλακτοβιομηχανία, από την άλλη, τα πράγματα ήταν ιδιαιτέρως «άγρια» την περασμένη χρονιά λόγω και της παράλληλης κρίσης στο γάλα που είχε ωθήσει σε επίπεδα-ρεκόρ τις τιμές. Ελάχιστες ήταν οι περιπτώσεις που γλίτωσαν από την πίεση που υπήρξε σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα παρά τις μεγάλες ανατιμήσεις που έγιναν (σ.σ.: η αύξηση των τιμών των προϊόντων γάλακτος, ιδίως των τυροκομικών, στα ράφια των σούπερ μάρκετ ήταν από τις μεγαλύτερες που έγιναν). Ως εξαίρεση σε αυτό το μεγάλο κύμα εμφανίζεται η εισηγμένη στο Χ.Α. γαλακτοβιομηχανία του Εβρου, Εβροφάρμα. Η τελευταία κατάφερε από ζημίες 350.000 ευρώ που είχε το 2021 να γυρίσει σε κέρδη 1,42 εκατ. ευρώ, επικαλούμενη κυρίως την αύξηση των πωλήσεων στα τυροκομικά, και ιδίως στη φέτα. Αντίθετα, όσοι από τους μεγάλους του κλάδου έχουν ανακοινώσει αποτελέσματα για το 2022 είτε γνωστοποίησαν συρρίκνωση κερδών, όπως π.χ. η ΚΡΙ ΚΡΙ (3,17 εκατ. ευρώ, από 13,2 εκατ. το 2021) είτε κατέγραψαν ζημίες, όπως η ΦΑΓΕ Ελλάδος (3,21 εκατ. ευρώ) και η Δωδώνη (4,5 εκατ. ευρώ). Ωστόσο, αυτές που στηρίζονται κυρίως στο αγελαδινό γάλα, του οποίου το κόστος φέτος έχει υποχωρήσει σχεδόν 40%, σε συνδυασμό με τη μείωση όλων των υπόλοιπων παραγόντων κόστους (ενέργεια, συσκευασία κ.ο.κ.) αλλά και τον τελευταίο γύρο ανατιμήσεων που έκαναν στην αλλαγή της χρονιάς, έχουν καταφέρει να έχουν φέτος άκρως εντυπωσιακές επιδόσεις, ουσιαστικά υπερκαλύπτοντας το χαμένο έδαφος πέρυσι.

Ενδεικτικά η ΚΡΙ ΚΡΙ στο α’ τρίμηνο της φετινής χρήσης είχε αύξηση καθαρών κερδών 1.380% σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2022, φθάνοντας τα 6,68 εκατ. ευρώ. Εντυπωσιακές επιδόσεις είχε και η ΦΑΓΕ. Αν και αναλυτικά στοιχεία για την ελληνική θυγατρική δεν συνοδεύουν τις οικονομικές καταστάσεις εξαμήνου που δημοσίευσε η μητρική, με έδρα το Λουξεμβούργο, Fage International, υπογραμμίζεται ως σημαντικός παράγοντας η μείωση του κόστους του αγελαδινού γάλακτος κατά σχεδόν 40% στο τελικό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, η Fage International είχε αύξηση καθαρών κερδών 450% στο α’ εξάμηνο του 2023 φθάνοντας τα 48,8 εκατ. ευρώ, από 8,9 εκατ. ευρώ στο α’ εξάμηνο του 2021.

Στο παλμαρέ των «εντυπωσιακών» επιδόσεων για τα δεδομένα των δυσκολιών του 2022 θα πρέπει να συμπεριληφθούν και αυτές της Μπισκότα Παπαδοπούλου. Τα καθαρά κέρδη μπορεί να υποχώρησαν περίπου 9,6%, εν τούτοις παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα (11,59 εκατ. ευρώ) και προστέθηκαν στο «βουνό» των συσσωρευμένων -από παλαιότερες χρήσεις - κερδών της εταιρείας, που πλέον φθάνουν τα 116 εκατ. ευρώ. Κάτι βέβαια που δείχνει πως η εταιρεία μάλλον είχε κι άλλα περιθώρια για να απορροφήσει κάτι παραπάνω από το «μεγάλο ποσοστό του αυξημένου κόστους» που λέει στις οικονομικές καταστάσεις ότι απορρόφησε «με ιδιαίτερη ενσυναίσθηση προς τους πελάτες μας και τους τελικούς καταναλωτές των προϊόντων μας».

Οσο η διαδικασία γνωστοποίησης των οικονομικών αποτελεσμάτων των εταιρειών για τη χρήση του 2022 προχωρά, τόσο θα γίνεται και πιο ευδιάκριτη η εικόνα για το τι τελικά συμβαίνει στην αγορά και ποιοι κερδίζουν. Τουλάχιστον όσοι φαίνονται, διότι υπάρχουν και οι πρακτικές των πολυεθνικών που με τριγωνικές συναλλαγές αποκρύπτουν το πραγματικό μέγεθος των περιθωρίων κέρδους τους.
 

Τα δυσοίωνα διεθνή μηνύματα

Σε κάθε περίπτωση, το φθινόπωρο φαίνεται ότι θα φέρει περισσότερα προβλήματα στα νοικοκυριά, κάτι που ήδη διαφαίνεται με το «χαλί» που στρώνεται στις διεθνείς αγορές.

Πρώτα απ’ όλα τα καύσιμα, που αποτελούν παράγοντα κόστους που επηρεάζει όχι μόνο τα νοικοκυριά αλλά και όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την παραγωγή ως την πώληση προϊόντων. Τα 2 ευρώ το λίτρο η αμόλυβδη έχουν γίνει η νέα συνθήκη, καθώς συνεχίζουν τις «υψηλές πτήσεις» οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Την περασμένη εβδομάδα οι τιμές του αργού πετρελαίου brent διαπραγματεύονταν στην περιοχή των 86 δολ. το βαρέλι, έχοντας σημειώσει άνοδο περίπου 10% τον τελευταίο μήνα.

Επίσης προβληματισμός υπάρχει για τις τιμές ενέργειες τον ερχόμενο χειμώνα. Ηδη τον τελευταίο μήνα έχει γίνει χρηματιστηριακά μία ανοδική κίνηση στις τιμές των συμβολαίων TTF στο φυσικό αέριο, οι οποίες έχουν υποχωρήσει έως και 90% τον τελευταίο χρόνο (από 300 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα τον Αύγουστο πέρυσι, σε κάτω και από 30 ευρώ τον Ιούνιο), ωστόσο εκ νέου «σηκώνουν κεφάλι» αγγίζοντας τα 40 ευρώ μετά από ένα μίνι ράλι 30% τον τελευταίο μήνα.

Επίσης η διεθνής τιμή του ελαιολάδου, έχοντας διπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο λόγω των μεγάλων προβλημάτων στην παραγωγή της Ισπανίας, πλέον βρίσκεται σε νέο ιστορικό υψηλό. Την προηγούμενη εβδομάδα η τιμή χονδρικής για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο σκαρφάλωσε στο ιστορικό υψηλό των 8.500 δολαρίων ανά μετρικό τόνο, περίπου 125% υψηλότερα από τη μέση τιμή κατά το χρονικό διάστημα 2000-2020! Συγκριτικά, πάντως, ένας μετρικός τόνος έξτρα παρθένου ελαιολάδου πλέον κοστίζει το δωδεκαπλάσιο απ’ ό,τι ένας μετρικός τόνος αργό πετρέλαιο!

Και μέσα σ’ αυτά είναι ο παράγοντας του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, που εξακολουθεί να επηρεάζει όσο κανείς τη χρηματιστηριακή πορεία των τιμών των σιτηρών, όπως διεφάνη από την άνοδο που πυροδότησε η απόφαση της Ρωσίας να αποχωρήσει από τη «συμφωνία για τα σιτηρά» που επέτρεπε την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Βέβαια έκτοτε οι τιμές των σιτηρών, όπως φαίνεται από τον σχετικό δείκτη του Χρηματιστηρίου Euronext, έχουν κάπως αποκλιμακωθεί και τα συμβόλαια Σεπτεμβρίου διαπραγματεύονται στα 235 ευρώ ο μετρικός τόνος.

Προβληματισμός επίσης επικρατεί τόσο για τα επίπεδα των τιμών στη διεθνή αγορά του καφέ όσο και για το ρύζι, καθώς η κλιματική κρίση έχει επηρεάσει φέτος την παραγωγή σε σειρά ασιατικών χωρών, όπως η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ. Κάτι που έχει οδηγήσει τις τιμές των διαφόρων ποικιλιών και στα δύο commodities στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 15 ετών.

Πηγή: protothema.gr

Στο 1,8% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός τον Ιούνιο, ενώ ο δείκτης των τροφίμων σημείωσε νέα άνοδο σε διψήφιο ποσοστό για 15 συνεχόμενους μήνες, φτάνοντας το 12,2%. Η εκτός ελέγχου ακρίβεια στα τρόφιμα δημιουργεί έναν ασφυκτικό κλοιό στα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς δαπανούν πάνω από το 20% του εισοδήματός τους για είδη διατροφής, ενώ για το φτωχότερο 20% του πληθυσμού η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη μιας και το ποσοστό του εισοδήματός τους που αντιστοιχεί στις αγορές βασικών προϊόντων πρώτης ανάγκης αγγίζει το 30%.

Πλέον, πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για αισχροκέρδεια την οποία δεν αντιμετωπίζει η κυβέρνηση, αν σκεφτεί κανείς πως η κατηγορία “νωπά φρούτα” παρουσίασε αύξηση 28,8% μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου. 

Μαρία Ψαρά

ι Βρυξέλλες οριστικοποιούν νόμο για τη νομιμοποίηση νέων τεχνολογιών γονιδιακής επεξεργασίας για καλλιέργειες σε ολόκληρη την Ένωση!

Ο εξαιρετικά περιοριστικός κανονισμός της ΕΕ για τα GMO, ο οποίος προϋπήρχε των νεότερων τεχνολογιών, θέτει εξαιρετικά υψηλά εμπόδια για την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών και επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να τις απαγορεύουν ακόμη και αφού έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλείς.

Ο νέος νόμος αποσκοπεί στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά για φυτά που καλλιεργούνται με "νέες γονιδιωματικές τεχνικές" (NGT), όπως το CRISPR-Cas, οι οποίες στοχεύουν συγκεκριμένα γονίδια χωρίς απαραίτητα να εισάγουν γενετικό υλικό από το γονιδιακό απόθεμα των καλλιεργητών.

Ήταν ένας αγώνας δεκαετιών για τους επιστήμονες και τους αγρότες που είδαν την ΕΕ να μένει πίσω από τον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο όσον αφορά τη χρήση νέων καλλιεργειών με ειδικά χαρακτηριστικά που μπορούν να τις κάνουν πιο θρεπτικές, αποδοτικές και καλύτερα προσαρμοσμένες στις κλιματικές αλλαγές.

Και οι δύο ομάδες έχουν συχνά επισημάνει το παράδοξο ότι η ΕΕ επιτρέπει τις "παραδοσιακές", λιγότερο αποδοτικές τεχνικές αναπαραγωγής, αλλά είναι παράλογα περιοριστική όταν πρόκειται για στοχευμένες μεθόδους αναπαραγωγής που έχουν μικρό κίνδυνο.

Ετοιμαστείτε για αντιδράσεις από ορισμένες περιβαλλοντικές ομάδες, οι οποίες έχουν αποκτήσει μεγάλη επιρροή (και χρήματα) υποδαυλίζοντας τους φόβους για τις τεχνολογίες που δεν ταιριάζουν στον ορισμό τους για το τι είναι "φυσικό".

Σύμφωνα με το σχέδιο, τη γνησιότητα του οποίου επιβεβαίωσαν ανώτεροι αξιωματούχοι, οι χώρες της ΕΕ δεν θα μπορούν πλέον να απαγορεύουν την καλλιέργεια καλλιεργειών NGT.

Ο νόμος απλοποιεί ακόμη περισσότερο τους κανόνες για μια υποομάδα καλλιεργειών NGT που θεωρούνται ισοδύναμες με καλλιέργειες που λαμβάνονται με παραδοσιακές τεχνικές αναπαραγωγής. Η υποχρέωση επισήμανσης των τροφίμων ως "NGO" δεν θα ισχύει πλέον για αυτά τα φυτά που μοιάζουν με τα "συμβατικά".

Ένα προηγούμενο σχέδιο νόμου είχε μια εξαίρεση για τις καλλιέργειες που έχουν κατασκευαστεί για να ανέχονται τα φυτοφάρμακα - οι οποίες θα εξακολουθούσαν να υπόκεινται στους αυστηρότερους κανόνες για τα GMOs. Ωστόσο, το νεότερο σχέδιο δεν κάνει πλέον τέτοια διάκριση.

Ο νόμος NGT αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης δέσμης μέτρων για τη βιοποικιλότητα και τα τρόφιμα που αναμένεται από την Επιτροπή.

Πηγή: efsyn.gr

Όλο και περισσότεροι Βρετανοί καταφεύγουν σε κλοπές τροφίμων εν μέσω πληθωρισμού, αλλά και αισχροκέρδειας

Άδεια δοχεία καφέ στα ράφια. Λιγοστές μπριζόλες στις προθήκες των ψυγείων. Αντικλεπτικά σε συσκευασίες βασικών ειδών διατροφής, όπως στο γάλα, στο βούτυρο και στα τυριά.

Η κρίση κόστους ζωής στη Βρετανία έχει χτυπήσει «κόκκινο», με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να είναι στο 18,3% τον Μάιο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία.

Στα δε εισαγόμενα τρόφιμα, η αύξηση τιμών αγγίζει το 25%, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου (ONS).

Με έναν στους επτά Βρετανούς να έχει βρεθεί αντιμέτωπος με το φάσμα της πείνας μέσα στο 2022, όπως καταδεικνύει νέα έκθεση της φιλανθρωπικής οργάνωσης Trussell Trust, η οικονομική δυσχέρεια οδηγεί όλο και περισσότερους σε πρακτικές απεπλισίας στην έκτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως.

Στο φόντο ενός δυσλειτουργικού συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, ακρίβειας, στάσιμων μισθών και εντεινόμενων πιέσεων στις αντοχές των φιλανθρωπικών «τραπεζών τροφίμων», η ανεξέλεγκτη ακρίβεια θεωρείται ένας από τους βασικούς λόγους που καταγράφεται αύξηση των κλοπών σε καταστήματα ειδών διατροφής, συμπεριλαμβανομένων των σούπερ μάρκετ.

Τα επίσημα στοιχεία για την Αγγλία και την Ουαλία δείχνουν ότι οι κλοπές σε αυτόν τον κλάδο λιανικού εμπορίου σημείωσαν άνοδο 22% σε ετήσια βάση μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο.

H Βρετανική Ένωση Λιανεμπόρων (BRC) κάνει λόγο για 8 εκατομμύρια «περιστατικά κλοπής», με κόστος 953 εκατομμύρια λίρες.

Πρόκειται για μια «μακροπρόθεσμα ανοδική τάση», αναφέρει, με τα περιστατικά να έχουν υπερδιπλασιαστεί συγκριτικά με την περίοδο 2016-17.

Μόνο τον περασμένο Μάρτιο, ανέφερε σε πρόσφατη ανάλυση στοιχείων το BBC, οι αστυνομικές δυνάμεις στην Αγγλία, στην Ουαλία και στη Βόρεια Ιρλανδία κατέγραψαν σχεδόν 33.000 περιστατικά κλοπής σε καταστήματα τροφίμων.

Στην πραγματικότητα, παρατηρεί, πρόκειται για αύξηση 30,9% σε ετήσια βάση.

«Στρατιές» νεόπτωχων

Μιλώντας στο περιοδικό The Grocer, διευθυντές καταστημάτων επεσήμαναν το φαινόμενο «νέων κλεφτών της πρώτης φοράς», σε αντίθεση με «τους συνήθεις ύποπτους».

Σε πρόσφατη έρευνα της εφαρμογής εξοικονόμησης χρημάτων ZipZero, ένας στους 10 νεαρούς ενήλικες παραδέχθηκε ότι έκλεψε τουλάχιστον μια φορά προϊόντα από σούπερ μάρκετ για να αντιμετωπίσει το κόστος ζωής.

Σε δείγμα 2.000 ερωτηθέντων, το 8% ανέφερε ότι κάνει υπεραναλήψεις ή δανείζεται χρήματα από φίλους και συγγενείς για να καλύψει τα έξοδα διατροφής.

Περίπου το 5% των ερωτηθέντων έχει αρχίσει να καταφεύγει πια σε τράπεζες τροφίμων.

Δεν είναι ωστόσο μόνο τα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά που γίνονται απλησίαστα για μεγάλο μέρος του βίαια φτωχοποιημένου πληθυσμού στη Βρετανία.

Ενδεικτικά, το Calpol -ένα αντιπυρετικό φάρμακο για παιδιά- είναι το προϊόν, στο οποίο καταγράφονται οι περισσότερες κλοπές στο Τάουερ Χάμλετς του ανατολικού Λονδίνου.

Πρόκειται για ένα από τα πιο φτωχά δημοτικά διαμερίσματα της βρετανικής πρωτεύουσας, με το ποσοστό απόρων να φτάνει το  39%: από τα υψηλότερα σε ολόκληρη τη χώρα.

Έχει επίσης το υψηλότερο ποσοστό παιδικής φτώχειας και ηλικιωμένων που ζουν σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.

«Η απόγνωση οδήγησε σε αύξηση των κλοπών», ανέφερε σε πρόσφατη έκθεση το τοπικό συμβούλιο.

Χαρακτήρισε, δε, «συγκλονιστικές» ειδικά τις κλοπές βρεφικών τροφών, σκιαγραφώντας την αυξανόμενη απόγνωση πολιτών να θρέψουν τα παιδιά τους.

Σφίγγοντας το «ζωνάρι»

Ο ετήσιος λογαριασμός για τρόφιμα μιας μέσης οικογένειας στη Βρετανία είναι κατά 837 λίρες υψηλότερος από ό,τι πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με νέα ανάλυση της εταιρείας ερευνών αγοράς Kantar.

Οι τιμές βασικών προϊόντων -όπως τα αυγά, το γάλα και το τυρί- είναι αυτές που αυξάνονται ταχύτερα, παρατηρεί.

Αν και ο πληθωρισμός των ειδών παντοπωλείου στο Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται τώρα στο χαμηλότερο ποσοστό σε μηνιαία βάση για φέτος, υπογραμμίζει, οι καταναλωτές εξακολουθούν να αισθάνονται την πίεση.

Τον υπολογίζει στο 16,5% για τις τέσσερις εβδομάδες έως τις 11 Ιουνίου, από 17,2% που ήταν τον προηγούμενο μήνα και 17,5% τον Μάρτιο.

Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει, εξακολουθεί να είναι το έκτο υψηλότερο ποσοστό σε μηνιαία βάση τα τελευταία 15 χρόνια.

Ως εκ τούτου, από τις πέντε κορυφαίες οικονομικές ανησυχίες που έχουν οι καταναλωτές, η αύξηση των τιμών των τροφίμων είναι η μόνη που πυροδοτεί τώρα τη μεγαλύτερη ανασφάλεια, από ό,τι στις αρχές του έτους.

Σχεδόν το 70% των νοικοκυριών δηλώνουν «εξαιρετικά» ή «πολύ ανήσυχα» για τις τιμές των τροφίμων και των ποτών.

Τον περασμένο Ιανουάριο, ήταν λίγο πάνω από τα δύο τρίτα.

Σταθερά πρώτος παράγοντας ανησυχίας παραμένουν εν τω μεταξύ οι «φουσκωμένοι» λογαριασμοί ενέργειας.

Για να ανταπεξέλθουν στην σκληρή πραγματικότητα, οι καταναλωτές αλλάζουν συνήθειες και πρακτικές.

Όπως καταγράφει η Kantar, όλο και περισσότεροι επιλέγουν να μαγειρεύουν και να τρώνε σπίτι, ετοιμάζοντας απλούστερα γεύματα,  με λιγότερα υλικά.

Αποφεύγουν να χρησιμοποιούν συχνά τον ενεργοβόρο φούρνο και χρησιμοποιούν περισσότερο τους φούρνους μικροκυμάτων, τοστιέρες και ψησταριές.

Ολοένα και περισσότεροι στρέφονται εν τω μεταξύ σε φθηνότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Οι συνολικές δαπάνες σε αυτή την κατηγορία αυξήθηκαν κατά 41% σε ετήσια βάση, δείχνει η ανάλυση της Kantar.

Όχι τυχαία, πρόκειται για το ταχύτερα αναπτυσσόμενο τμήμα της αγοράς σε μηνιαία βάση από τον Ιούνιο του 2022.

Όμως και σε αυτά τα προϊόντα οι τιμές παίρνουν την ανιούσα.

Μια άλλη… «κλοπή»

Παραδοσιακά οι λιανοπωλητές στη Βρετανία τιμολογούσαν στο παρελθόν τα προϊόντα σε «στρογγυλές τιμές».

Ήταν ελκυστικές για τους αγοραστές, καθώς μπορούσαν να κάνουν πιο εύκολα τους υπολογισμούς τους και δεν χρειαζόταν να γεμίζουν με ψιλά, σε περίπτωση που χρησιμοποιούσαν μετρητά.

Έτσι, η δημοφιλέστερη τιμή για ένα προϊόν παντοπωλείου ήταν αυτή της 1 λίρας. Όμως η ακρίβεια έχει αλλάξει πλέον και αυτά τα δεδομένα.

Το ποσοστό των προϊόντων σε αυτή την τιμή έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό μέσα σε ένα χρόνο: από 9% σε 5%.

Οι 1,25 λίρες είναι το νέο κατώτατο όριο, που στην πραγματικότητα και συν τω χρόνω πλησιάζει όλο και περισσότερο τις 2 λίρες.

Πρόκειται για τη δεύτερη πιο δημοφιλή τιμή σήμερα για τα είδη παντοπωλείου στα βρετανικά καταστήματα τροφίμων και στα σούπερ μάρκετ.

Οργανώσεις, συνδικάτα και πολιτικοί έχουν κατηγορήσει τον κλάδο για αισχροκέρδεια, καταγγέλλοντας καθυστερήσεις στις μειώσεις των τιμών.

Μιλώντας την Τρίτη ενώπιον της Επιτροπής Επιχειρήσεων και Εμπορίου της Βουλής των Κοινοτήτων, στελέχη κορυφαίων αλυσίδων σούπερ μάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου απέρριψαν εν χορώ τις κατηγορίες περί κερδοσκοπίας.

Αρνήθηκαν ότι λειτουργούν ως καρτέλ.

Μίλησαν για σκληρό ανταγωνισμό, τόσο μεταξύ τους, όσο κυρίως με πολυεθνικούς κολοσσούς, που -όπως διαμαρτυρήθηκαν- έχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους.

Προέτειναν την αυτορρύθμιση της αγοράς και το «τέρας» της γραφειοκρατίας ως αντεπιχειρήματα στις σκέψεις για την επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή ορισμένων βασικών ειδών, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στη Γαλλία.

Σύμφωνα πάντως με έρευνα της Trolley.co.uk, μιας πλατφόρμας σύγκρισης τιμών στα σούπερ μάρκετ στη Βρετανία, μέσα στον τελευταίο χρόνο έχει κάνει μειώσεις τιμών μόνο μια αλυσίδα -αν και κατά μέσο μηδαμινές, μόλις 0,2%.

Με τον πληθωρισμό εν τω μεταξύ να διατηρείται τον Μάιο στο 8,7% -ο υψηλότερος στις τάξεις των G7- η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε την περασμένη εβδομάδα το βασικό της επιτόκιο στο 5%, από 4,5%, σηματοδοτώντας περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης κόστους ζωής.